ZONNEPANELEN Berlagelaan 97-141
Han van Dop, mei 2013
versie 2
Contents 1 Introductie
3
2 Technische Samenvatting 2.1 Zonnecel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2 Zonnepaneel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3 Fotovoltaisch systeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4 4 4 4
3 Zonlicht als Energiebron 3.1 Direct en diffuus zonlicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2 Elektriciteitsopbrengst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5 5 6
4 Financi¨ ele Aspecten 4.1 Opbrengst . . . . . . . . 4.2 Kosten . . . . . . . . . . 4.3 Keuze van de leverancier 4.4 Subsidie . . . . . . . . . 4.5 Importheffing . . . . . . 4.6 Financiering . . . . . . .
7 7 7 7 7 8 8
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
5 Conclusies
9
6 Appendices 6.1 Meteorologsiche aspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2 Elektriciteitsopbrengst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3 Regeling belastingaftrek eigenwoningrente . . . . . . . . . . . . 6.4 Dakafmetingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5 Indicatieve kosten- en opbrengstberekening van Positive Energy 6.6 Offerte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
. . . . . .
10 10 11 13 13 13 14
Chapter 1
Introductie De elektriciteitsvoorziening van huishoudens door middel van direct door de zon opgewekte elektriciteit begint steeds aantrekkelijker te worden en kan mogelijk al in de nabije toekomst concurreren met de conventionele elektriciteitsleverantie. De huizen op Berlagelaan 95-141 lijken uitstekend geschikt voor het plaatsen van zonnepanelen en dat is de aanleiding om wat dieper op de zaak in te gaan met het doel om tot een overwogen beslissing te kunnen komen over al dan niet aanschaffen van een installatie. Uit de enquˆete is gebleken dat de meeste bewoners hier belangstelling voor hebben. Dinsdag 19 maart j.l. heeft bij mij thuis een voorlichtingsavond plaatsgevonden waar door Roel Simons, Maarten Strengers en Jaap de Jong nadere toelichting werd gegeven aan een aantal bewoners1 . Ik heb toen toegezegd het besprokene te zullen samenvatten en aan alle bewoners te sturen die in principe belangstellend waren. In dit rapportje zal ik eerst ingaan op de technische aspecten. Daarna komen de financi¨elele aspecten aan bod. In de appendices worden de details hiervan nader toegelicht. Tot slot is een concept offerte toegevoegd.
1 Op
de voorlichtingsavond waren aanwezig de bewoners van huisnummer 93, 95, 97, 107, 125, 127 en 141
3
Chapter 2
Technische Samenvatting 2.1
Zonnecel
Een zonnecel is een elektrische cel (ook wel fotovoltaische cel of PV-cel) die lichtenergie omzet in elektrische energie. De moderne halfgeleider zonnecel werkt op basis van silicium, dat in twee dunne lagen is aangebracht Bij blootstelling van een halfgeleider aan licht ontstaan vrije electronen die zich in een van de lagen ophopen. Als aan beide lagen uitwendig een metaaldraad wordt verbonden gaat er een stroom lopen. Het zonnepaneel is een gelijkstroom bron van enige tientallen Volt. De opbrengst van een zonnepaneel is de laatste decennia sterk verbeterd.
2.2
Zonnepaneel
Een zonnepaneel of fotovoltaisch paneel, kortweg PV-paneel is een paneel bestaat uit een groot aantal fotovoltaische cellen. In de praktijk werkt men meestal met standaardpanelen van ongeveer 1.6 x 1.0 m2 . Het rendement ligt rond de 0.15. Dit houdt in dat bij een zonlicht intensiteit van bijv. 1000 W(att) per m2 , 0.15 x 1000 = 150 W per m2 aan elektrisch vermogen wordt gegenereerd. Een zonnepaneel van 1.6 m2 heeft dan een vermogen van 1.6 x 150 = 240 W. Het elektrisch vermogen dat bij 1000 W per m2 aan lichtintensiteit door een paneel wordt opgewekt wordt het piekvermogen genoemd, dus in dit voorbeeld 240 Wp(eak).
Figure 2.1: Voorbeeld van een omvormer
2.3
Fotovoltaisch systeem
Een fotovoltaisch systeem (Photo Voltaic system of PV-system) bestaat uit een aantal in serie geschakelde zonnepanelen dat aangesloten wordt op een omvormer (zie figuur 2.1). Deze zet de door de zonnepanelen aangeboden gelijkstroom om in 230 Volt wisselstroom. In deze vorm kan het systeem direct op het lichtnet worden aangesloten. Dit kan bij voldoende capaciteit direct op een groep in de meterkast. Is die er niet dan moet een aparte groep worden aangebracht. Een PV systeem bestaat dus uit zonnepanelen, omvormer en elektrische bekabeling. 4
Chapter 3
Zonlicht als Energiebron
Figure 3.1: De zonnestand op 21 december en 21 juni. De zwarte punten geven een ruwe indicatie van de horizonhoogte en laten zien dat ’s zomers het aantal zonneuren enigszins, en ’s winters aanzienlijk is beperkt. We vatten in dit hoofdstukje de belangrijkste punten samen1 . De zon is de energiebron. De straling die ons direct bereikt is afkomstig uit dat stukje van de hemel waar de zonneschijf zichtbaar is. Het overige zonlicht bereikt ons indirect door verstrooiing in de atmosfeer (het blauw van de hemel is verstrooid zonlicht), of door verstrooiing in waterdruppeltjes (wolken). In Nederland is er gemiddeld ca. 1500 uur zon per jaar op een totaal aantal zonne-uren van ∼ 4400. In Figuur 3.1 wordt de zonnestand op 21-6 en 21-12 gegeven. Ook staat daarin de onderste begrenzing door de bomen in de nabijheid, van de zichtbare hemelkoepel gegeven (dit kan van huis tot huis iets verschillen). Deze beperkt het aantal zonne-uren en dus ook de opbrengst aan (direct en indirect zonlicht. De horizonhoogte is bepaald op huisnummer 97 op het schuine dak. Het azimut is hier de horizontale richting tov het zuiden (0 is zuid, -90 is oost, 90 is west en ±180 is noord). De hoogte van de bomen (van zuid (0) over west (90) naar noord is duidelijk zichtbaar in de Figuur.
3.1
Direct en diffuus zonlicht
De directe zonnestraling wordt het meest effici¨ent door een paneel opgevangen als het paneel op de zon gericht wordt. Omdat de stand van de zon voortdurend verandert, zou dat betekenen dat het paneel zou moeten meedraaien met de stand van de zon. Dit soort constructies bestaan, maar zijn 1 een
wat meer gedetailleerde beschrijving staat in appendix 6.1
5
kostbaar en gevoelig voor storing. De optimale stand voor vaste panelen wordt verkregen door deze op het zuiden te richten onder een hoek die overeenkomt met de jaarlijks gemiddelde zonshoogte. Deze hoek is ongeveer 38o . De indirecte straling komt uit alle overige richtingen van de hemelkoepel en we nemen aan (niet helemaal correct) dat die uit alle richtingen even sterk is. De optimale paneelstand is horizontaal. Het kantelen van een paneel zal de opbrengst aan indirecte straling verminderen omdat het paneel dan een kleiner gedeelte van de hemelkoepel ’ziet’. Omdat in Nederland (gemiddeld) de sterkte van de indirecte straling van dezelfde orde van grootte is als de directe straling, zal de optimale kanteling voor de directe en indirecte straling ergens tussen de 0 en 38 graden liggen (zie verder appendix 6.1).
3.2
Elektriciteitsopbrengst
De gemiddelde jaarlijkse opbrengst aan elektriciteit hangt van een aantal factoren af. De locatie bepaalt het klimatologische aanbod van zonlicht. Verder wordt de opbrengst bepaald door het aantal panelen, het rendement (de fractie zonne-energie per m2 die in elektrische energie kan worden omgezet en de paneelstand. In tabel(3.1) vatten we de opbrengst samen voor drie paneelstanden. We hebben daarvoor de klimatologie van De Bilt gebruikt en aangenomen dat de panelen een rendement hebben van 0.157 en een oppervlak van 1.62 m2 . Table 3.1: samenvatting van de energieopbrengsten per jaar paneelstand horizontaal schuine dak gekanteld
elektrische energy (kWh/m2 ) 153 147 167
elektrische energie 12 panelen (kWh) 2976 2863 3250
De verschillen in opbrengst tussen ’horizontaal’ en ’op het schuine dak’ zijn klein. Optimaal op de zongerichte panelen leveren ca 10 % meer. Als we ervan uitgaan dat de electrische verliezen in het PV systeem 15 %2 zijn, moeten de in de tabel genoemde opbrengsten daarvoor worden gecorrigeerd. We zullen er in het vervolg vanuit gaan dat de jaaropbrengst 2400 kWh zal bedragen. Dit is een gemiddelde. Jaar op jaar fluctuaties van 10-20 % zijn mogelijk omdat het weer veranderlijk is. Deze opbrengst komt overigens goed overeen met de grove schatting dat de jaaropbrengst (in kWh) ongeveer 0.8 x het totale piekvermogen (in Wp) van de panelen is. (De hier gebruikte waarden correponderen met een vermogen per paneel van 250 Wp). De berekende opbrengst stemt ook goed overeen met die van Maarten Strengers (’Positive Energy’) die voor de schuine dak configuratie uitkomt op 2450 kWh. De panelen staan in serie geschakeld. Het is daarom belangrijk dat het lichtaanbod op alle panelen ongeveer hetzelfde is. Als een paneel (gedeeltelijk of geheel) in de schaduw ligt (van de schoorsteen bijv.) heeft dat een groot negatief effect op de totale opbrengst. Met behulp van optimizers kan dit effect grotendeels worden gecompenseerd. Wat de kosten daarvan zijn is nog onduidelijk. Wat extra informatie staat op http://www.solaredge.com/. De bomen aan de tuinkant zorgen voor extra schaduw, vooral bij lage zonnestand. Dit heeft een negatieve invloed op de opbrengst. De situatie zal van huis tot huis wat verschillen. Met verliezen tot 10% moet rekening worden gehouden. Verder is het rendement van de panelen afhankelijk van de temperatuur (hoe warmer hoe lager het rendement). (Natuurlijke) ventilatie van de panelen is aan te bevelen.
2 De berekeningen van Maarten Strengers gaan uit van ca. 20 % systeemverlies, mogelijk is dat iets aan de hoge kant
6
Chapter 4
Financi¨ ele Aspecten We volstaan hier met globale schattingen. In de appendix 6.5 staat een voorbeeld van een nauwkeuriger berekening, waarbij rekening wordt gehouden met renteverlies, paneeldegradatie, ontwikkeling elektriciteitstarieven en CO2 reductie.
4.1
Opbrengst
Ervan uitgaande dat het jaarlijks elektriciteitsgebruik boven de 2400 kWh/jaar is (alle bewoners die hun verbruik hebben doorgegeven zitten daar (ruim) boven). Een deel van het gebruik wordt geleverd door de zonnepanelen. Het deel dat niet wordt gebruikt, wordt aan het net teruggeleverd tegen de prijs die u er ook voor betaalt (dit is de huidige regeling). De opbrengst bij een elektriciteitsprijs van 22.5 cent per kWh is 0.225 x 2400 = ∈ 540 per jaar.
4.2
Kosten
De belangrijkste kostenpost is de aanschaf. Op basis van de afrekening van de installatie op het schuine dak bij een van onze buren van 12 panelen met een vermogen van 3000 Wp bedragen de materiaalkosten ∈ 4653 en het arbeidsloon ∈ 923. Er is 15% subsidie ontvangen op de materiaalkosten. De nettokosten zijn ∈ 4878. Een prijsindicatie van Positive Energy voor een vergelijkbaar PV systeem komt uit op ∈ 5432. De panelen worden geleverd met een garantie dat na 25 jaar nog 90 % van het vermogen beschikbaar is. In die periode moet de omvormer vermoedelijk wel een keer vervangen ∈ 900). Het jaarlijks onderhoud bestaat uit het (zonodig) afspuiten van de panelen. worden (∼∈
4.3
Keuze van de leverancier
Ik heb 4 offertes gevraagd: bij e2 energy, de leverancier van een van onze medebewoners, bij Positive Energy , bij MarEtec en bij Green Choice. De tekst van de offertes staat in appendix 6.6
4.4
Subsidie
In 2013 kan er nog gebruikgemaakt worden van een subsidieregeling. In mei 2013 was er voldoende in kas om aanvragen te honoreren. De aanvraag moet individueel gedaan worden op basis van een (getekende, geaccepteerde) offerte. Voor een PV installatie met een een minimaal vermogen van 0,601 kWp (kilowattpiek) tot en met 3,5 kWp is het subsidiebedrag 15 % van de daadwerkelijk gemaakte aanschafkosten. Het subsidiebedrag is maximaal 650 euro. Onder de daadwerkelijk gemaakte (aanschaf)kosten vallen de kosten voor het materiaal, bijvoorbeeld de aanschaf van de panelen en ondersteunende apparatuur, zoals omvormers. Aanvragers krijgen geen subsidie voor de arbeids- en verbouwingskosten. Meer informatie staat op http://www.agentschapnl.nl/programmasregelingen/subsidieregeling-zonnepanelen.
7
4.5
Importheffing
De goedkope Chinese produktie van zonnepanelen heeft binnen de EU stemmen doen opgaan om ter bescherming van de EU markt een importheffing op chinese panelen in te voeren. Het is nog onduidelijk hoe hoog die zou zijn en wanneer die zou worden ingevoerd. De informatie hieronder is van begin mei 2013: Minister Kamp van Economische Zaken heeft zich uitgesproken tegen een mogelijk aanstaande Europese importheffing op Chinese zonnepanelen. Er ligt een voorstel bij de EU-landen op tafel om in 2014 met deze heffing te komen. Volgens Kamp is er zelfs de wens om in maart dit jaar met deze heffing te komen, waar eerder juni werd genoemd als doelstelling. De Europese Commissie (EC) onderzoekt sinds september 2012 of Chinese zonnepanelen onder de marktprijs in Europa worden gedumpt. De belangenorganisatie EU Pro Sun legde deze klacht eind juli 2012 neer bij de Europese Commissie. Uiterlijk juni dit jaar zou de EC komen met haar voorlopige bevindingen. In de VS zijn in mei 2012 importheffingen ge¨ıntroduceerd van 31 tot 250 procent op Chinese zonnepanelen. Vorige week keurden EU-landen een verzoek van (een deel van) de PV-industrie goed om de import van zonnepanelen uit China te laten registreren. Deze maatregelen zou het mogelijk maken om, als de Europese Commissie instemt met een importheffingen, de heffingen met terugwerkende kracht in te laten gaan. Tegenover Reuters verklaarde EU-woordvoerder John Clancy dat deze maatregelen gewoon een administratieve procedure zijn. Insiders binnen de PV-industrie zetten daar vraagtekens bij.
4.6
Financiering
Voor wie over voldoende financi¨ele middelen beschikt en deze de komende tien jaar niet zal ∈ 5000 aanspreken, lijkt een investering in zonnecellen aantrekkelijk. Een investering van ca ∼∈ levert een rendement van ∼ 10 %, mogelijk gedurende 25 jaar. Ook voor wie de middelen niet heeft maar de overwaarde van zijn huis zou willen benutten, kan een extra hypotheek voor dit bedrag nemen. De hypotheekrente is aftrekbaar van de inkomsten belasting volgens het uittreksel in appendix 6.3 Het afsluiten van een persoonlijke lening voor het aanschaffen van zonnepanelen zou ik niet aanraden omdat rente en aflossing vermoedelijk slechts gedeeltelijk uit de opbrengst betaald kan worden.
8
Chapter 5
Conclusies De aanschaf van zonnepanelen is een avontuur. De praktijk moet leren of de hier genoemde rendementen gehaald kunnen worden. In de schatting van de opbrengst en de kosten zitten de nodige onzekerheden en het is onduidelijk hoe lang we nog zo’n goede prijs voor de teruggeleverde stroom ontvangen. Verder zou de prijs voor de panelen weleens sterk kunnen stijgen door de importheffing. De gemeenschappelijke aanschaf biedt vermoedelijk weinig voordelen omdat alleen bij de aanschaf van vele honderden panelen, van enige korting sprake kan zijn. Op de installatie zou enige korting bedongen kunnen worden, als alle systemen wat installatie betreft, niet al teveel van elkaar verschillen en als iedereen met de zelfde leverancier in zee gaat. Om subsidie te krijgen moet iedereen een individuele offerte overleggen. Wie handig is kan de installatie zelf doen. Daarmee is een ∈ 600 − 700 mogelijk. besparing van ∼∈ Aan de andere kant zijn de risico’s op een financieel debacle ook weer niet zo groot om er dan maar vanaf te zien (Met degene die de laatste jaren een rendement van meer dan 10% op beleggingen of spaargeld heeft behaald kom ik graag eens praten). Uit milieutechnische overwegingen is de aanschaf zeker het overwegen waard, al is het natuurlijk maar een druppel op een gloeiende plaat. Tenslotte wil ik nog opmerken dat ik het rapport uitsluitend heb geschreven om de informatie en documentatie die ik al had verzameld wat netter op te schrijven. Het is in ieder geval niet de bedoeling geweest om mijn medebewoners de aanschaf van zonnepanelen aan te raden of te ontmoedigen. Als zij met de informatie in dit rapport tot een overwogen beslissing kunnen komen, dan is mijn missie geslaagd.
9
Chapter 6
Appendices 6.1
Meteorologsiche aspecten
De gebruikte gegevens zijn deels afkomstig uit ’Zonnestraling in Nederland’ van C.A. Velds (Klimaat van Nederland; 3) Baarn: Thieme, 1992. De sterkte van de zon aan de buitenste rand van de atmosfeer is gedefinieerd als de hoeveelheid stralingsenergie die per seconde een oppervlak van 1 m2 loodrecht op de stralingsrichting passeert. Deze bedraagt 1367 W en wordt de zonneconstante genoemd. De waarde varieert enigszins (o.a. omdat de afstand van de aarde tot de zon door het jaar heen niet helemaal constant is), maar dat is hier niet belangrijk. In de atmosfeer wordt de straling verstrooid, gereflecteerd en deels geabsorbeerd. (∼ 30%, de albedo, verdwijnt de ruimte weer in). Aan het aardoppervlak is dus maar een fractie van de zonneenergie beschikbaar, als directe straling uit de zonsrichting en deels als diffuse straling uit alle overige richtingen. De eerste kan het best worden opgevangen door de panelen direct op de zon te richten en de tweede door deze horizontaal te leggen, zodat zij de hele hemelkoepel ’zien’. De optimale stand kan gevonden worden met behulp van wiskundige modellen. In Nederland zijn echter voldoende klimatologische stralingsgegevens bekend, die we in het vervolg zullen gebruiken. De zonnestraling wordt standaard gemeten op horizontale oppervlakken. We onderscheiden de globale straling (G), de diffuse straling (D) en de directe straling (B). Deze grootheden zijn gerelateerd door G = B + D. De directe straling op een horizontaal oppervlak is gerelateerd aan aan de directe straling loodrecht op de zonsrichting (I) door B = I cos θs , waarbij θs de hoek is tussen de zonsrichting en de richting van het horizontale vlak (≡ de loodlijn op dat vlak). We zullen langjarige gemiddelden van G en D gaan gebruiken. Omdat we straks de opbrengst op vlakken (panelen) met een willekeurige orientatie willen berekenen hebben we ook I nodig die we uit de bovenstaande vergelijkingen kunnen afleiden: I=
G−D . cos θs
Omdat een schuin vlak ook een deel van het aardoppervlak ziet, maken we een schatting van de diffuse straling op een schuin vlak als volgt: de richting van een schuin vlak kunnen we karakteriseren door zijn zenithhoek θp (de hoek met de verticaal) en zijn azimut φp (de horizontale hoek met het noorden met de klok mee). Een simpele lineaire interpolatie leidt tot Dp = D
(1 − θp ) θp + αD . 180 180
De eerste term rechts is de diffuse straling van de fractie (1 − θp )/180 van de hemelkoepel en de tweede term is de diffuse straling afkomstig van de fractie aardoppervlak dat door het gekantelde 10
paneel ’gezien’ wordt. Hier is α de albedo van de nabije omgeving (hier gesteld op 0.15) en De hoek θp is in graden. De uitdrukking kan wat compacter worden geformuleerd als Dp = D{1 −
θp (1 − α)}. 180
De maandelijkse gemiddelden van de zonnestand (θs , ϕs ), de globale straling (G) en de diffuse straling (D) zijn overgenomen uit Velds (1992), zie Figuur 6.1,2,3. De stralingsopbrengst op een schuin vlak kan hieruit berekend worden met
Gp = I cos ψ + Dp , waar ψ de hoek is tussen de zonnestand (θs , ϕs ) en de paneelstand (θp , ϕp ). De hoek ψ wordt gegeven door cosψ = sin θp sin θs cos(ϕp − ϕs ) + cos θp cos θs . We hebben nu alle data die nodig zijn om de jaarlijks opbrengst aan zonlicht in De Bilt voor een willekeurig aantal panelen in een willekeurige stand, te schatten. • Als de panelen horizontaal liggen is dat de ideale stand voor het ontvangen van diffuse straling en suboptimaal voor directe straling. De jaarlijkse stralingsopbrengst is dan 975 kWh per m2 . • Als de panelen plat op het schuine dak gelegd worden (zenithoek 0o , azimut 292o ) is de opbrengst 938 kWh per m2 . Het effect van het scheef leggen in een enigszins ongunstige richting is dus niet erg groot. • Om meer profijt te hebben van de directe straling kunnen we panelen een aantal graden kantelen en op het zuiden richten. Bij een kantelhoek van ∼ 32o is de opbrengst ongeveer optimaal. De opbrengst is dan 1065 kWh per m2 . Dat is dus een aanzienlijke verbetering, maar die gaat wel ten koste van een ingewikkelder constructie, die windgevoeliger en zeer zichtbaar zal zijn (en mogelijk ook geluidoverlast zou kunnen opleveren). • Om het effect van kantelen wat nader te onderzoeken hebben we voor een aantal kantelhoeken de opbrengst uitgerekend. Het resultaat staat in Figuur 6.4. We zien uit de Figuur dat het effect van kanteling bij 32o zijn optimale waarde heeft. Daarna gaan de nadelen van de afname van de diffuse straling zwaarder wegen. Een kanteling over een hoek van slechts 20o geeft 0verigens al een aanzienlijke verbetering. Tenslotte geven we nog een indruk van de gemiddelse dagelijks stralingsopbrengst voor de maanden jan-dec (Fig.6.5). We zien dat de zomermaanden het sterkste bijdragen. De JRC (’Positive Energy’) berekening geeft in die maanden een wat hogere opbrengst. Gezien het gebruik van vermoedelijk een andere database en andere modelbenaderingen is dit niet zo verwonderlijk.
6.2
Elektriciteitsopbrengst
De elekticiteits opbrengst van een PV systeem kan berekend worden met de volgende formule E = H × Op × r, waar E de elektriciteits opbrengst is (kWh), H de instraling (kWh per m2 ), Op het totale paneel oppervlak (m2 ) en r het rendement van de panelen.
11
Figure 6.1: Uurwaarden van azimut ϕs en zenithoek θs van de zonsrichting
Figure 6.2: Uurwaarden van de dagelijkse gang van de globale straling (G) voor De Bilt (W/m2 )
Figure 6.3: Uurwaarden van de dagelijkse gang van de diffuse straling (D) voor De Bilt (W/m2 )
12
Figure 6.4: Effect van kanteling op de opbrengst in een configuratie waarbij het paneel op het zuiden gericht is.
6.3
Regeling belastingaftrek eigenwoningrente
Directoraat-generaal Belastingdienst/ Brieven en beleidsbesluiten Besluit van 10 juni 2010, nr. DGB2010/921, Staatscourant 2010, 8462 Zonnepaneleninstallaties Als een belastingplichtige een lening afsluit voor de aanschaf van een zonnepaneleninstallatie kan hij deze schuld als eigenwoningschuld aanmerken mits de zonnepaneleninstallatie onroerend is geworden. Er bestaan verschillende zonnepaneleninstallaties. Zo zijn er bijvoorbeeld zonnepanelen die als het ware ”los op de daken gelegd worden” en panelen die slechts met een viertal schroeven worden bevestigd. Deze installaties zijn niet onroerend geworden. Een installatie is onroerend geworden als deze duurzaam met de woning is verenigd in de zin van artikel 3:3 juncto 3:4 van het BW doordat de installatie naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse te blijven. Hierbij is het niet meer van belang dat technisch de mogelijkheid bestaat om het bouwsel te verwijderen. Uitgaven voor een onroerende zonnepaneleninstallatie kunnen worden aangemerkt als eigenaarslasten. De beoordeling of de zonnepaneleninstallatie onroerend is, is civielrechtelijk van aard en afhankelijk van de feiten en omstandigheden.
6.4
Dakafmetingen
In figuur(6.6) zijn de dakmaten gegeven. Bij de eventuele plaatsing van panelen dient rekening gehouden worden met de schoorsteen die bij wat lagere zonnestand op een deel van het dak schaduw op het dak zal geven. Het plaatsen van panelen ten noordelijk van de schoorsteen zou de opbrengst behoorlijk kunnen reduceren.
6.5
Indicatieve kosten- en opbrengstberekening van Positive Energy
In de bijgevoegde copie (Figuur 6.7) is een meer gedetailleerde berekening gemaakt, waarin o.a. rekening wordt gehouden met de ontwikkeling van de elektriciteitsprijs, de rente en de opbrengst vermindering van de panelen door degradatie van de panelen.
13
Figure 6.5: gemiddelde dagopbrengst in iedere maand
6.6
Offerte
Aan vier leveranciers (e2 energy, Positive Energy, MarEtec en Green Choice is een vrijwel gelijkluidende offerte gestuurd. De tekst gaat hierbij (Figuur 6.8). E2 Energy b.v. Dijkgraaf 34 6921 RL Duiven
[email protected] http://www.zonnepanelen-tekoop.nl/e2-energy.html Positive Energy Kortelaan 8a 3721 AV Bilthoven
[email protected] MarEtec b.v. Handelsweg 40 4387 PC Vlissingen
[email protected] http://www.maretec.nl Greenchoice Pieter de Hoochweg 108 3024 BH Rotterdam http://www.greenchoice.nl/
14
Figure 6.6: dakafmetingen in cm
15
o g o 5 o
c o q o N o o o o o 3'
c
o o N
o
o o
-o
*sil$gESEE
g$I$I$Efla
uo o3 o-
--{
=.
[€
o o 0
iasr*a
(O db dll dh (O dtr dtl /lh dh dn dn dh
ih .tt
!o !o 9 P P P !o po f f f :{ :{ f o@r@!qar@{ooNo@{o5Nr@@oq5 o{SoNNNNOO{ONOONOAOT{@@OO {NNO@55@@NO@OOOS0NNONNONN
I PPI I I
Sn
!h !h !n
N
o
s o
NNNNNNNI oNNrooo@@@@{{oooooosasoo@ oooo@oooroN{o@of
il!
rO
arn
dn dh
/n
dn dh dh
m 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6.O dh.O.O I I S' !' P s, S' l' Ie I! !,o l$ :. :. :. :. i. i (o
g o o 6'
NOOOSNO@O5NOO{G5NJ@@OO@N5 o{ooNNNNOOo)@r5@NOTOJ{@@OO oJro!N@@{r@No@saordarrSro
P
sI
@
a o f=. 5
o
c o o f
3 o
-. d
oTro
(JO Nf< d-5
@
Fi e :ior
o ? o
ao frc o=o { a*OX5
e.
e-Xo rf
o
368 aaa
<
o l
o
-6
f
o o o 3 o 3 o l
o
o
i
0
N q o o
o
f,
o d
o. a
i., o 6 N
L o
{
0
io
-. f
-f
o o o o
(o
dn (O (o
d[ /O (o dh rllr
dh dh (ll) dh /th dh rth dh
@@@@@@@{1{{{\OOOOOOOqOOqq JoooSNo@{o5Na@@oo@Nr@@{oo {@oNl{oNo@o{N{N{oo5r{sJo -@ -o 'o L -o -o -o -@ i! '@ { -@ -s i$ is -q -o '@'@'a'@ \ @ooo@{500@@@oAaN@o@@!@ooo
-@
dlr
@
5
o NO6
r{o
6-X o@ <
!r!
gl :e
.h N
{i
3 o5
I-NOOo oo J.o o s
gEq
N .o i{ @ @
o
s
O:i o6 = o o 3 o
u
g
A i
6E E€ o 6
683 =; o -o
:
d5
o
?6
3
$o =6 ga
o6 d9
s
6-
J E
o
o i!
@
s
dn@ ,-9
IPN oYo
ga=u oo E m66m66 rih dh ,rh dn db ro .o dh dn dn dh rrh lrb dn (lll di - @ @ @ @ { { O O OqA dr dh - O NJ r J O A O O N N J Jat) qJ io s b o - b, - { ir \ i! \ i! \ i'J { i! \ i.J br - br b o oJoJooa{oNsoo{{{oqar@oo@q NTOOTAONOSA@OO{5{O@@5qrOr L L -o -- -@ -@ iu -@ -@ -o -@ -@ -o L - -o i! -o'o -o -o -o {'o i! Jro@orooooooooo6rooorJo@o
No\O
= x
d3
ss.a5
o :! o 0
8F oY OJ
o'9.o
E = o
6lJ.il oo oic
ao
o o
o
u,
-o 66mmft66m66 dt) db (nl db dtr .lt) .ltl ro ill ro .in .ill .th dn - I- !o P P f I I Sn | | S, lv I$ :. :. /ni s :{ f I !r I I Is :. :. @orNats'O{OTOOOTA{OO{JSONOTO @{{@o@ooo@N@o55004o{oo@ro |q@oqJoso{oo@ooroaos5Jr@qN -o _6 -{ -q _o _@ _@ -o -5 _5 -o J$ -o -@ -o -a -o _r -o -o -{ N -o jr oooo600000No5@{SNssoN@ooo
lalc lqd lo
q,
tlh ain dh dr) (rh (o (f,) dh dh trb dh
N
lrh
(oalhalhrh.li,lhdh,rDdhahrhdl NNNNNTJT {oaf o@!o5oNo@@ {oo o5ooNrr(fl :. i! L { r'o i.c b t' ie b io io b io io :. i$ in \ b b r - o NOOOOOONTOOO@{OOr@OOS{ONO @@oa{@{{q@o{{o5{o@roo@5{r -o -@ -q --o -@ -@ -s ''o'o r L iv ie'i! i! i! {'N \ is -- -o is
s
ls
:: de
o-o
:-
sssssssssssssssssssssssss
@ "@
oooooqaSs@a@@NNNNJJAJoooo -@ -o b -q ie ie'@'o is'@'o's -- -@ in is'o \ -o i! -o \ -o'o -J@uoro@@ooNEo@Nof @o or{ooo
sssssssssssssssssssssssss
s
=d. ,
ID lf
IrB tE3 le
IE 19
ID
ie
s
ooo
s=Qi
l I
6t 6A r6s ol4h L*f!26bo@l:.:oo!o Jl-vooro clYooGo olYoooo
r_!l
o
16 Figure 6.7:
o
l$=ala I=;E;E
E
6 6 .O rO iD .O di! /ilr dn .o dn ,o (o .o /o ro ro (o alb dn db .o dn ,o .t) _o -o -o -o -o -o -o -o _o -o -o -o -o -o -o _o -o -o -o -o -o _o _o j. J9 rrNNNNooSq{rN oorr
za
nfr
IJ lo
lo
OOONNNNNNNNJ I J$ _- -@ -@ _O -o -A J$ -- -O -@ -@ -! -O -O -q _5 _O _O N -- -- -o -o 5AJOr{Ar@@{{{{@ON1ts.{OO{JOr orr@NarooN@oN@@55{oo@{{Jo !e re re :9 !9 !Q !e !e !9 !e e !€ :Q !e :9 :9 \e !9 a !9 !e !9 !9 .. !€
o
m-u ma:
l<
(D7ro o? r
-@
=.
lr@ t6
E:OE
'-@@@@@@@@@@@@@@@oo@@oaaaad i9'i!'@'s'o -o'o \ -@ -@ -o'o'- ip -@ -s -q -q -o { -o -o NOOOSOT@{6Ar@{O5NO@OiNr@O
Z
18E
_o
a; lo o@
o 3 o
BH <'o
g
@6
dd Q=
Ja
7$6
J ie i!
allr
!q
6'
s, dn dD .th dn lll) (o dn
rih
o
s
o
m ,n) dn (n) dh .rb .rh dn dh dh dh dh dh db dn db .in ih .o .o .tb dn aih (t 5555555AASSs5500qqqqqqqoq 55SO600{{@@@@@OO4TNNNO@50 :r -o -@ -5 _@ -@ -{ -i -o -o _o -@ _o _@ J9 -{ j- -q -o i -@ -@ -o J9 jr jO@O{aO@O{NOOSN o5@NOO5@NO orNosoo{o@oJN@5qo{@@oJN@o
,o (o m dn rtl) dn dh dn .ttl J in db db dh (rt) db dtl dh dn dn dh dn ! b, b, i, s fo i.r i! :- i b b o o o @ { { { o o o o 6 b o{@oNoorS0NoJor{N@50{oo{q @o@o{NoNooo@oq!-{oo@oooor -o'@'o'o -o -s'o'o ie Uo io'o -@ s's \ --'o -@ -- --'o -o iv
-@_
g"
e.,:
dn dn rih .ih
=
€ o
a
s
t N=.O@
0
it'
@
is
frE =: oiqo
Io
:oo
3 o s
d o o o o
jooNoooo sssssssssssssssssssssssss
(ll)
o o
@
o 3
soor{aooN@qr@aA@5
f
O
r
5
3 _@ _@ -o -@ -o -a J$ ! N !$ N J$ J$ Js Js Jv N N N Js Js N J$ Je o "@ NNrrooo@oooo!!{oooooo}5s5
3 o
q'
f
q5
o o
= ,: 0
= u o
@
I
o
O OE 6 53o F o8 U. I
N
L o
o a
dD
o 3 o o o
=
it'
t2. l
o o
BEEiEEEI
o
oo
o-o is!l oli
o 5
o o
@
dh dh dn dn dn
@
3 o
o o !t
6'
o o f o
o o dn
o
@so{oo{oo
f a
f
= @
arh
x
3 o 6
ao r!
@ 5',
Y E
=€5
dgo (lb dh dh dh dh .O (lb (trr .rh .rn .lt) ,rh db dtl /lh
E
Sn
o o
o ci o N o
E
db dh .lh .O dt) dn db d?t dh dn
f
ETP gHH.E $
3
I I
3E 6-
o (11)
o
sa
3
6
fl=s833$E ci 5 < E.O=Q
7 f d o
=-E @=.o
= e
o
NNNNNNJf q5@NJOO@{OOAOMTO@6{O6AdNr
a o l
m
p.I, J:J. a6 9o b6-
=@ HC
ath
o
sn
=
'o o
o
\
G)
$
De Bilt, mei 2013
Geachte mijnheer/mevrouw, Graag ontvang ik van u een offerte voor het leveren van een PV systeem, bestaande uit 12 panelen van het formaat ~1.6 x 1 m met een opbrengst van minimaal 250 Wp per stuk. De voorkeur gaat uit naar de kleur zwart, maar andere kleuren worden niet uitgesloten. Daarnaast betreft de offerte een omvormer, montage materiaal en bekabeling tot de meterkast. De meterkast bevat een extra groep voor de zonnepanelen. De offerte bevat verder garantiebepalingen voor de panelen en omvormer. De omvormer dient voorzien te zijn van ‘display’ waarop de geproduceerde energie afleesbaar is. De panelen moeten op een licht hellend, plat dak (op het WNW) (hellingshoek 10o) geplaatst worden. De dakbedekking is geheel vlak en bestaat uit kunststof toplaag op multiplex. De voorkeur gaat uit naar plaatsing plat op het dak waarbij rekening wordt gehouden met de schoorsteen. (een schets met de maten is bijgevoegd). Het is belangrijk dat de panelen goed geventileerd worden geplaatst, dus niet geheel aansluitend op het dak. Graag ontvang ik ook een offerte voor de installatie en montage. Alle bedragen dienen apart gespecificeerd te worden, omdat ik ook overweeg installatie en montage zelf uit te voeren. In onze laan staan 25 identieke huizen. Meerdere bewoners zijn geinteresseerd in plaatsing van zonnepanelen. Kunt u in de offerte ook aangeven of er sprake kan zijn van korting indien meerdere bewoners plaatsing van een vergelijkbaar PV systeem overwegen? Mocht u nog vragen hebben dan kunt u met mij contact opnemen. Met vriendelijke groet,
Han van Dop Berlagelaan 97 3723 AC Bilthoven +31 (0)302283269 +31 (0)651096500
[email protected]
Figure 6.8: 17
