Wat je als
GASTVROUW moet weten
Susan Spungen
INHOUD Dankbetuiging
vi
Inleiding
1
EEN GEBOREN GASTVROUW
2
CREËER DE JUISTE SFEER
28
COCKTAILPARTY
50
Buffet
94
ETENTJE
126
FEESTDAGEN EN ANDERE BIJZONDERE DAGEN 178 NAAR BUITEN!
230
HET FEEST ZIT EROP
264
Nuttige adressen
274
Register
277
DANKBETUIGING
Mijn enorme dank gaat uit naar iedereen bij Artisan die tijd en moeite in dit langdurige project heeft gestoken. Bedankt, Ann Bramson, voor je vertrouwen, je eindeloze geduld en vooral voor je vriendschap. Ik wil Judy Pray enorm bedanken, zonder haar zou ik dit project nog niet hebben afgerond. Ik ben je zo ontzettend dankbaar. Mijn dank gaat ook uit naar Trent Duffy, Nancy Murray, Sibylle Kazeroid, Lia Ronnen, Michelle Ishay-Cohen en Kara Strubel. Ik wil Kathryn Kellinger, Nina Lalli en Andrew Pollock bedanken voor hun belangrijke bijdragen. Maria Washburn bedank ik omdat ze me altijd opgewekt en doortastend te hulp schoot. Bedankt voor het koken, winkelen en sjouwen. Mijn dank gaat ook uit naar Emma Feigenbaum en Rachel Michael voor hun hulp bij de fotoshoots. Ik wil Evan Sung bedanken voor het nemen van foto’s toen ik zelf verhinderd was. Bedankt, Mason Adams, voor je technische ondersteuning. Ook mijn agent, Kim Witherspoon van Inkwell Management, wil ik bedanken. Mijn echtgenoot Steve heeft me vanaf het begin van dit project goede adviezen gegeven. Bedankt voor je geduld en je hulp.
‘Niet-koks vinden het onzin om twee uur werk te steken in iets waar je maar twee minuten van geniet, maar als koken vluchtig is, nou, dan is ballet dat ook.’ —Julia Child
Inleiding: IN IEDEREEN SCHUILT EEN GEORGANISEERDE GAST VROUW
Dit boek is een veelzijdige handleiding voor de gastvrouw of -heer, of je nu voor het eerst een kerstdiner geeft of voor de honderdste keer een etentje organiseert. Dit boek geeft beginnelingen zelfvertrouwen en maakt doorgewinterde gastvrouwen nóg beter. Ben je op zoek naar tips over het glazuren van een verjaardagstaart, het inhuren van een cateraar of het maken van de tafelschikking? Je vindt ze in dit boek, samen met een groot aantal recepten voor elke gelegenheid. Het eerste wat je moet doen, is besluiten welk soort feestje je wilt geven. Een diner voor acht personen? Een eenvoudige brunch? Een swingend feest voor vrienden en familie? Of een borrel met hippe cocktails en hapjes? Stel vast hoeveel tijd en geld je erin wilt steken en, uiteraard, welk soort feest het best past bij de gelegenheid. Pak vervol gens pen en papier en begin met het maken van lijstjes (zie pag. 6). Omdat ik in dit boek consequent de woorden ‘gastvrouw’ en ‘zij’ gebruik, zou je kunnen denken dat feesten alleen door vrouwen worden gegeven. Maar dit boek is ook bedoeld voor mannen. Een stoere vent eet misschien geen magere salades, maar hij kan ze wel serveren. Dus mannen, trek je schort aan en ga aan de slag!
1
WAT JE ALS GASTVROUW MOET WETEN
EEN Geboren gastvrouw Bij een geboren gastvrouw lijkt alles vanzelf te gaan. Zij weet precies hoe ze zonder al te veel moeite leuke feesten en etentjes kan organiseren en geven. Dankzij dit boek zal iedereen denken dat ook jij zo’n geboren gastvrouw bent, ook al heeft het organisatietalent van je moeder misschien een generatie overgeslagen...
2
152,43 mm
EEN GEBOREN GASTVROUW
3
a an de sl ag
1
Vier gouden regels voor de gastvrouw 1. Verwen je gasten. Zorg ervoor dat ze zich welkom en op hun gemak voelen. Wees bewust attent: maak hun lievelingstoetje, zet ’s winters Chinese sloffen voor ze klaar zodat ze lekker hun schoenen kunnen uittrekken, of gebruik het bestek dat je ooit van hen hebt gekregen. Kortom: laat merken dat je oog hebt voor je gasten. 2. Denk vooruit. Alleen een haalbare planning leidt tot succes. Kies een menu dat bestaat uit gerechten die je van tevoren klaar kunt maken. Zodoende hoef je op het laatste moment alleen nog maar de puntjes op de i te zetten, zoals een gerecht opwarmen of rijst koken. Zorg voor zo weinig mogelijk zweet op je voorhoofd (en rommel in de keuken) als de deurbel gaat.
WAT JE ALS GASTVROUW MOET WETEN
3. Overdrijf niet. Ook met slechts een paar mooie en goed bereide gerechten scoor je punten. Als je erg veel verschillende gerechten wilt maken, is de kans groter dat er iets (of dat alles) mislukt. Ga niet tot het uiterste bij het koken, schoonmaken en opruimen, want dan sta je waarschijnlijk op instorten als je gasten op de stoep staan. Houd het eenvoudig, zodat je zelf ook kunt genieten van het etentje.
4
4. Feest mee. Het draagt niet bij aan een ontspannen sfeer als je als een kip zonder kop rondrent en je gasten constant aan je vragen: ‘Weet je zeker dat ik niets voor je kan doen?’ Je gasten zijn voor jou gekomen en als je een goede gastvrouw wilt zijn, feest je gezellig met ze mee.
2
Zo stel je een menu samen Het is de bedoeling dat je zo veel mogelijk resultaat bereikt met zo min mogelijk inspanning, of dat je op z’n minst het werk zo goed mogelijk
over een aantal dagen verspreidt. Dat voorkomt stress. Door vallen en opstaan kom je er vanzelf wel achter wat je absoluut niet moet doen, maar in dit boek vind je alvast een paar voorbeelden van geschikte en minder geschikte menu’s. Ik leg uit wat je het best kunt serveren tijdens cocktailparty’s (pag. 52-55), buffetten (pag. 96-97), brunches en lunches (pag. 180-182) en etentjes (pag. 128-130). Ook vertel ik je hoe je valkuilen kunt omzeilen.
3
Tien belangrijke vragen 1. Wie nodig ik uit? 2. Vindt het feest/etentje overdag of ’s avonds plaats? 3. Wordt het formeel of informeel? 4. Hoeveel personen komen er? 5. Komen er alleen volwassenen of ook kinderen? 6. Eet iedereen vlees of komen er ook vegetariërs? 7. Komen er gasten met speciale dieetwensen? 8. Serveer ik de gerechten als buffet of aan tafel? 9. Zijn de gerechten in mijn menu op elkaar afgestemd wat betreft voedzaamheid, kleur, textuur, koolhydraten, eiwitten en groente? 10. Ben ik nog iets vergeten?
4
TIP: volg je hart EEN GEBOREN GASTVROUW
Volg je hart bij het samenstellen van een menu. Maak gerechten die je zelf graag eet en die je al eens eerder hebt gemaakt. Eten waarvan jij geniet, vinden je gasten vast ook lekker
5
5
Drie onmisbare lijsten Deze lijsten zijn in een paar minuten klaar en je zult zien dat ze jou uiteindelijk veel tijd en stress besparen. Voorzie elke lijst van kleine hokjes, zodat je afgehandelde zaken met een voldaan gevoel kunt afvinken. Misschien gebruik je de lijsten bijna niet, maar alleen al door ze te maken, kun je je gedachten ordenen en blijf je scherp. 1. De gastenlijst Streef naar een mengelmoes. Nodig dus niet alleen vrienden en kennissen uit die elkaar goed kennen, maar ook personen die elkaar nog nooit hebben ontmoet. Het is trouwens wel prettig als iedere gast ten minste één andere gast kent. En uiteraard kent iedereen jou, de gast vrouw. Probeer eens personen aan elkaar te koppelen die volgens jou goed bij elkaar passen en die dezelfde interesses hebben. Maar zelfs gasten die op het eerste gezicht helemaal niets met elkaar gemeen hebben, kunnen vaak juist prima met elkaar overweg.
WAT JE ALS GASTVROUW MOET WETEN
2. De boodschappenlijst Haal alle ingrediënten in één keer in huis, zodat je tijdens het voor bereiden of koken niet opeens de deur uit moet om snel nog iets te halen. Producten die beperkt houdbaar zijn, moet je natuurlijk niet te lang van tevoren inslaan. Maak eerst een algemene boodschappenlijst en verdeel de boodschappen vervolgens in groepjes. Baseer je indeling op de verschillende afdelingen van de supermarkt en op de winkels waar je naartoe moet, zoals de slijterij en de bloemist.
6
3. De takenlijst Verdeel je planning in afzonderlijke taken en maak een lijst van alles wat je per dag moet doen. (Zie ook ‘Taak voor taak’, pag. 132.) Welke taken kun je ruim van tevoren doen? Handel deze eerst af, zodat je ze kunt doorstrepen op je takenlijst. Als je alles op papier zet, krijg je een realistischer beeld van wat je moet doen. Dan zie je ook snel genoeg of je te veel hooi op je vork hebt genomen. Aan het einde van elke dag, als je alle afgehandelde taken hebt doorgestreept, kun je de overgebleven taken nog eens rustig bekijken. Maak
tot slot een lijst voor de laatste dag, in chronologische volgorde. Begin met taken die je ’s ochtends kunt afhandelen en eindig met taken die je pas op het allerlaatste moment kunt doen.
6
Lang leve pen en papier Vergeet je smartphone maar even, want er gaat niets boven tastbare papieren lijsten. Ook een ouderwets klembordje is erg handig. Je kunt het in je bood schappenkarretje zetten en het houdt al je lijsten, aantekeningen en bonnetjes netjes bij elkaar.
ZO NODIG JIJ JE GASTEN UIT
7
Uitnodigingen In een uitnodiging moet staan wie het feest geeft en waar en wanneer het wordt gehouden. Ook moet duidelijk zijn om wat voor soort feest het gaat. Van handgeschreven kaarten tot vrolijke e-mails: uit de vorm van de uitnodiging moet de ontvanger kunnen opmaken of het iets formeels of informeels wordt. Geef je een chique lunch? Gebruik dan klassiek briefpapier. Wil je je collega’s uitnodigen om een hapje te komen eten? Stuur ze een e-mail en ze zullen begrijpen dat het een ongedwongen etentje wordt. Als je een groot verjaardagsfeest organiseert, is het leuk om iedereen uit te nodigen via kleurrijke e-cards.
Vooraankondigingen Als het gaat om een bruiloft worden meestal geruime tijd van tevoren vooraankondigingen verstuurd, ook wel save the date genoemd. De gasten kunnen dan de aangekondigde datum vrijhouden in hun agenda.
EEN GEBOREN GASTVROUW
8
7
Maar ook als je een minder formeel feest wilt geven in een drukke tijd van het jaar, zoals in december, is het verstandig om vooraankon digingen te versturen. Doe dat minimaal een maand vóór de daadwerkelijke uitnodigingen.
9
Wanneer verstuur ik de uitnodigingen?
WAT JE ALS GASTVROUW MOET WETEN
Bij het uitnodigen van gasten is de juiste timing belangrijk. Ben je laat met je uitnodiging, dan hebben ze misschien al iets anders gepland op die dag. Een uitnodiging die erg vroeg is verstuurd, kan kwijtraken of worden vergeten. Onderstaande tabel kun je als richtlijn gebruiken. Vertrouw in specifieke gevallen op je gezonde verstand.
8
GEBEURTENIS
UITNODIGING
Jubileum Bar of bat mitswa Verjaardagsfeest Afscheidsfeest Informeel feestje Liefdadigheidsfeest Kerstdiner Cocktailparty Formeel diner Eindexamenfeest Verhuisfeest Informeel etentje Lunch of high tea Bruiloft
3 tot 6 weken van tevoren 8 weken van tevoren 3 weken van tevoren kort tot 3 weken van tevoren kort tot 2 weken van tevoren 6 weken tot 3 maanden van tevoren 1 maand van tevoren 1 tot 4 weken van tevoren 3 tot 6 weken van tevoren 3 weken van tevoren 1 tot 3 weken van tevoren 1 tot 3 weken van tevoren kort tot 2 weken van tevoren 1 tot 2 maanden van tevoren
10
Welke uitnodigingen gaan per post? Bij bepaalde feestelijke gebeurtenissen, zoals bruiloften, jubilea, speciale verjaardagen en doopfeesten, is het traditie om een papieren uitnodiging te versturen. Zo’n uitnodiging kan handgeschreven of helemaal handgemaakt zijn. Je mag je creativiteit de vrije loop laten, als de uitnodiging maar past bij de gelegenheid. Met een papieren kaart laat je de genodigde duidelijk zien dat de feestelijke gebeurtenis voor jou belangrijk is en dat je zijn of haar aanwezigheid op prijs stelt.
11
Zelfgemaakte uitnodigingen Er zijn talloze websites waarop je heel eenvoudig zelf uitnodigingen kunt ontwerpen die er hartstikke professioneel uitzien. Je kunt ze uitprinten of direct naar de geadresseerde laten sturen. Google maar eens op ‘zelfgemaakte uitnodigingen’ en je zult zien dat er een enorm aanbod bestaat aan websites waarop je stap voor stap uitnodigingen kunt maken (zie ook Nuttige adressen, pag. 274).
12
Uitnodigingen via e-mail
EEN GEBOREN GASTVROUW
Je kunt je gasten uitnodigen door ze een e-mailberichtje te sturen met daarin alles wat ze moeten weten. Maar als je écht hun aandacht wilt trekken, dan stuur je ze een e-card, oftewel een digitaal kaartje. Je kunt ook zelf een uitnodiging ontwerpen en als pdf-bestand meesturen met je e-mail. Er zijn zelfs websites die de mogelijkheid bieden om online uitnodigingen te versturen waarop gasten letterlijk met één druk op de knop kunnen reageren. Zo weet je meteen wie er wel of niet komt. (Zie ook Nuttige adressen, pag. 274.)
9
13
Telefonische uitnodigingen Als je een etentje geeft voor hooguit acht personen, kan het een goed idee zijn om iedereen persoonlijk telefonisch uit te nodigen. Je doet er verstan dig aan om na het telefoongesprek ook nog een e-mail te sturen, zodat je zeker weet dat alle gasten de juiste datum en het juiste tijdstip in hun agenda noteren.
14
Zo krijg je reacties op je uitnodiging Vaak beseffen mensen niet hoe belangrijk een reactie op een uitnodiging is voor de gastvrouw. Hieronder staan twee tips om ervoor te zorgen dat je precies weet hoeveel gasten je kunt verwachten.
WAT JE ALS GASTVROUW MOET WETEN
1. Vraag om een reactie. Houd nauwkeurig bij wie er wel, niet, of misschien komt. De meeste gasten zullen een e-mail sturen als reactie op een digitale uitnodiging. Heb je papieren uitnodigingen verstuurd, dan mag je verwachten dat ze telefonisch of met een kaartje reageren.
10
2. Leg de oorzaak bij een ander. Het heeft grote gevolgen als gasten niet reageren op een uitnodiging voor een bruiloft of ander groot feest. Je moet vooraf weten hoeveel mensen er komen, anders wordt de cateraar nerveus en kun je geen tafelschikking maken. Stuur antwoord kaartjes mee met je uitnodiging en bel de genodigde op als de uiterste reactiedatum is verstreken. Sla geen verontwaardigde toon aan en geef de cateraar maar de schuld: ‘Hoi Anneke, je hebt het vast hartstikke druk gehad, maar de cateraar wil graag weten hoeveel gasten er op onze bruiloft komen… Denk je dat je erbij kunt zijn?’
15
Uitnodigingen op het laatste moment Als je weinig ruimte tot je beschikking hebt, moet je kiezen welke vrienden of familieleden je uitnodigt voor een feest. Maar als zij afzeggen, kun je andere gasten uitnodigen. Hoe doe je dat op een nette manier?
Uitnodigingen op het laatste moment kunnen leiden tot pijnlijke situaties. Een vriendin die zich al vaak achtergesteld voelt, kan door het lint gaan als ze erachter komt dat ze als tweede keus is uitgenodigd. Je kunt beter een vriendin uitnodigen die weet dat er heel wat komt kijken bij het organiseren van een feest en die begrijpt dat het voor jou ook minder leuk is om haar pas op het laatste moment uit te kunnen nodigen. Wees altijd recht door zee. Stel: je organiseert een etentje en je hebt op een vast aantal gasten gerekend. Als een van hen op het laatste moment afzegt en je wilt iemand anders uitnodigen, kun je beter eerlijk zijn: ‘Ik geef morgen een etentje en er heeft iemand afgezegd. Het lijkt me hartstikke leuk als jij in zijn plaats komt. Ik weet zeker dat je het goed met de anderen kunt vinden en ik wilde je al een tijdje vragen om eens te komen eten. Het spijt me dat ik je zo kort van tevoren uitnodig, maar ik hoop echt dat je kunt komen.’ Na zo’n welgemeende, enthou siaste uitnodiging voelt zelfs iemand die op het laatste moment wordt gevraagd te komen, zich meer dan welkom. Als je een groot feest geeft en je bent domweg vergeten om een van je vrienden uit te nodigen, dan zeg je met berouwvolle stem: ‘Jeetje, ik geef donderdag een feest en ik ben erachter gekomen dat ik jou per ongeluk geen uitnodiging heb gestuurd. Ik hoop echt dat je kunt komen.’ Bied je verontschuldigingen aan en toon begrip als de persoon in kwestie al andere plannen heeft. Je kunt hem of haar in dat geval ook voorstellen om wat eerder weg te gaan van het feest of om wat later te komen.
16
Als je uitnodiging wordt afgeslagen EEN GEBOREN GASTVROUW
Een goede gastvrouw is altijd meegaand en begripvol, zelfs als iemand haar uitnodiging afslaat. Praat de persoon in kwestie geen schuldgevoel aan en vraag ook niet waarom hij of zij niet komt. Als een vriendin zegt dat ze niet komt, wijs haar er dan niet op dat jullie elkaar bijna nooit meer zien sinds ze een nieuwe vriend heeft, of dat ze voor het feest van haar zus wél een oppas kon regelen. Je mag dit soort dingen wel denken, maar nooit hardop zeggen, want dat is onbeleefd.
11
