Vloeibare voeding Vloeibare voeding
Diëtetiek
1
Wanneer vloeibare voeding? Door ziekte of behandeling is het nodig dat u (tijdelijk) vloeibare voeding gebruikt. Dit kan zijn omdat u bijvoorbeeld slik- en/of kauwproblemen heeft, een vastgezette kaak (kaakfixatie), een vergrote kans op verslikken, een pijnlijke mond of keel, of omdat uw lichaam (nog) geen vast voedsel kan verdragen. De dikte en gladheid van vloeibare voeding kan verschillen; dit noemen we consistentie. Uw diëtist en/of logopedist kan u hierin adviseren. Wat is vloeibare voeding: Vloeibare voeding bevat voedingsmiddelen die van zichzelf al vloeibaar zijn, zoals pap, vla etc. Maar voeding kan ook vloeibaar gemaakt worden. In een vloeibare voeding moeten wel voldoende voedingsstoffen zitten. Uw diëtist kan u adviseren hoe u de voeding kunt bereiden en kunt aanvullen. Algemene richtlijnen • Zorg voor een goed gevarieerde voeding. • Eet regelmatig en sla geen maaltijden over. • Gebruik per dag bij voorkeur 3 hoofdmaaltijden en minimaal 3 tussenmaaltijden. • Breng afwisseling aan in kleur en smaak (zoete, zure en hartige gerechten). • Zorg voor de juiste temperatuur van het eten. • Drink voldoende bij het eten, dit verbetert de passage. Hulpmiddelen bij het malen en mixen van voedingsmiddelen zijn: • staafmixer • keukenmachine • mengbeker • roerzeef
2
Broodmaaltijd De broodmaaltijd kan bestaan uit: • pap, gemaakt van melk of karnemelk met een bindmiddel, bijv. Bambix, Brinta, havermout, griesmeel, puddingpoeder, bloem, rijstebloem, maïzena, custard. Pap op basis van graansoorten kan nog korrelig zijn en problemen geven. Door deze te mixen kunt u deze gladder maken. Enkele soorten zijn griesmeel-, havermout-, en rijstepap. Pap op basis van meelsoorten zijn gladder; denk dan aan bloem- of maïzenapap. • vla • kwark met vla, kwark met yoghurt, kwark met gemixte vruchtjes of vruchtensap • yoghurt met vla, yoghurt met gemixte vruchtjes of vruchtensap • drinkontbijt • glad gebonden soep Dranken • melk, karnemelk • warme of koude chocolademelk, anijsmelk • yoghurtdrank, milkshake • bouillon • groentesap (o.a.: tomatensap, wortelsap) • vruchtensap, vruchtendrank • thee, vruchtenthee, kruidenthee • koffie, cappuccino, instant (koffie)dranken • frisdrank • limonade • vitaminedranken
3
Warme maaltijd Voorgerecht • glad gebonden soep • bouillon met gepureerde groenten en/of vlees Hoofdgerecht ‘Mixmaaltijd’: een mengsel van aardappelen, groenten, zacht vlees of vleesvervanger. Met behulp van de staafmixer of blender kunt u de voeding glad mixen. Met behulp van boter, jus, melk, bouillon of kookvocht kunt u de voeding wat smeuïger maken. Om velletjes, pitjes en harde stukjes uit de voeding te halen, kunt u de voeding zeven. NB: groentes als asperges, zuurkool en lof kunnen draderig worden. Vlees: Door het langzaam te braden, stoven, koken of te pocheren blijft het zacht van structuur. Vettere vleessoorten zoals worst, gehakt en slavink zijn gemakkelijker fijn te maken dan magere soorten. Enkele combinaties • aardappelen, spinazie en roerei • aardappelen, bloemkool en leverpastei • aardappelen, worteltjes en gestoofde visfilet • rijst, prei en kipfilet • visragout, worteltjes, aardappelpuree en melk • gemalen runderlapje, sperziebonen, aardappelen en jus • gemalen peulvruchten met gemixte groente, verdund met bouillon (zeven) • kant-en-klaar babymaaltijden, zonodig verdunnen met jus, bouillon of melk en op smaak brengen met zout en kruiden.
4
Nagerecht • pap, vla, kwark, yoghurt • vruchtenpuree, moes van gedroogde zuidvruchten • (room) ijs Energieverrijkte adviezen bij vloeibare voeding • gebruik volle producten in plaats van mager of halfvol (melk, yoghurt, vla, kwark etc. U kunt naar smaak suiker, honing, stroop, (limonade)siroop, roomboter, (dieet)margarine, olie of ongeklopte (slag)room, creme fraiche, zure room toevoegen • zoete sauzen zoals aardbeien- en chocoladesaus kunt u door de vla en dergelijke mengen. Denk aan een vlaflip. • gebruik hartige sauzen als curry- en tomatenketchup, satésaus, mayonaise, kaassaus en andere (kant-en-klaar) sauzen voor bij de warme maaltijd. • glucose, bijv. Dextropur (poeder) • Fantomalt Uw diëtist kan u hierin adviseren en zonodig (extra) drinkvoeding voorschrijven Moeilijk stoelgang Een vloeibare voeding bevat weinig vezels. Het is belangrijk om voldoende voedingsvezels en vocht (2 liter) te gebruiken om problemen met de stoelgang te voorkomen. U kunt de vezels in de voeding halen uit: drinkontbijt, pap van havermout, brinta, vruchtendrank, abrikozen- of pruimenmoes, peulvruchten (bonensoep). Aan vloeibare voeding kunnen extra vezels worden toegevoegd. Hiervoor zijn de volgende producten op de markt: • Stimulance van Nutricia** • Benefiber van Novartis** ** Deze producten zijn verkrijgbaar bij de apotheek of bij een facilitair bedrijf bijv. Sorgente en Tefa. 5
Tips bij pijnlijke mond/keel Het kan zijn dat u een pijnlijke mond of keel heeft. Enkele adviezen zijn: • vermijd scherpe kruiden en specerijen zoals peper, mosterd, sambal en knoflook; • laat warme dranken en een warme maaltijd afkoelen; • soms zijn ijs en koude dranken prettig om te gebruiken, soms ook niet; • vermijd koolzuurhoudende dranken en (sterk) alcoholische dranken; • kies voor minder zuur fruit, zoals peer, aardbeien, perzik, banaan en meloen; • vermijd zoute producten zoals gerookte vleeswaren, gerookte vis en bouillon.
6
7
Telefonisch spreekuur: op werkdagen van 09.00-9.30 uur Tel. 0591 - 69 12 57 8
MA 1794 02-12-v1 H
Scheper Ziekenhuis Afdeling Diëtetiek Boermarkeweg 60 7824 AA Emmen