v a k b l a d v o o r d e o l i e -, g a s - E N p e t r o c h e m i S c h e i n d u S t r i e A L S M E D E W I N D E N E R G I E

nr. 2 - MaART / APRIL

2 0 1 0 - J AA R G A N G 2 7

v a k ­b l a d v o o r d e o l i e - , g a s - EN p e ­t r o c h e m ­i s­c h e i n ­d u s­t r i e AL S MEDE WINDENERGIE

Het ontwerp en de bouw van de 270 ton wegende cantilever voor het nieuwe boorplatform van Swift Drilling is uitgevoerd door Cofely Oil & Gas. De kolos is 38 meter lang, 12 meter hoog en 14 meter breed. Hiermee is het de op één na grootste constructie ooit gebouwd in de fabriekshal TE IJMUIDEN.

SHELL

CONSTRUCTIE

NOORDHOEK

pagina 4

pagina 8

pagina 14

PETER VOSER VOORSPELT

ONZEKERE TIJDEN

VOLOP WERK NIEUWBOUW

WINTERSHALL

GROEI ZET DOOR pagina 34

PVG Valves PVG Valves with added value

Sauer-Danfoss PVG valves are renowned for their considerable versatility, from the manual load-sense control valve to advanced, electrical, pressure-independent proportional valves. Hydrauvision has even more added value for these high-quality valves. Customer-specific pump modules are developed alongside the assembly of complete PVG valves, which can also be supplied in corrosion-resistant versions. Nickel-plated PVG valve

Special serie PVG

Customer-specific pump modules

cept. The PVG range comprises three types: the

Hydrauvision utilises its many years of

PVG32, PVG100 and the PVG120. These types can

experience to develop and manufacture

be installed separately or combined, entirely in

customer specific pump modules. Several

accordance with your wishes. A PVG valve has

functionalities can be added to the pump

compact dimensions, whatever configuration

module, for example, or functions can be

you choose!

integrated into the existing pump module.

Special pump module

Customised PVG's

Schoondijke +31 (0) 117 40 72 00 Dordrecht +31 (0) 78 65 59 593 IJmuiden +31 (0) 255 51 45 64 Zeebrugge +32 (0) 50 54 73 38 Gent +32 (0) 9 233 32 50

More compact designs, shorter installation

Service centre

times and fewer points for possible leaks are

Sauer-Danfoss and Hydrauvision are famous

telling advantages.

names in the hydraulic drive market. Hydrauvision has years of experience in hydrau-

Corrosion-resistant valves

lic components, and is highly expert in hydraulic

PVG valves are often installed in corrosive

repair processes. This expertise constitutes the

environments. The lifespan of these valves is

foundation for Hydrauvision’s authorised part-

increased significantly by applying a nickel

nership with Sauer-Danfoss for their service

coating, which also remains intact during in-

and repair.

stallation. The different sections of the valve

The close collaboration between Hydrauvision

are nickel-coated separately and assembled

and Sauer-Danfoss guarantees speed and

afterwards. This means that the whole valve

expertise: values which are vitally important

is fully protected by the nickel layer.

for the continuity and quality level of your

Hydrauvision also has a great deal of expe-

hydraulic installation.

rience with nickel coating hydromotors employed in corrosive environments.

PVG proportional valves The PVG valve is a hydraulic load-sense valve, developed as a highly versatile modular con-

www.hydrauvision.com

INHOUD COLOFON Uitgever:

Uitgeverij Tridens Postbus 526 1970 AM IJmuiden www.offshorevisie.nl Redactie en pro­duc­tie:

Han Heilig Vaste mede­werk­ing:

PAS Publicaties Jelle Vaartjes Marloes Kraaijeveld (IRO) Pre-Press:

Peter Ruiter Corine van Luijken Redactie-­adres:

Postbus 526 1970 AM IJmuiden Tel.: 0255 530577 Telefax: 0255 536068 E-mail: tridens@prac­ti­ca.nl

VOSER VOORSPELT

ONZEKERE TIJDEN

PAGINA 4

PAGINA 8

In 2012 zal meer dan de helft van de Shell productie bestaan uit aardgas. Dat voorspelt Peter Voser, CEO van Royal Dutch Shell. Hij volgde midden 2009 Jeroen van der Veer op. De in 1958 in Zwitserland geboren en opgegroeide Voser kijkt terug op zes stormachtige maanden. Terwijl wereldwijd de economie haperde, liet hij een reorganisatie van start gaan onder de naam Transition 2009. Een interview.

Hoewel oliemaatschappijen weer voorzichtig plannen maken om nieuwe olie- en gasvelden te ontwikkelen, is de orderintake voor de bouw van nieuwe platformen bij de Nederlandse platformbouwers drastisch afgenomen. Kansen zijn er nog wel, maar die liggen hoofdzakelijk in de windenergiesector. En dan met name in de ons omringende landen, want Nederland lijkt op dit gebied de boot te gaan missen.

NOORDHOEK

WINTERSHALL

PAGINA 14

PAGINA 34

Onlangs heeft Noordhoek uit Zierikzee twee nieuwe eenheden aan haar vloot toegevoegd. Het DPII ROV Survey Vessel (ROVSV) Noordhoek Pathfinder en het DPII Diving Offshore Construction Vessel (DSV) Noordhoek Constructor. Voor beide schepen toont de markt een grote belangstelling. Offshore Visie bracht een bezoek aan de Noordhoek Constructor en sprak er met Cor Vermeer.

Wintershall heeft de wind stevig in de zeilen. Net als in 2008 nam in het afgelopen jaar de olie- en gasproductie van de maatschappij toe. Eerder dan verwacht werd gas geproduceerd uit het E18 blok in de Nederlandse sector van de Noordzee en bij de Britse overheid werd een plan ingediend om het Wingate gasveld te ontwikkelen. Bestuursvoorzitter Rainer Seele verwacht dat ook in 2010 de groei zich zal doorzetten.

Advertentie-ex­ploi­ta­tie:

Retra PubliciteitsService Postbus 333 2040 AH Zandvoort Tel.: 023 571 84 80 Fax: 023 571 60 02 E-mail: [email protected] Abonnementen:

Offshore Visie Postbus 526 1970 AM IJmuiden E-mail: tridens@prac­ti­ca.nl Verspreiding:

Offshore Visie ­wordt in con­trolled cir­cu­la­tion toe­ge­zon­den aan ges­e­lec­teerde kad­er- en lei­ding­ge­vende func­tio­na­ris­sen bij olie-­ maats­chap­pi­jen, raf­fi­nad­e­ri­jen, in­ge­nieurs­bu­reaus, con­trac­tors en an­dere on­der­nem­ing­en/in­stan­ties nauw betrokk­en bij de olieen gas­win­ning , windenergie alsmede de (pe­tro)chem­is­che in­dus­trie. Voor per­son­en buit­en deze doel­groep be­draagt de abon­ne­ment­sprijs  30,- per jaar excl. 6% btw (bui­ten­land bin­nen Europa:  35,-). Losse num­mers:  6,- . Overname van ar­ti­ke­len is uit­slui­tend toe­ges­taan na schrifte­lij­ke toes­tem­ming van de uit­gev­er.

VERDER CURRENT DIRECTIONS

COMPLEX PROJECT

PAGINA 22

PAGINA 36

STELSELHERZIENING

IRO

PAGINA 26

PAGINA 38, 39, 40, 41

ON STREAM

BUYERS GUIDE

PAGINA 29, 30, 31, 32

PAGINA 42

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

3

O P E R AT O R Peter Voser, CEO van Royal Dutch Shell voorspelt:

‘In 2012 zal meer dan de helft van onze productie bestaan uit aardgas' Peter Voser volgde midden 2009 Jeroen van der Veer op als Chief Executive Officer van Royal Dutch Shell. De in Zwitserland geboren en opgegroeide Voser kijkt terug op zes stormachtige maanden. Terwijl wereldwijd de economie haperde, liet hij een reorganisatie van start gaan onder de naam Transition 2009, vooral bedoeld om meer tijd aan het contact met klanten te geven en minder met elkaar bezig te zijn. En om dat op een coherente manier te doen, moest de waardeketen rond de upstream en downstream activiteiten van Shell worden versterkt. En hoe ziet hij de toekomst? Peter Voser is er nog niet helemaal uit. “Het dieptepunt van de crisis mag dan wel achter ons liggen, ik denk toch dat 2010 nog een moeilijk jaar wordt, voordat de wereldeconomie weer echt op toeren is.”

4

O F F S H O R E V I S I E - M AA R T / A P R I L 2 0 1 0

O P E R AT O R

“Kopenhagen was in elk geval een succes omdat het tot discussies en onderhandelingen heeft geleid die ons weer een aantal stappen in de goede richting hebben gebracht.” De Shell CEO geeft toe dat hij tamelijk somber is over het wereldwijde herstel van de economie. Hij ziet wel eerste signalen, maar vindt het tegelijkertijd nog zeer wankel. “Veel van de huidige groei is het gevolg van de stimuleringsmaatregelen van overheden. Aanvullend zie je een zekere mate van voorraadvorming bij bedrijven, als compensatie voor de zeer drastische afbouw van voorraden eind 2008. De problemen in Dubai maken nog eens duidelijk dat de financiële crisis nog niet geheel achter ons ligt. Landen kunnen nog steeds in moeilijkheden komen.” Wat Voser nog telkens mist, zijn echt sterk consumentenvertrouwen en bestedingen. In Europa zal de werkloosheid oplopen en consumentenbestedingen zullen nog wel een tijd zwak blijven. En dan zijn er nog de problemen rond particuliere schulden en creditcard schulden. De in 1958 geboren Voser denkt dat wereldwijd veel mensen meer sparen en minder uitgeven. Dit wijst allemaal op een verlaagde consumptie. En als de wereldeconomie weer groeit, zal er dan genoeg energie beschikbaar zijn? “We hebben een teruggang in investeringen in olie en gas gezien van zo’n 20 procent op wereldniveau. En bij hernieuwbare energie was de daling nog sterker, zo’n 40 procent. Overheden en bedrijven moeten samenwerken om de hogere investeringsniveaus terug te krijgen. Als dat niet gebeurt, lopen we binnen een aantal jaren het risico van onevenwichtigheid in vraag en aanbod.” OPEC-leiders zeggen dat $80 per vat een goede prijs is. Bent u het daarmee eens? “Elke marktprijs moet bedrijven in staat stellen een rendement op de investeringen te maken. Da is essentieel om het aanbod van energie ook in de toekomst veilig te stellen. De huidge olieprijs van $70-80 is hoog: hij gaat in tegen het marktprincipe dat prijzen laag zijn als er een overvloed in aanbod is. Vandaag is er overal olie.

De huidige prijs is daarom geen weerspiegeling van een sterke vraag, maar van productie vermindering bij de OPEC en verwachtingen in de markt over een aanstaande groei van de vraag bij een krap aanbod.” Voorziet u dan een explosief of een stabiel energiesysteem? “Ik zie elementen van beide. De energiemarkten staan onder invloed van innovaties en nieuwe technologie, met daardoor tal van mogelijkheden van verandering. Maar er zullen ook prijsonzekerheden zijn en misschien zelfs protectionistische reflexen in de eerste fase van het economische herstel. Op de lange termijn zullen de kosten van energie omhoog gaan. Dat is de grootste uitdaging die politici onder ogen moeten zien. Wie durft op te staan om het electoraat te vertellen dat ze meer moet gaan betalen voor energie, met name voor groene stroom? Is een lange-termijn subsidiesysteem voor hernieuwbare energie echt wat we willen. Kunnen overheden zich zo’n beleid financieel veroorloven? Met aan de positieve kant de wetenschap dat stijgende energieprijzen het bedrijfsleven in staat zullen stellen om meer te investeren in nieuwe, duurzame energiebronnen. Een echt grote en snelle CO2 reductie kan bereikt worden door een verhoogde energieefficiëntie en door besparing door consumenten. We kunnen beginnen met auto’s en gebouwen. We hebben politieke wil nodig om hier vooruitgang te boeken.” Hoe snel kan volgens u de wereld de transitie maken naar een hernieuwbaar energiesysteem? “Om de toekomst te begrijpen, biedt de geschiedenis een paar belangrijke aanwijzingen. Er is recent door twee Shell wetenschappers onderzoek gedaan naar de historie van de invoering van nieuwe energietechnologie. Zij beweren overtuigend dat alle energiesoorten dertig jaar nodig hebben gehad om 1 procent marktaandeel te veroveren volgend op de commerciële introductie."

"We weten ook dat een alternatief energiesysteem, met meer elektriciteit, meer minerale bronnen nodig heeft, zoals ijzererts, koper, nikkel, lithium en zeldzame aardemetalen als neodymium. Een windpark bijvoorbeeld heeft twee maal meer staal nodig dan een gasgestookte centrale, die een gelijke hoeveelheid elektriciteit produceert. Er bestaat hier dus geen ‘silver bullet’. Duurzaamheid gaat duidelijk verder dan alleen olie en gas.” U spreekt graag over Shell als technologiekoploper. Welk beeld heeft u daarbij? “Innovatie en technologie maken het grote verschil uit in onze bedrijfstak, voor lopende operaties en voor toekomstige projecten. Alle verbeteringen zullen helpen om onze voorsprong in concurrentiekracht te versterken. Ik wil dat we slimmere en meer innovatieve technologie niet alleen morgen, maar nu al gebruiken. Een goed voorbeeld is ons Parque das Conchas project in Brazilië, dat afgelopen zomer in gebruik werd genomen. Daarin is een heleboel nieuwe technologie verwerkt vanwege de grote waterdiepte en de viscositeit van de olie.” Volgens critici richt Shell zich teveel op fossiele brandstoffen die smerig en eindig zijn. Wat is uw reactie daarop? “Dan vraag ik die critici zich ervan bewust te zijn dat ieders leven wordt aangedreven door energie. De wereldvraag naar energie zal verdubbelen in de eerste helft van deze eeuw. Als we niet 1,5 miljard mensen willen veroordelen tot energie-armoede, moeten alle beschikbare energiebronnen worden ontwikkeld om aan die groeiende vraag te voldoen. Onvermijdelijk horen olie en gas daarbij. Daarom is de grootste uitdaging voor onze bedrijfstak om de CO2 voetafdruk van de energie die wij leveren, te verkleinen. Bijvoorbeeld door meer aandacht te geven aan aardgas, de schoonst brandende fossiele brandstof. In 2012 zal meer dan de helft van onze productie bestaan uit aardgas.

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

5

O P E R AT O R

"De vooruitzichten voor onze Noord-Amerikaanse aardgasportefeuille zijn dus zeer positief."

Dit wordt een belangrijke wijziging in ons productieprofiel, en het zal verder verschuiven.” Shell laat haar gasactiviteiten dus groeien, terwijl het International Energy Agency (IEA) waarschuwt voor een gasoverschot tussen nu en 2015. Bent u niet bang dat Shell groeit in een markt waarin door het overaanbod lagere winstmarges zijn te maken dan bij olie? “Shell investeert voor de langere termijn, niet voor slechts vandaag of volgend jaar. En de lange-termijn vooruitzichten voor gas zijn gezond. Bovendien is Shell de wereldleider in LNG. Het merendeel van ons gas verkopen we in het gebied van Azië en de Stile Oceaan en daar zijn de gasprijzen gekoppeld aan de olieprijs. Daarom profiteert onze LNG business van de stijging van de olieprijzen. In Noord-Amerika, waar de prijzen lager liggen en niet zijn gekoppeld aan de olieprijs, zijn onze nieuwe tight gas ontwikkelingen al concurrerend bij marktprijzen van 4 tot 6 dollar Henry Hub noteringen, de belangrijkste prijsbepaler in dit gebied, waar de prijs nu iets boven de $5 ligt." 6

"De vooruitzichten voor onze NoordAmerikaanse aardgasportefeuille zijn dus zeer positief. In Europa is het beeld gemengd. Veel pijpleidinggas is hier gekoppeld aan de olieprijs. Europa heeft nationale reserves, importen uit Rusland, in potentie ook onconventioneel gas en de mogelijkheid van importeren van LNG. Al deze marktsegmenten bieden Shell lange-termijn mogelijkheden.” Waarom gaat Shell uit zonne-energie en bevriest het investeringen in wind als de vraag naar schone elektriciteit groeit? “Los van de uitdagingen die ik al noemde, moeten we groeien in gebieden die winstgevend zijn en passen bij onze kernkwaliteiten. Als CEO heb ik een bedrijf te leiden, en het doel van een bedrijf is om winst te maken, waardoor op lange termijn duurzame groei ontstaat. Dat is onze kerninspanning. Als onderdeel ervan investeren we in R&D, ook in alternatieve energie. Maar ons werk moet winstgevend zijn. Shell is een bedrijf als elk ander en we hebben winst nodig om te kunnen bestaan.”

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

Hoe belangrijk denkt u dat de klimaatconferentie in Kopenhagen is geweest? De wereld beschikt nu over een mentale en politieke routekaart voor de aanstaande fasen. De door Shell gewenste uitkomst daarvan moet effectieve mechanismen omvatten om CO2 een prijs te geven, plus een erkenning van CCS, het opvangen en opbergen van kolstof, als een belangrijke reductietechnologie.” Bent u tevreden met e voortgang die Shell in het afgelopen half jaar heeft gemaakt? En hoe doet Shell het vergeleken met de concurrentie? “We hebben een goede operationele prestatie neergezet in zowel upstream als downstream. Onze veiligheidsprestatie is ook aanzienlijk verbeterd. Dit is heel bemoedigend en laat zien dat de Shell mensen goed gepresteerd hebben. Qua financiële prestaties bleef Shell achter bij de concurrenten. Daar hebben we op gereageerd met een vermindering van het aantal medewerkers en met een scherpe focus op interne kosten en die van onze leveranciers.” Dit artikel is gerealiseerd en geplaatst met toestemming van Piet de Wit, hoofdredacteur van Shell Venster, een uitgave van Shell Nederland BV.

www.heerema.com

Turning concepts into reality! Successful engineering and fabrication of large and complex structures for the offshore oil and gas industry demands not only fabrication and facility operating expertise, but also a fabrication driven engineering focus to ensure on-time delivery within budget. At our fabrication location Heerema Zwijndrecht we almost completed the largest offshore deck ever built in the Netherlands. The picture shows the 11,000 tons Integrated Production & Hotel Facility topsides for the BP Valhall Re-Development project leaving the fabrication hall. Although Heerema’s Zwijndrecht facility has a capacity which ranks amongst the largest indoor facilities in Europe, the main deck with a length of 100 meter, a width of 47 meter and a height of 50 meter, had to be moved outside for completion. At Heerema Fabrication Group we are turning concepts into commercial reality: from conceptual design to final fabrication and delivery.

Heerema Fabrication Group Noordweg 8 3336 LH Zwijndrecht The Netherlands Tel: +31 [0]78 - 625 04 25 E-mail: [email protected] Check our track record at www.heerema.com

A HEEREMA GROUP COMPANY

CONSTRUCTIE Orderboeken raken leeg

Onzekere tijden voor Nederlandse platformbouwers Hoewel oliemaatschappijen weer voorzichtig plannen maken om nieuwe olie- en gasvelden te ontwikkelen, is de orderintake voor de bouw van nieuwe platformen bij de Nederlandse platformbouwers drastisch afgenomen. Kansen zijn er nog wel, maar die liggen hoofdzakelijk in de windenergiesector. En dan met name in de ons omringende landen, want Nederland lijkt op dit gebied de boot te gaan missen.

8

O F F S H O R E V I S I E - M AA R T / A P R I L 2 0 1 0

CONSTRUCTIE

“In Vlissingen volgde de ene load-out de andere op” Vertrek van het Borwin Alpha platform bij de Heerema werf in Vlissingen (foto: PAS Publicaties/maritimephoto.com).

De afgelopen tijd ging de meeste aandacht uit naar de Heerema werf in Zwijndrecht. Daar werd eind januari de grootste ooit in Nederland gebouwde dekmodule op 1.672 wielen de bouwhal uitgereden en voor de verdere afbouw elders op het werfterrein gepositioneerd. De supermodule is bestemd voor het Valhall Redevelopment project van BP Norge en zal over enkele maanden in de Noorse sector van de Noordzee worden geïnstalleerd. Voor dit project werd op de werf in Zwijndrecht ook nog een 2.000 ton wegende weatherdeck module en een 90 meter lange en 350 ton wegende flareboom gebouwd (zie ook Offshore Visie, februari 2010). Betrokken bij dit ambitieuze project van BP Norge waren ook Aker Verdal uit Noorwegen die de 7.500 ton wegende jacket plus twaalf fundatiepalen construeerde, SLP Engineering uit Lowestoft die de 3.200 ton wegende accommodatiemodule met 180 bedden en een aantal kleinere modules, waaronder een powermodule, bouwde en Bayards Aluminium die op de werf in Dintelmonde trappenhuizen, bordessen, platforms en een helikopterhangar fabriceerde. Als de complete bovenbouw deze zomer offshore is geïnstalleerd, krijgt deze een totaalgewicht van 17.000 ton. BP Norge verwacht het nieuwe Valhall platform nog dit jaar in bedrijf te kunnen stellen. Ander werk dat in Zwijndrecht werd uitgevoerd, betrof de fabricage van 44 subsea structures, variërend in gewicht van 20 tot 80 ton, voor een project van BP offshore Angola.

Reeks load-outs Net als in Zwijndrecht is ook op de andere werven van de Heerema Fabricage Groep de afgelopen tijd veel werk verzet. Vooral op de werf in Vlissingen volgde de ene load-out de andere op. Als eerste werd op 7 mei 2009 een 1.500 ton wegende jacket uitgeladen. Deze 60 meter hoge staalconstructie was bestemd voor het Borwin Alpha transformatorplatform dat midden in het Borwin windturbinepark in de Duitse sector zou worden geïnstalleerd. Drie dagen later vond op de werf de load-out plaats van de 3.300 ton wegende topsidemodule voor dit platform. Een module met een lengte van 54 meter, een breedte van 32 meter en een hoogte van 25 meter. Op 24 mei vertrokken beide platformen aan boord van de Heerema ponton H 405 naar de Duitse sector. Opdrachtgever voor de bouw van dit platform was ABB uit Zweden. De volgende load-out stond voor 6 augustus 2009 op het programma. Hierbij werd de 3.500 ton wegende jacket voor het Buzzard project van Nexen Petroleum, dat in de Britse sector van de Noordzee wordt uitgevoerd, op een zeegaande ponton geplaatst. Op 5 september volgde de load-out van de 1.600 ton wegende vierpoots Babbage jacket plus een aantal fundatiepalen, bestemd voor installatie in de Britse sector van de Noordzee. Later in dit jaar zal nog een load-out in Vlissingen worden uitgevoerd. Dit betreft het Self Installing Platform dat voor Venture Production (nu Centrica) is gefabriceerd. Het dek

van dit platform weegt ongeveer 4.000 ton, de 80 meter hoge pootconstructie 1.100 ton en de fundatiepalen hebben elk een gewicht van 400 ton. Dit platform zal in het F3-FA veld in de Nederlandse sector van de Noordzee worden geïnstalleerd. Op de Heerema werf in het Britse Hartlepool is, net als in Zwijndrecht, langdurig gewerkt aan de fabricage van een grote topsidemodule. Het ging hier om het 6.000 ton wegende Production Sweetening (PS) deck met een lengte van 60 meter, een breedte van 36 meter en een hoogte van 42 meter, bestemd voor het Buzzard project. Tevens bouwde men hier voor dit platform een 80 meter lange en 500 ton wegende brug. Opdrachtgever was Nexen Petroleum, die de fabricage van de jacket van dit platform uitbesteedde bij de Heerema werf in Vlissingen. Het PS deck wordt binnenkort opgeleverd. In tegenstelling tot de twee zusterwerven heeft de werf in Hartlepool wel een nieuwe constructieorder binnengehaald. Op 3 december 2009 werd een contract gesloten met Areva T&D UK voor de fabricage van twee 1.000 ton wegende topside modules. Deze zijn bestemd voor twee platformen in het Sheringham Shoal Offshore windturbinepark dat in Britse wateren wordt gerealiseerd. De beide ruim 30 meter lange, bijna 18 meter brede en 16 meter hoge topside modules worden in september van dit jaar opgeleverd.

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

9

CONSTRUCTIE

Bij de HSM werf in Schiedam is in juni 2009 de topsidemodule van het E17a-PA gasproductieplatform van GDF Suez uitgeladen (foto: PAS Publicaties).

Satellietplatformen Bij de HSM werf in Schiedam, een divisie van de Andus Group, is de afgelopen tijd voornamelijk gewerkt aan platformen bestemd voor installatie in de Nederlandse sector van de Noordzee. Eind mei 2009 werd de 860 ton wegende jacket plus de fundatiepalen opgeleverd voor het E17a-PA gasproductieplatform van GDF Suez E&P Nederland. Een maand later volgde de 1.740 ton wegende topside module voor dit platform. Deze was 22 meter lang, 26 meter breed en 25 meter hoog. Hertel Offshore bouwde voor dit E17a-PA platform in Rotterdam een 125 ton wegende powermodule en een kleine accommodatiemodule voor tien personen. Na afronding van het project voor GDF Suez werd op de HSM werf direct gestart met de fabricage van het K5CU satellietplatform voor Total E&P Nederland. Het ging hierbij om een 50 meter hoge jacket, met een gewicht van 670 ton, plus 500 ton aan fundatiepalen en een 850 ton wegende topside module met een lengte van 30 meter, een breedte van 20 meter breed en een hoogte van 17 meter. Het platform wordt een kopie van het K4-BE platform dat de HSM werf eerder voor Total heeft gebouwd. Het K5CU platform, dat in juli van dit jaar wordt opgeleverd, 10

is de vierde bouworder die Total bij de werf in Schiedam voor een platform heeft geplaatst. Andere werven Op de NAMI werf in Ridderkerk vond in maart 2009 de load-out plaats van het E18-A satellietplatform van Wintershall Noordzee. Dit bestond uit een nieuwe 1.000 ton wegende, 65 meter hoge vierpoots jacket en een 770 ton wegende topside module. Deze compleet gerenoveerde module had eerder jarenlang dienst gedaan op het P14-A platform dat medio 2008 uit zee was verwijderd. Verder fabriceerde de werf vorig jaar in Ridderkerk nog een groot subsea beschermingsframe voor Venture Production. Dit frame was bestemd voor een leidingknooppunt tussen het A6 en F3-FA platform in de Nederlandse sector van de Noordzee. Een bijzondere prestatie werd geleverd door Dubbeldam Offshore Supply & Maintenance uit Zwolle. Dit bedrijf is gespecialiseerd in het renoveren en uitbreiden van accommodatiemodules op boor-, productie- en accommodatieplatformen en andersoortige offshoreunits. Het bedrijf kreeg in 2008 van Noble Drilling opdracht om aan boord

O F F S H O R E V I S I E - M AA R T / A P R I L 2 0 1 0

van de Noble George Sauvageau de accommodatie met 24 eenheden uit te breiden tot een totale capaciteit voor 102 personen. Dubbeldam ging met Vuyk Engineering uit Groningen in zee voor het ontwerp van de module die 14 meter lang, 18 meter breed en 4 meter lang moest worden en bovenop de bestaande accommodatie diende te worden geïnstalleerd. Vanwege het intensieve boorprogramma kon het booreiland niet worden gemist en bleef het buitengaats. Dit leidde tot een alternatieve oplossing, bestaande uit het verdelen van de accommodatiemodule in acht kleine, eenvoudig te transporteren modules. Eerst werd op de werf van Niestern Sander in Delfzijl een 15 ton wegende radiokamer gebouwd en vervolgens door een bevoorrader naar de Noble George Sauvageau overgebracht. In oktober 2009 kon deze radiokamer met behulp van de eigen boordkraan op de bestaande accommodatie worden geplaatst. Ondertussen was op de werf in Delfzijl de bouw gestart van de acht kleine modules met gewichten die varieerden van 14 tot bijna 20 ton. In januari van dit jaar waren deze gereed en werden ze vanuit Delfzijl door een bevoorrader naar het booreiland

CONSTRUCTIE

De load-out van de 3.500 ton wegende Buzzard jacket bij Heerema Vlissingen (foto: PAS Publicaties/maritimephoto.com).

gebracht en aan boord rondom de eerder geplaatste radiokamer geïnstalleerd. Verder construeerde OMF Services uit Den Oever twee 49 ton wegende subsea beschermingsframes voor het P9A&B project van Wintershall Noordzee. Voor hetzelfde project construeerde Multimetaal uit Den Helder twee 24 ton wegende beschermingsframes. Dit staalconstructiebedrijf had begin dit jaar de handen vol aan de versteviging en verlenging van twaalf stalen poten van de hefplatformen Karlissa-A en Karlissa-B van Titan Salvage. Aansluitend kon het bedrijf aan de slag voor Heerema Marine Contractors met de fabricage van een twaalftal beschermingsframes voor piglaunchers en -receivers. Tot slot werd in de constructiewerkplaats van P. Smit in Den Helder diverse kleine staalconstructies gebouwd, waaronder een OAS landing platform voor een satellietplatform van GDF Suez en een subsea beschermingsframe voor Liberty Drilling Equipment. Mobiel platform Na in 2005 ook al een speciale Mobile Offshore Application Barge (MOAB) te hebben opgeleverd, gaat de Keppel Verolme werf bij Rotterdam dit jaar op herhaling. Samen met partner AREVA Energietechnik uit Duitsland zal een mobiel transformatorplatform worden gebouwd. Dit gebeurt in opdracht van Wetfeet Offshore Windenergy GmbH. Het platform zal in het Global Tech I windpark, op 110 kilometer ten noord-

Een groot subsea beschermingsframe dat bij NAMI in Ridderkerk voor Venture Production is gebouwd (foto: PAS Publicaties).

westen van Cuxhaven, in de Duitse sector van de Noordzee worden geïnstalleerd. Keppel Verolme moet de MOAB in het vierde kwartaal van 2011 opleveren. In 2005 bouwde de werf een MOAB die als onbemand compressorplatform voor Perenco UK in het Britse Trent veld werd geïnstalleerd. Andere bijzondere staalconstructies die begin dit jaar werden opgeleverd, waren stingers met gewichten van 260 en 200 ton voor Allseas en Saipem door de Hollandia werf in Krimpen aan den IJssel en diverse kranen, boor- en pijpenleginstallaties door Huisman in Schiedam. Buitenlandse werven Veel aandacht trok eind december vorig jaar het samenvoegen van de 14.000 ton wegende romp van het halfafzinkbare Gjøa boor- en productieplatform, gebouwd door Samsung Heavy Industries in Zuid-Korea, en de 20.000 ton wegende bovenbouw, gebouwd op de Aker werf in het Noorse Stord. De romp was met een heavylifter van Zuid-Korea naar Noorwegen overgebracht. De samenvoeging vond plaats in de fjord bij Stord, waar de bovenbouw via een float-over operatie op de romp werd geplaatst. Voor het Gjøa platform fabriceerde Leirvik Module Technology nog een 1.500 ton wegende accommodatiemodule met een capaciteit voor 100 personen. Plan is om het platform in april naar zee te slepen. Het Gjøa veld strekt zich uit over de Noorse Noordzeeblokken 35/9 en 36/7. Statoil verwacht het operatorschap in

oktober te kunnen overdragen aan GDF Suez E&P Norge. De Noorse Grenland Group heeft voor het Gjøa project een hele reeks subsea frames gefabriceerd. Een ander Noors veld dat wordt ontwikkeld, is het Gudrun veld in blok 15/3. Hiervoor wordt door operator Statoil een vast platform ingezet. De order voor het ontwerp en de fabricage van de 7.100 ton wegende jacket is op 18 februari van dit jaar gegund aan Aker Solutions die het werk op de Aker werf in Verdal laat uitvoeren. De oplevering van de jacket plus de fundatiepalen zal in de zomerperiode van 2011 plaatsvinden. Voor de Aker werf is dit de 35ste jacket die in Verdal wordt gebouwd. Hier zou het niet bij blijven, want op 17 maart werd bekend dat ConocoPhillips Skandinavia de order voor het ontwerp en de bouw van de jacket voor het grote accommodatieplatform van het nieuwe Ekofisk complex eveneens aan Aker Solutions had gegund. Naast de grote jacket voor het Ekofisk 2/4L accommodatieplatform omvat de order de fabricage van een kleine jacket, die als ondersteuning moet dienen voor de brugverbinding tussen het accommodatieplatform en de naastgelegen platformen van het centrale Ekofisk complex. De order voor het ontwerp en de fabricage van de accommodatiemodule voor dit nieuwe platform, met een gewicht van 10.000 ton, ging naar Sembawang Marine Offshore Engineering in Singapore. Deze module krijgt accommodatie voor 552 personen en de oplevering staat

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

11

CONSTRUCTIE

Beschermingsframes van OMF Services en Multimetaal staan voor transport op de Nieuwediepkade in Den Helder opgesteld (foto: PAS Publicaties).

gepland voor mei 2013. Sembcorp levert tevens het helikopterdek en de twee verbindingsbruggen. De jacket voor dit platform wordt in het voorjaar van 2012 opgeleverd.

module zal nog dit jaar aan boord van de Castoro 16 worden geïnstalleerd, waarna deze met een trencher uitgeruste ponton in de Kaspische Zee aan het werk gaat.

Voor wat betreft nieuwe ontwikkelingen in de Britse sector van de Noordzee, werd al de bouw van het Buzzard platform genoemd. Hiervan nam de Heerema werf in Vlissingen de bouw van de jacket en de Heerema werf in Hartlepool de bouw van de topsides voor haar rekening. Verder werd bij de McNulty Offshore Construction werf in South Shields een platform gebouwd voor het Thanet Offshore Windfarm Project. Dit platform werd in februari van dit jaar opgeleverd. Van Siemens Energy Construction ontving McNulty Offshore een bouwopdracht voor een substation platform voor het Greater Gabbard windturbinepark dat voor de kust van het Britse graafschap Suffolk wordt aangelegd.

Bladt Industries in het Deense Aalborg leverde in de zomer van 2009 een 3.500 wegend puttenplatform op voor het Nini East project dat operator Dong in het Deense deel van de Noordzee ten uitvoering brengt. Het betreft de ontwikkeling van een olieveld. Verder leverde Bladt Industries dit jaar aan Energinet DK de 900 ton wegende topsidemodule voor het Rødsand B substation, onderdeel van het Rødsand 2 Offshore Wind Farm project. En voor juni van dit jaar staat de oplevering gepland van het Walney I substation platform dat is bestemd voor installatie in het Walney Offshore Wind Farm project in de Ierse Zee. Opdrachtgever voor de bouw van de 1.300 ton wegende topsidemodule en 1.000 ton wegende jacket is Dong Energy. De werf in het Deense Aalborg zal in juni 2011 een soortgelijk platform leveren voor Walney II.

Ferguson Modular in Port Glasgow kreeg in januari 2010 een opdracht van Saipem’s dochter NCSC in Kazakstan voor de levering van een vier verdiepingen tellende accommodatiemodule met een capaciteit voor 108 personen. Deze 12

Sembcorp in Singapore heeft voor operator Maersk een 16.500 ton wegend

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

olieproductieplatform gebouwd voor fase 4 van het Deense Halfdan project. De jacket, fundatiepalen en topsides van dit platform worden door Fairstar Heavy Transport van Singapore naar Denemarken overgebracht. Binnenkort wordt ook de gunning verwacht voor de bouw van twee puttenplatformen voor fase 3 van het Deense South Arne project. Het ontwerp van deze platformen is in maart door operator Hess uitbesteed aan ingenieursbureau KBR. Op de Western Shipyard in Klaipeda is vorig jaar een 42 meter lange, 42 meter brede en 25 meter hoge dekmodule gebouwd, met een gewicht van 3.000 ton. Deze was opgebouwd uit een transformatorstation en een woonaccommodatie. Na de oplevering werd deze module naar de werf van Harland & Wolff in Belfast gesleept, waar de 60 meter lange, 60 meter brede en 58 meter hoge met een hydraulisch hefsysteem uitgerust draagconstructie was gebouwd. Na samenvoeging in dok werd het transportplatform, dat de naam Bard 1 had gekregen, via Vlissingen en Eemshaven naar de Duitse sector van de Noordzee gesleept en aldaar in het Bard Offshore 1 windturbinepark geïnstalleerd.

CONSTRUCTIE

Het Bard 1 transformatorplatform aan de tros van de Duitse zeesleper Taurus (foto: PAS Publicaties/maritimephoto.com).

Faillissementen Eind vorig jaar raakten twee bekende platformbouwers ernstig in de problemen. De bekende Zweedse bouwer van accommodatiemodules, Emtunga Offshore uit Vara, ging failliet. Het bedrijf werd uiteindelijk overgenomen door haar grootste concurrent Leirvik Module Technology uit Noorwegen. De activiteiten in Zweden werden voortgezet onder de naam Leirvik Emtunga AB. Na de oplevering van vier accommodatieplatformen aan Maersk Oil Qatar raakte eind vorig jaar ook de bekende platformbouwer SLP Engineering uit Lowestoft in financiële problemen. Er werd uitstel van betaling aangevraagd en een curator benoemd. Deze kondigde op een gegeven moment aan SLP Engineering wel te willen verkopen. Kansen Hoewel de oliemaatschappijen, nu de olieprijzen zich alweer langere tijd op een niveau van rond de 70 dollar per vat handhaven, nieuwe ontwikkelingsplannen aan het maken zijn, duurt het nog wel even voordat deze tot nieuwe orders voor de platformbouwers zullen leiden. Vooral bij de Nederlandse platformbouwers zijn nog nauwelijks

vervolgorders afgekomen voor de projecten die net zijn opgeleverd of dit jaar nog opgeleverd moeten worden. Mercon in Gorinchem liep zelfs de bouworder voor twee platformen mis omdat de opdrachtgevers beide projecten afbliezen. Kansen voor de platformbouwers zijn er overigens wel. GDF Suez E&P Nederland wil volgend jaar in de Nederlandse sector van de Noordzee een nieuw gasproductieplatform in één van de E-blokken installeren. Verder wil de Franse maatschappij in de Britse sector het Cygnus veld gaan ontwikkelen. Dit is één van de grootste nog niet ontwikkelde gasvelden in het Verenigd Koninkrijk. Plan is om dit veld, in blok 44/12, in fasen te ontwikkelen. Voor fase 1 houdt dit de bouw in van een productieplatform waarop maximaal zes putten kunnen worden aangesloten. Voor de volgende fasen van het ontwikkelingsproject is de bouw van nog vijf platformen nodig. Een order die binnenkort wordt verwacht is de bouw van een gasproductieplatform, bestemd voor installatie in het Britse Wingate veld in blok 44/24b. Operator Wintershall heeft hiervoor een verzoek ingediend bij de Britse overheid. Plan is om hier al in oktober 2011 met de

productie van gas van start te gaan en dit gas in Nederland aan te landen. Verder moet voor het Nord Stream project in de Oostzee nog een serviceplatform worden gebouwd. Zowel door de Britse als Noorse sector van de Noordzee wordt nog een hele reeks nieuwe ontwikkelingsplannen geraamd. Maar voordat deze daadwerkelijk in bouworders worden omgezet, zijn we gauw één tot twee jaar verder. Een lichtpunt is dat Statoil heeft aangekondigd dat zij de tijd tussen het vinden van een olie- c.q. gasveld en het in productie brengen wil halveren en dat zij hiermee direct aan de slag wil gaan. Of dit snel soelaas zal bieden, is afwachten. Het meeste werk voor de platformbouwers zal echter voorlopig nog uit de windenergiesector komen.

Het zal nog wel even duren voordat ontwikkelingsplannen tot nieuwe orders zullen leiden!

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

13

D U I K VA A RT U I G Volop werk voor nieuwe vaartuigen Noordhoek Offshore

Internationale belangstelling zorgt voor aantrekkelijke orderportefeuille De Zeeuwse mentaliteit is Cor Vermeer, Noordhoek’s Operations Director uit het hart gegrepen. “Zeeuwen zijn rechtgeaarde, realistische mensen. Down to earth. Een man een man, een woord een woord. Ze hebben het arbeidsethos hoog in het vaandel. Ze zijn loyaal en trouw. Stugge doordauwers.” En dat die Zeeuwse mentaliteit van aanpakken in samenhang met inventiviteit en creativiteit tot wat moois kan leiden, heeft de onderwater aannemer uit Zierikzee met het in gebruik nemen van het DPII ROV Survey Vessel (ROVSV) Noordhoek Pathfinder en het DPII Diving Offshore Construction Vessel (DSV) Noordhoek Constructor inmiddels genoegzaam bewezen.

Offshore Visie spreekt Cor Vermeer aan boord van de bij Niiagata Shipbuilding and Repair in Japan gebouwde DSV Noordhoek Constructor. Het multifunctionele duik- en constructievaartuig ligt afgemeerd aan de kade van VDS Staalbouw in het Zeeuwse Nieuwdorp bij Vlissingen. Voor verdere afbouw onder regie van Noordhoek zelf. Het is een drukte van jewelste aan boord, maar alles verloopt rustig en volgens planning. Terwijl beneden de duikkamers worden geplaatst en aangesloten, vindt op het voorschip de installatie plaats van het bij Bayards gebouwde aluminium helidek. Ook de 100 tons offshore-kraan van Kenz-Figee staat gepland om die dag nog op zijn definitieve plek te worden gepositioneerd. De 76 meter lange Noordhoek Constructor krijgt zowel inals uitwendig steeds meer de beoogde shape die de ontwerpers van De Hoop Shipyard uit Lobith in samenspraak met de Noordhoek specialisten aan de tekentafel hebben toevertrouwd. Grensverleggend “De Noordhoek Constuctor is samen met de Noordhoek Pathfinder de grootste investering ooit gedaan door het familiebedrijf,” licht Cor Vermeer trots toe. “Het schip wordt uitgerust met een 12-mans saturatie duiksysteem bestaande uit twee kamers, alsmede een 3-persoons duikbell, waarmee tot een maximale duikdiepte van 200 meter duikwerk kan worden verricht.” De voortstuwing van de Noordhoek Constructor is dieselelektrisch. Vier hoofdmotoren drijven vier generatoren aan. Verder is het schip voorzien van een 14

klasse II dynamisch positioneringsysteem dat de twee azimuth schroeven onder het achterschip en de tunnelschroef en intrekbare azimuth schroef in het voorschip tijdens duikoperaties gaat aansturen. Op voetbalgebied excelleert de provincie Zeeland historisch gezien absoluut niet, maar als echte voetballiefhebber (Feyenoord) maakt Cor Vermeer gemakshalve een vergelijk met deze volkssport nummer 1. “Als het gaat om saturatie duikwerk tot op 200 meter en constructiewerk op zee, dan voorspel ik dat Noordhoek Offshore straks in een hogere klasse gaat spelen. Als de Noordhoek Constructor per 1 mei officieel in de vaart komt, promoveren wij direct van de eerste divisie naar de eredivisie. En ik heb er alle geloof in dat we al heel snel Champions League wedstrijden zullen gaan spelen.” Zijn overtuiging voor deze enorme stap voorwaarts is mede gebaseerd op het gegeven dat Noordhoek Survey met de bij De Hoop Shipyard te Foxhol gebouwde nieuwe ROVSV Noordhoek Pathfinder ook grensverleggend inzet op het gebied van survey activiteiten en eventueel ROV en IRM werk. Dit ultra moderne schip is sinds medio april operationeel.

Stijging Natuurlijk hebben Cor Vermeer en zijn commerciële collega’s bij Noordhoek Offshore zich het afgelopen jaar best wel eens achter de oren gekrabd. De zorgwekkende economische toestand gaf daar alle aanleiding toe. “Het is natuurlijk best vervelend dat die kredietcrisis op enig moment is uitgebroken en het heeft ook zeker zijn impact gehad op onze totale activiteiten. Kijk, de beslissing tot vlootuitbreiding is genomen voor de crisis. Je maakt daarbij prognoses en rekensommetjes gebaseerd op het gegeven dat je een boot voor 25 tot 30 jaar bouwt. Komt er dan een dip in de markt dan beïnvloedt dat uiteraard ook jouw eigen prognoses. Hoogstwaarschijnlijk zal er in de komende kwart eeuw wel weer wat gebeuren. Kunnen we nu niet voorzien. Ik zeg altijd maar: wie dan leeft, wie dan zorgt. Terugblikkend op 2009 zijn we blij dat we de schepen niet vroeger hebben besteld, want dan waren ze waarschijnlijk vorig jaar in de vaart gekomen en hadden we wellicht direct te maken gehad met een tegenslag. Nu komen ze in de vaart in een periode dat het economisch weer aantrekt. Het aantal tenders stijgt echt aanzienlijk. Veel meer dan een paar maanden geleden. We krijgen werkelijk aanvragen uit de hele wereld.”

“Zeeuwen zijn rechtgeaarde, realistische mensen. Een man een man, een woord een woord.“

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

D U I K VA A RT U I G

Spanningsveld Noordhoek Offshore is gewend om scheepseigenaar te zijn. Daar liggen de roots van het bedrijf uit Zierikzee. Duiken is er later bijgekomen. De onderwater aannemer opereert al weer zo’n tien jaar met de DSV Noordhoek Singapore. De voormalige bevoorrader van Smit Lloyd heeft inmiddels haar 30-jarig survey achter de rug, maar verkeert nog altijd in zeer goede conditie. Vermeer: “De Noordhoek Singapore is een schip van 1977, dus 33 jaar oud. Alles is nog in perfecte staat en we zouden er zeker nog wel 10 jaar mee kunnen werken, maar de markt gaat, volkomen terecht, andere eisen stellen. Vandaar de aanschaf van zowel de Noordhoek Constructor en de Noordhoek Pathfinder. Want op termijn zal de Noordhoek Singapore vervangen moeten worden. Het gaat hier dus om een investering in onze toekomst.” Met de komst van de dedicated surveyboot Noordhoek Pathfinder rekent Noordhoek Offshore tegelijkertijd af met een spanningsveld waarmee het bedrijf feitelijk al jaren kampte. “We proberen al een decennia lang aan de weg te timmeren op survey gebied. Maar het nadeel van één boot is ook dat er maar één klus tegelijk kan worden uitgevoerd. Of survey, of een duikklus.” Voor laatstgenoemde activiteit is de Noordhoek Singapore uitgerust met een transfer under pressure (TUP) duiksysteem waarmee tot maximaal 100 meter waterdiepte duikwerk kan worden verricht. Het systeem kent ook een duikbell. Eenmaal op de juiste waterdiepte aangekomen wordt met trimix gas de benodigde druk bereikt waarna de duikers de bell kunnen verlaten om hun werk te doen. Als het werk gereed is, komen de duikers weer naar binnen en wordt tijdens het opstijgen de druk in de duikbel al gelijdelijk teruggebracht. Eenmaal boven water, wordt de duikbel aangesloten op een transferkamer die op gelijke druk wordt gebracht als de duikbel. De duikers kunnen vervolgens via de transferkamer naar het eerste compartiment van de decompressiekamer om daar de decompressie te ondergaan. “Met twee

Installatie aluminium helideck.

nieuwe boten erbij kunnen we de Noordhoek Singapore en de Noordhoek Pathfinder nu doorlopend inzetten op survey projecten in primair de Nederlandse en Britse sector van de Noordzee,” vervolgt Vermeer zijn relaas. “Wij zijn daardoor meteen de tweede grote survey club in Nederland.” Met de Noordhoek Constructor gaat het bedrijf zich puur richten op saturatie duikwerk, waarbij de duikers tijdens een periode van 28 dagen onder druk zitten en werken in ploegendienst. Daarbij blijft de Noordhoek Singapore ook gewoon beschikbaar voor duikwerk. Concurrerend Waarom is er eigenlijk gekozen voor een saturatiesysteem dat maximaal tot 200 meter gaat? Alle grote jongens opereren toch met systemen die gaan tot 350 meter. Cor Vermeer hoeft niet lang na te denken over het antwoord: “Heel simpel, als nuchtere Zeeuwen willen wij niet aan die ratrace meedoen.

Het meeste werk dat we uitvoeren op de Noordzee en de Ierse Zee omvat projecten in waterdieptes van 50 tot 60 meter. De prijs van een duiksysteem tot 350 meter is zo significant hoger dan voor een systeem tot 200 meter en de hoeveelheid werk boven de 200 meter is zo gering, dat wij ervoor gekozen hebben de kostenfactor zo concurrerend mogelijk te houden voor onze opdrachtgevers. Wereldwijd komt 80% van het duikwerk nooit over de 200 meter. En aangezien de Noordzee onze achtertuin is en wij als filosofie hebben dat we eerst daar al het duikwerk uitvoeren alvorens we internationaal intensief aan de slag gaan, vonden wij een systeem tot 200 meter meer dan voldoende. We hebben van de Noordhoek Constructor heel bewust geen peperdure Rolls Royce willen maken, maar een goede Volkswagen voorzien van de laatste technische snufjes die prijstechnisch aantrekkelijk in de markt ligt. We kijken dus wel wereldwijd, maar door een iets M AA R T / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

15

D U I K VA A RT U I G

“Wij willen niet de grootste zijn, maar onze committment is wel de beste te zijn op onze respectievelijke vakgebieden.“

andere bril dan waardoor we naar de Noordzee kijken. Als een klus in bijvoorbeeld het Midden of het Verre Oosten binnen drie dagen geklaard kan zijn, moet het met inbegrip van de mob en demob financieel wel aantrekkelijk zijn, om die richting op te gaan.” Zorgen over een goed gevulde orderportefeuille maakt Cor Vermeer zich vooralsnog geenszins. Er zijn voor de nieuwe Noordhoek Constructor de afgelopen maanden zoveel aanvragen binnen gekomen, dat hij het volste vertrouwen heeft in een drukbezette toekomst. Noordhoek Offshore staat op het punt om voor een aantal projecten contracten te ondertekenen. Projecten die niet alleen op de Noordzee zullen moeten worden uitgevoerd, maar ook ver daarbuiten. “Ik mag helaas geen informatie naar buiten brengen, maar vanaf 1 mei zit de Noordhoek Constructor voldoende in het werk voor de rest van het jaar. Zowel op gebied van saturatie duiken als voor IRM werkzaamheden.” 16

Modulair Het nieuwe saturatie duiksysteem aan boord van de Noordhoek Constructor is ontwikkeld door Noordhoek-dochter Seatec Underwater Systems. In samenwerking met onder andere de Duitse firma Haux. Het geheel is vooraf modulair gebouwd en getest, zodat het als een soort hapklare brok aan boord kon worden geïnstalleerd. Alle hulpapparatuur staat er in containers of in frames. Plug and play. Het handlingsysteem voor de duikbell verblijft in een soort hangar achter het dekhuis. De moonpool heeft een afmeting van vier bij vier. Het handlingsysteem bestaat uit een primair bell-winchsysteem en, om een optimale veiligheid te kunnen garanderen, twee secundaire clump-winchsystemen. De transfersnelheid is 25 meter per minuut. Noordhoek Offshore beschikt over een aantal zeer ervaren duikteams met gecertificeerde duikers en, indien nodig, wordt dit aantal aangevuld met ploegen bestaande uit professionele free-lancers. Deze teams zullen samen met de

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

Noordhoek Constructor worden ingezet voor projecten op het gebied van onder water inspectie, repair en maintenance, het installeren van spool pieces van pijpleidingen, het zetten of weghalen van well head covers en verder eigenlijk alles wat binnen de capaciteit van de Noordhoek Constructor ligt en wat een klant vraagt. Ook bevindt zich aan boord van de DSV standaard 1 observatie ROV, een cameraplatform voorzien van enkele hydraulische armen die werkzaamheden kunnen uitvoeren. Als een project de inzet van een aantal ROVs vereist dan wordt dat ook aan boord geplaatst. Noordhoek Offshore mag gerust gerekend worden tot één van de grootste ROV-gebruikers in Nederland. Committment Toch mag het bedrijf onder geen beding vergeleken worden met bijvoorbeeld een verhuurbedrijf. Cor Vermeer is hier heel duidelijk in. “Bij ons huren oliemaatschappijen of contractors het

D U I K VA A RT U I G

Artist impression of Noordhoek Pathfinder.

totale plaatje: schepen, apparatuur, ervaren duikers en specialisten die weten hoe ze met de apparatuur moeten omgaan. Vakkennis en kwaliteit. In juist die combinatie ligt ons onderscheid. Wij communiceren een enorm brok technische kennis met de klanten. En dat wordt zeer op prijs gesteld. Wij willen niet de grootste zijn, maar onze committment is wel de beste te zijn op onze respectievelijke vakgebieden. Klanten hebben bij ons de zekerheid dat ze de dienst geleverd krijgen waarvoor ze met ons een contract zijn aangegaan. Wij verkopen geen luchtkastelen. Als Zeeuwen houden wij ons aan ons woord. En bij het beste hoort onafscheidelijk ook een kwaliteitsplaatje en optimale veiligheid. Wij zijn ervan overtuigd dat onze klanten onze visie op dit gebied volledig steunen en onderschrijven. Kwaliteit en veiligheid zijn voor ons essentieel. Daaraan wordt onder geen enkele voorwaarde getoornd.” Survey Ook voor de eveneens dieselelektrisch aangedreven Noordhoek Pathfinder ziet de toekomst er zonnig uit. Met een aantal bestaande en nieuwe opdrachtgevers zijn reeds meerjaren contracten afgesloten voor surveywerkzaamheden. Daarnaast zal het schip ook worden ingezet bij IRM werkwerkzaamheden aan platforms op de Noordzee. De Pathfinder biedt accommodatie aan 40 man en is voorzien van een 25 tons offshore kraan. De scope aan survey werkzaamheden varieert van het onder water bekijken van pijpleidingroutes tot het inspecteren van bestaande pijpleidingen. Voor dit werk beschikt Noordhoek over

Cor Vermeer, Noordhoek’s Operations Director

een zogeheten McCartney Focus 2 ROTV systeem (Remotely Operated Towed Vehicle). De twee vehicles van dit systeem worden door de Pathfinder gesleept en kunnen worden uitgerust met diverse surveysensoren. Daarnaast zijn ze vanaf het schip nauwkeurig over een vooraf bepaald traject te sturen. De vehicles zoeken als het ware hun eigen weg. De operator bepaalt de hoogte boven het doel. Op deze manier zijn inspecties op diepte sneller en vooral beter uit te voeren. De ROTV kan bijvoorbeeld sonarbeelden maken van de zijkanten van pijpleidingen. “Met maximaal twee passes heb je voor elkaar wat voorheen in 5 passes gedaan moest worden met simpele gesleepte vissen waar apparatuur inzit,” legt Vermeer uit. “Er bestaan maar 5 of 6 van dit soort systemen op de wereld. Noordhoek was het derde bedrijf dat een dergelijk systeem aanschafte. Revolutionair. Wij hebben inmiddels heel veel ervaring met het systeem opgedaan en weten exact wat we ermee kunnen.”

“Door de komst van de dedicated surveyboot Noordhoek Pathfinder zijn wij meteen de tweede grote survey club in Nederland.”

M AA R T / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

17

BOREN Kleine Velden Beleid biedt Swift Drilling bestaansrecht

Nieuwe ster aan het boorfirmament Het winnen van olie en gas draait om rendement. Zeker nu reserves in ons land schaarser worden, zijn technische topprestaties vereist om de exploitatie van marginale velden rendabel te maken. In Nederland is het met name NAM/Shell dat wil uitblinken in technologie. Op mondiale basis wordt jaarlijks één tot anderhalf miljard aan onderzoek en ontwikkeling uitgegeven. Eis daarbij is wel dat het moet gaan om innovaties die daadwerkelijk geld opleveren voor de oliemaatschappij. Anders is het een verspilling van tijd, geld en talent. In het kader van haar SWEEP-programma (Smart Well Engineering Exploration en Production) kwam Shell in 2007 met een kraakhelder probleem- en vraagstelling richting de boormarkt.

Hoe kunnen we kosten voor het boren van een put reduceren zodat de gaswinning uit kleine velden economisch haalbaar wordt. De op dat moment geldende tarieven voor traditionele jack up’s waren te hoog om in de Noordzee kleine gas reservoirs op een economische haalbare manier te ontwikkelen. De directies van het aan de beurs genoteerde Cofely Oil & Gas en het familiebedrijf Van Es Holding uit Sliedrecht hebben de handschoen opgepakt en besloten tot de oprichting van drilling contractor Swift Drilling bv om een oplossing te bieden aan de vraag van NAM/Shell. Voorlopige thuisbasis van deze nieuwe hightech drilling contractor is IJmuiden. Dit alles resulteerde na een FEED studie van een half jaar en voorbereidende activiteiten in een contract van 5 jaar met 5 maal een optie van 1 jaar. Puzzel In nauwe samenwerking met experts van Shell begon een denktank van joint venture Swift Drilling onmiddellijk na haar oprichting in 2007 op volle toeren te draaien. “Er moest een boorplatform komen waarmee we de cost of ownership konden minimaliseren,” vertelt project manager Bastiaan Spruit. “Men noemt dat asset efficiency.” Er werd gestart met intensief speur en ontwikkelingswerk. Alle verschillende soorten jack-up eilanden werden in kaart gebracht en vervolgens is een inventarisatie gedaan van bestaande boortorens die een hoge mate van automatisering hadden. Spruit: “Samen met de experts van Shell zijn we de mogelijkheid gaan bekijken tot het samenvoegen van die bestaande technieken met een duidelijk doel om kosten te reduceren en het boorproces zo efficiënt mogelijk uit te voeren. 18

Kortom, een innovatief boorplatform dat niet alleen rendabeler maar vooral minder mensen in de booroperatie nodig heeft. Wij zijn als het ware aan het puzzelen geslagen met reeds bewezen technologieën. We hebben net zolang gezocht totdat alle stukjes keurig netjes in elkaar pasten. Met inbegrip van een stuk eigen innovatieve inbreng.” Het resultaat is een opvallend type boorplatform waarmee boringen in marginale velden veilig, zonder mensen op de drillfloor, efficiënter en kosten bewuster kunnen worden uitgevoerd met als doel de kleine gasvoorkomens economisch rendabel te kunnen winnen. “Je zou dus kunnen zeggen dat het Kleine Velden Beleid van de Nederlandse overheid ons het bestaansrecht heeft geboden,” erkent Spruit. Klein Cofely Oil & Gas is in Nederland bepaald geen onbekende in de olie en gas markt. Van Es Holding daarentegen is een relatieve nieuwkomer. Toch is dit familiebedrijf uit Sliedrecht wereldwijd zeer actief. Het beschikt over een aanzienlijk aantal jack-up barges met kraancapaciteit waarmee installatieen onderhoudswerkzaamheden worden verricht bij offshore platforms en windparken. “Het toeval wilde dat op het moment dat Shell bij Cofely en Van Es aanklopte, Van Es juist een geschikt type jack-up platform aan het bouwen was,” licht managing director Hans Holkenborg toe. Na een loopbaan van negen jaar bij Shell en een aantal posities als directeur, is hij per 19 januari 2010 actief bij Swift Drilling. Een magisch woord binnen het SWEEPprogramma van Shell is ‘klein’. Holkenborg lacht. “Dat is een correcte constatering,” stelt hij. “Shell heeft

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

een boorput ontworpen die qua omvang van het boorgat veel kleiner is dan een traditionele put. Zo heeft onder meer de hoeveelheden stalen buizen - de verbuizing - dat de grond ingaat een kleinere diameter. Het gaat dus om een meer uitgeklede kleinere put. Op een 20 inch conductor komt normaliter een 13 3/8 casing. Bij ons wordt die 9 5/8 inch. Dan volgt er een 7 inch en tenslotte een 3.5 inch pijp. Alles is dus kleiner. Wij hangen namelijk de ene casing af onder aan de andere casing. Deze wordt vast gecementeerd. Hierdoor realiseer je automatisch een kleinere inhoud en dat heeft weer als belangrijk voordeel dat er tijdens de boring veel minder boorvloeistof gebruikt hoeft te worden. Aan boord van ons boorplatform is dan ook maar een opslagcapaciteit voor 300 cub boorvloeistof geprojecteerd. Daar kunnen we keurig een putje mee boren. Een groot booreiland heeft soms een opslag van wel 150000 cub. Kortom; alles is kleiner en vooral goedkoper.” Boortoren Na ruim een jaar van innovatief puzzelen, hadden de deskundigen van Swift Drilling en Shell medio 2009 een baanbrekend concept op de tekentafel staan. Shell verwacht dat dit concept de oliemaatschappij een voorsprong oplevert als het gaat om het ontwikkelen van kleine gasvoorkomens op de Noordzee. Opvallend in deze is overigens wel dat het Swift Drilling vrij staat om het nieuwe boorplatform-principe ook aan andere operators te verkopen. Zij het dat er natuurlijk wel rekening gehouden moet worden met een bouwtijd van minimaal anderhalf jaar voor een nieuw platform en dat NAM/Shell als eerste de beschikking heeft over deze nieuwe manier van boren.

BOREN

Artist impressions of Swift platform.

Holkenborg: “Credo van Shell is om vooral meer snelheid in innovaties te brengen. In Batam, Indonesië, werd dan ook al aan de bouw van het platform gewerkt, terwijl het projectteam in IJmuiden nog druk doende was met de ontwikkeling ervan. Deze versnelde procedure heeft ertoe geleid dat reeds begin februari van dit jaar de tewater-lating van het platform heeft plaatsgevonden. Het gaat om een ‘hull’ met een lengte van 67 meter en een breedte van 40 meter. Hoogte 5,5 meter. De vier poten zijn elk 90 meter lang. Op het platform staat een kraan met een hijscapaciteit van 80 ton en een reikwijdte over het hele dek inclusief helidek. Het geheel wordt voorzien van een boormast die 250 ton kan trekken.” De 51,8 meter hoge boortoren is van het type Terra Invader 250 (gebaseerd op de TI-350) en wordt gebouwd door Herrenknecht Vertical uit Duitsland. De toren heeft een output van 4,500kW en een hook load van 2,500kN. De maximale boordiepte bedraagt 6,000 meter. De TI-250 is tot op heden succesvol op land ingezet, maar zowel Herrenknecht als Swift Drilling zien na diverse specifieke aanpassingen in het gebruik offshore geen probleem. Cantilever Het boorplatform van Swift Drilling behoort tot het zogeheten cantilever-type. Het ontwerp en de bouw van de 270 ton wegende cantilever is uitgevoerd door

Cofely Oil & Gas uit IJmuidenOnder grote belangstelling vond hier op vrijdag 19 februari de roll-out plaats. De cantilever is 38 meter lang, 12 meter hoog en 14 meter breed. Hiermee is het de op één na grootste constructie ooit gebouwd in de fabriekshal van Cofely Oil & Gas.

boortoren weer terug is in Nederland.” Naast de eerdergenoemde werkzaamheden aan het Swift-platform is Cofely Oil & Gas momenteel druk doende met het bouwen van drainwater modules voor Alstom voor een power plant in Engeland en met de bouw van een aantal compressie modules voor Chevron.

Een technische bijzonderheid aan de cantilever zijn de twee 38 meter lange railconstructies van speciaal hoogsterkte materiaal staal 690, die onder de constructie zijn aangebracht. Bij het aanbrengen is Cofely erin geslaagd de warmtehuishouding dusdanig goed in de hand te houden dat er uiteindelijk slechts een afwijking is gerealiseerd van minder dan 1 mm. In elke rail zitten gaten waarin de pinnen van het xy-skidding systeem geklemd worden teneinde de cantilever 16 meter naar achteren en 3,5 meter naar bakboord en stuurboord te kunnen bewegen. Na de succesvolle roll-out is de cantilever in de haven van IJmuiden direct op een bak geplaatst voor het transport naar Duitsland. Hier wordt door de firma Herrenknecht de boortoren op de cantilever geplaatst. “Ook hebben wij van Swift Drilling de opdracht om de noodzakelijke bordessen, trappen, mudleidingen en hijsbalken voor de B.O.P. te construeren,” vertelt business unit manager production Eric van Bennekom. “Deze zullen worden geplaatst zodra de cantilever met de

Innovatie “Zoals reeds eerder aangegeven bestaat onze boortoren uit feitelijk allemaal reeds bewezen uiterst moderne onderdelen die wij hebben samengebracht in dit concept,” benadrukt project manager Bastiaan Spruit. “Het hefeiland is een bestaand concept van MSC Gusto, net als het xy-skidding systeem. Samen met de boortoren vormt dit echter een unieke combinatie. Wij zijn met name uniek met de pipe handling. Het is helemaal gemechaniseerd en geautomatiseerd. Het systeem op zich is niet nieuw, maar wel de toepassing in de olie en gas industrie. Grote metaalbedrijven die lange stukken metaal moeten behandelen gebruiken het al, maar het systeem is nog nooit eerder offshore gebruikt voor drilling doeleinden. Het is onze eigen innovatie inbreng geweest om het systeem tussen de cantilever en de boortoren te positioneren. De kraan pakt in 1x een skid op met 500 meter boorpijp en plaatst die lading van 25 ton aan dek van de cantilever. Normaliter worden bundeltjes van 6 pijpen binnengehaald. Belangrijk voordeel van deze

M AA R T / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

19

BOREN

werkwijze is dat het veel veiliger is en veel sneller gaat. Er staan straks dus 5 skids op de cantilever en volautomatisch pakt het pipebehandeling systeem een pijp uit het transport skid, brengt de pijp omhoog om deze vervolgens aan de topdrive over te geven. De topdrive pakt de pijp op en zet deze op de bestaande drillstring. De iron roughneck, een soort robot, zorgt er vervolgens voor dat de connectie goed vast komt te zitten. Dan word het geheel iets opgetrokken, waarna de sliptang eruit wordt gehaald. Het boren kan beginnen.” Voor al deze handelingen is slechts één man nodig. De boormeester bedient de boortoren en het pipehandling systeem. Daarnaast zal er uiteraard ook een onderhoudsploeg aan boord zijn, want een vergaande automatisering/ mechanisering betekent ook meer kans op storingen. Hans Holkenberg: “Om het aantal mogelijke storingen te minimaliseren besteden we in de commissioning fase heel veel aandacht aan het opzetten van een doelmatig onderhoudsconcept. Alle apparatuur dat wordt geplaatst en in gebruik wordt gesteld, wordt in kaart gebracht. Hetzelfde geldt voor alle leidingen die worden aangesloten. In overleg met onze leveranciers wordt vervolgens een definitief onderhoudsschema opgezet. Op deze manier kunnen bestellingen van materialen vooraf tijdig worden gedaan. Hiermee voorkomen we onaangename verrassingen. Dit is voor ons een uitermate belangrijk aspect binnen het complete project.” Eind augustus komen zowel de jack-up als de cantilever met boortoren aan in Nederland. Technisch worden deze twee elementen vervolgens met elkaar verenigd en van alle aansluitingen voorzien. Dan volgt een testperiode. Holkenborg: “Om ervoor te zorgen dat de complete automatiering/mechanisering gedurende operatie daadwerkelijk probleemloos werkt, inclusief het pipehandling systeem, hebben we ongeveer twee maanden uitgetrokken voor testen. Daarna vertrekken wij richting het zuidelijke gedeelte van het Continentaal Plat om in opdracht van NAM/Shell zowel in het Nederlandse als in het Engelse deel te gaan boren.” 20

Het was passen en meten tijdens de roll-out.

De hull van het Swift platform is in Batam, Indonesië, gebouwd.

HSE Er breekt voor Hans Holkenborg een uitermate drukke periode aan. Niet alleen moet hij mondiaal op zoek naar nieuwe belangstellenden voor het Swift concept, ook zal er de komende maanden hard getrokken moeten worden aan de samenstelling van een operationeel team dat langzamerhand de burelen van het projectteam zal gaan overnemen. “We zijn nu naarstig op zoek naar zo’n 50 nieuwe collega’s. Omdat ons complete concept vooral is afgestemd op veiligheid, is het voor ons van doorslaggevend belang dat wij boorploegen krijgen met hooggekwalificeerde mensen die reeds een ruime ervaring hebben. Wij zoeken mensen, die weten wat te doen als er softwarematig iets fout dreigt te gaan. Drillers, assistent-drillers

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

en toolpushers die nadenken waarom iets niet werkt. Vanuit dat denkbeeld moeten ze proberen de automatisering te doorgronden. Wat is er mis en wat kunnen we resetten. Dat moet hun gedachtenpatroon zijn. Gestructureerd meedenken in doordachte oplossingen. Dat is ook onze committment naar Shell toe. Veiligheid staat bij ons, net als bij onze klant, op nummer 1. Dit is ook terug te vinden in ons ontwerp. Onze hoge mate van automatisering reduceert het aantal hijskraanbewegingen met ¾. Op een traditionele boortoren zijn er meer dan 1100 kraanbewegingen nodig voor het boren van een put. Door het slimme pipehandling systeem van Swift Drilling kunnen wij dit reduceren tot 270 kraanbewegingen. Men kan nagaan wat een enorme verbetering op het gebied van veiligheid wij realiseren.”

Designers & Builders since 1889

High added value, practical vessels, short delivery times and tailor-made solutions

Dredgers • Ferries • Offshore Support Vessels • Semi Submersibles • River Cruise Vessels • Special Purpose Vessels • Tugs and Pushboats • Container Vessels • Day Passenger Vessels • Chemical Tankers •

www.dehoop.net

Verzekeringen voor (sub-)contractors en suppliers in de offshore industrie INTRAMAR adviseert sinds 1994 bedrijven in binnen- en buitenland in de sectoren ’oil & gas’ en ’renewable energy’. Ons specialisme heeft geleid tot adequate verzekeringsoplossingen: •

• • • • •

Aansprakelijkheidsverzekering analoog aan contracten met opdrachtgevers. (NOGEPA - MIA proof) Speciale polis voor ZZP’ers Employers’ Liability Insurance (Wettelijk verplicht in UK) Construction All Risks (CAR) verzekering Reis-, ongevallen-, arbeidsongeschiktheids-, ziektekostenverzekeringen, etc. Wereldwijde dekking, ook in risicovolle gebieden. Werkmateriaal, equipment, gereedschappen etc. Zeer uitgebreide dekking tijdens transport en op locatie, inclusief onderwaterwerk. Internationaal werkend, onafhankelijk advies. Lloyd’s Correspondents.

Het Nieuwe Diep 34 A8 1781 AD Den Helder

Telefoon 0223 612222 Fax 0223 615522

[email protected] www.intramar.nl

CONSTRUCTION The oil and gas installation market

Current directions in offshore

Balder adjacent to Independence Hub.

The oil and gas platforms can be bottomsupported for shallow waters or floating for deeper waters. Bottom-supported platforms are the jacket structures, compliant towers and the gravity-based structures, while the floating platforms are SPAR’s, TLP’s, semi-submersibles (FPU’s) or FPSO’s. The supporting structures such as jackets are installed by jacket launch barges, and lowered by a heavy lift or derrick barge. These platforms need to be secured to the seabed using piles. The underwater hammers are handled from the surface by derrick barges. For quite a number of concepts, the deck structures have to be installed offshore. These modules tend to approximate the maximum lifting capacities of existing derrick barges active in the region. For remote areas, and also for competitive reasons, there is a tendency towards installation at the quayside; this is possible for MOPU’s, semi-submersibles, TLP’s and FPSO’s, and reduces both offshore installation and hook-up and commissioning time. Beside the hub platforms, another major activity 22

is the laying of the main trunk lines from the production unit towards the shore. As these lines range up to 60” in diameter, special vessels are required depending on the water depth. Major players in this field are Allseas, Heerema and Saipem with dedicated pipelay vessels using either S-lay or J-lay systems. The third element is the infield activities, including the installation of manifold systems, subsea production systems, producing lines, risers, jumpers, umbilicals, etc. Classes How can these requirements be translated into dedicated vessels for the offshore oil and gas installation/construction market? In the last decade we have seen quite a number of vessels coming into this market. The previous building boom was around the 1980’s. GustoMSC recognizes different classes of vessels active in this field: • Dedicated heavy lift vessels, either semi-submersibles or vessel-shaped units; • Derrick lay barges for installation of

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

topsides and trunk lines; • Dedicated pipelay vessels without major crane capacity; • Multi-purpose vessels for the Subsea Umbilicals, Risers and Flexibles installation (SURF). Heavy lift In the dedicated heavy lift vessels, GustoMSC has observed a trend towards single crane operations with lifting capacity up to a maximum of 6,000 tons. In the past, huge semi-submersibles were built with a dual crane system with a lifting capacity of over 10,000 tons. It seems that operational flexibility is tending towards lower crane capacity, as emphasis is also being given to self-installing concepts for TLP’s and semi-submersible FPU’s. In this range, GustoMSC has developed the HLV5000 which has been chosen by Seaway Heavy Lifting for their new build – the Oleg Strashnov. GustoMSC not only designed the vessel, but will also deliver the 5,000 ton offshore crane turnkey to the shipyard. This HLV5000 has an innovative hull form as it is using a double

CONSTRUCTION

construction markets? The two key areas of offshore construction; oil and gas, and wind turbine installation show some interesting common features. Offshore oil and gas covers installation of hub facilities, main trunk lines and infield connections. The installation of wind turbines covers foundations, transition pieces, towers, rotors and nacelles, and infield elements such as main electric cables in the grid, transformer stations and connections to shore. GustoMSC shares some of her thoughts with the Offshore Visie readers.

Sea Worker.

draft. The shallow draft will be used for fast transit between working areas, while the deep draft with wider beam will be used for the required stability during heavy lifting operations. Derrick lay vessel The second type of unit is the derrick lay vessel, which combines lifting operations and pipelay operations. According to the size of the unit, the crane capacities can be up to 4,000 tons; in general combined with S-lay stinger type pipelay operations. The S-lay operations are suitable for up to 200 m water depth - which still covers the majority of trunk lines to be laid. The combination of a 4,000 ton crane, an S-lay pipelay system and a DP2/DP3 positioning system makes this concept exceptionally versatile. One example in this field is the GustoMSC DPV7500C, as selected by COOEC for their fleet. This design DPV7500C is presently under construction at the Rongsheng Shipyards and outfitting in Qing Dao. GustoMSC will also deliver the 4,000 ton crane on a turnkey basis.

Pipelay unit The third series are the dedicated deepwater pipelay units. Starting with the Castoro 7 (ex Viking Piper), which was built at the Gusto Shipyard in 1975 as the first dedicated S-lay trunk line unit, more dedicated units are under construction today for Saipem and Technip. For the deepwater applications we have seen two huge J-lay systems as installed on the Saipem 7000 and the Balder, both capable of laying trunk lines. An example of deepwater development is the Independence Hub – an SBM Atlantia project for which GustoMSC delivered the semi-submersible hull technology. The trunk line was laid by Allseas’ Solitaire, while the Balder was used for the infield operations, such as the installation of mooring lines and infield production line. Another successful unit is the GustoMSCdesigned Deep Blue, in use as a reel-lay installation vessel. The last segment comprises the SURF vessels; these are monohull vessels with subsea installation tools, often supported by a crane of around 750 ton capacity.

SURF Concluding, with a market expanding especially in the direction of deepwater, there is a clear need for additional dedicated units, the vast majority of which are ‘SURF’ vessels and infield development units. The market for the top end installation/construction units will remain a niche market. Offshore Wind farms The development of offshore wind farms is an emerging market, especially in Western Europe, with many initiatives being set up by different governments that support this part of the renewable energy sector. Market prospects are booming; with installed offshore power in Europe standing at over 2,000 MW in 2009, this is expected to grow steadily towards 30,000 – 35,000 MW in 2020. New developments are also planned for the USA and China. Typically, offshore wind farms are developed in a grid of around 100 units. The power capacity of the individual wind turbine ranges between 2 and 5 MW with

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

23

CONSTRUCTION

weight are above the capacity and capability of existing wind turbine installation units. Examples are the Stanislav Yudin installing the foundations for the Greater Gabbard wind farm, or the Thialf that installed the foundations at the Alpha Ventus. The Svanen has been used for the Egmond aan Zee en Prinses Amalia field, while the Rambiz is being used for the Thornton Bank wind farm. The installation of transition piece, tower, nacelle and rotor is performed using wind turbine installation vessels or jack-ups. These elements will be translated into design requirements for the installation units. The critical weight and reach requirements for lifting the nacelle and rotor and blades are: • lifting weight of max. 450 tons for a 5 MW turbine; • lifting reach of up to 90 m above sea level. Existing equipment or conversions, such as the A2Sea fleet and standard construction jack-ups like the Buzzard, Pauline and Vagant are the prime installation units in use today.

Artist impression of the NG 10000 – X4.

10MW units currently under development. The rotor has diameters of between 85 and 125 m; turbine weights (nacelle and rotor) are in the range of 200 - 450 tons, and the nacelle is at an elevation of 70 90 m above sea level. The design criteria for the crane are determined by the maximum weight to be lifted plus the outreach in vertical and horizontal direction, thus around 450 ton at a height of 90 m above sea level. The second aspect to be considered is the foundation of the wind turbines. Several foundation types have been developed for the water depths of up to about 45 m, e.g. monopiles, suction pile foundation, tripod foundations with piles or small standard jacket structures. The foundation structures must be installed in a true vertical plane with very small tolerance, providing a real challenge to the installation contractor. The transition piece between the foundation and the tower offers an opportunity to adjust any of the required tolerances. 24

The transition piece is also equipped with platforms and boat landings as a point of entrance to the wind turbines. These three elements are common to all offshore wind turbines. Each individual wind turbine will be linked through a central transformer platform with a high voltage transmission to the shore connection. The individual cables running between the turbines and the central platform and the connection to shore have to be installed with dedicated equipment. Installation The installation can be split into different phases, i.e. installation of the foundations, installation of the transition piece, installation of the tower, installation of the nacelle and installation of the rotor and the blades, in one piece or in several pieces. The installation of the foundation structures is generally carried out by crane vessels or heavy lift units. One of the reasons for installing foundations with crane vessels is because their size and

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

Discussions First of all, intensive discussions have been arranged with the many parties involved in the offshore wind turbine market to understand the needs, requirements and wishes of the market. So far, it has been impossible to draw a simple conclusion as contractors all have their own views and preferences about the installation market. Sometimes the timeline was of relevance, as for instance the earlier projects with the crane capacities limited to 300 – 500 ton hoisting capacity. As the wind turbine manufacturers continued their developments, the sizes start to increase to approx. 5 MW turbines, resulting in greater crane hoisting requirements.

Svanen at work in the North Sea.

CONSTRUCTION

Now the contractors’ requirements tend to be WTI Units with a crane capacity of 800 tons. The tendency for deeper water will mainly affect the foundations, which could require crane capacity of 1,200 tons to cover the majority of projects. These cranes can be mounted on pedestals or on top of the jack house rotating around the leg. To date a number of recently delivered jack-up platforms have been outfitted for the wind turbine installation market. These jack-ups are a general type of construction unit without thrusters; consequently these units have to be towed to location. The Sea Worker, JB114, JB-115 Pauline, Buzzard and Vagant from ‘the GustoMSC proprietary SEA series are examples of such a configuration. Although delivered as general construction units, main cranes have been added or upgraded, resulting in lifting capacities of up to 300 tons with extended boom length to install the nacelles and rotors. The self-propelled jack-up unit was initiated by MPI Offshore with the installation vessel Resolution. The company decided on a 6-legged unit which could be elevated completely out of the water and was self-propelled, including DP capability. At the time of building, the maximum crane size was defined at 300 tons for all types of operations. GustoMSC assisted MPI with the jack-up technology and the delivery of the double acting jacking systems to improve on the jacking speed. This unit set the trend, as the majority of new build plans are self-propelled and dynamically positioned. The choice for CAPEX has been made to obtain a higher flexible unit instead of OPEX with non-propelled units. The self-propelled and dynamically positioned jack-up vessels are called the NG series. Examples are the Seajacks Leviathan, BARD Engineering’s Wind Lift I and the two new build units for MPI Offshore. Weight-sensitive A jack-up unit is a weight-sensitive design as the legs have to carry the weight and withstand environmental forces. The lightweight plus the variable loads need to be jacked out of the water. So if it is decided to carry quite a few wind turbine elements, a larger unit will be required, and therefore more expensive jacking and leg systems. Each operator therefore needs to balance these two and not simply add weight and increase size, as this will escalate building costs. The present new designs range from 5,500 tons up to 21,000 tons elevated weight.

Artist impression of MPI Adventure.

Artist impression of the NG-9000 C.

Another parameter that needs to be considered is the balance between overall hull size, jacking speed and generating power. The present units are all selfpropelled with a DP2 notation. The redundancy means additional power generation and thruster capacity to meet the DP2 notation under the specified weather conditions. The jacking speed on the other hand will also be translated into the power generation: the higher the speed, the more power is needed. For the transit condition, the installed thruster requirement ranges from 3,000 kW up to 10,000 kW. Once on location, the DP capability will be used in combination with the jacking system which will result in a power requirement in the range of 5,500 KW to 11,500 KW. For the DP2 notation the required power generation to be installed is based on a 4 or 6 engine layout with a capacity of 6,500 kW to 14,000 KW. The power requirements for lifting the platform to the required airgap will depend on the platform weight and jacking speed, and can vary between 2,000 KW and 4,500 KW. Thus the DP2 notation will determine the investment costs for thrusters, power generation and control systems.

SEA and NG series GustoMSC has developed the SEA series as non-propelled jack-ups and the NG series as self-propelled units with DP2 capability as WTI Units. For the SEA series, the SEA2000 class equipped with a 300-400 ton crane with extended boom length is just on the edge. The units operating in this manner are the Sea Worker, JB-114, JB-115 and Goliath. The next design in line is the SEA3250 with additional carrying capacity. A range of designs has been developed for the NG series of WTI units; these are based on different crane capacities, variable loads and water depth. The units range from the NG2500-X to the NG10000-X. This range of WTI units can serve the present market requirements in terms of crane capacity, deck load capacity and water depth requirements. The SEAJACKS KRAKEN, SEAJACKS LEVIATHAN and Wind Lift I are operational in the offshore wind farm installations. Two MPI units and three NG-9000C units will follow.

Printing of this article is authorised by Gusto MSC. Written by Gerrit Jan Schepman.

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

25

DUIKEN Terugtredende overheid treft duikwereld

Stelselherziening dreigt verkeerd uit te pakken De Nederlandse duikindustrie, die met haar kennis en opleidingen tot de wereldtop behoort, is volop in beweging. Zowel de Nederlandse Associatie van Duikondernemingen (NADO), in de rol van brancheorganisatie, als het Nationaal Duikcentrum (NDC), in de rol van belangenbehartiger van de beroepsduikers, hebben te maken met veranderende regelgeving die mogelijk een flinke stap terug in de ontwikkeling zal opleveren. Over deze ontwikkelingen en de bezorgdheid hierover in de duiksector sprak Offshore Visie met NADO-voorzitter Leo Lagarde en Office Manager Carin Bot van het NDC tijdens een bezoek dat beiden brachten aan de nieuwe Defensie Duikschool in Den Helder. Vanaf maart 2009 zwaait Leo Lagarde als onafhankelijk voorzitter de scepter bij de NADO. Als oud-commandant van de Defensie Duikschool in Hedel, waar bijna alle Nederlandse civiele duikers hun professionele opleiding hebben gevolgd, en als oud-voorzitter van het Platform Opleidingen van het NDC kent hij de sector door en door. Daarnaast is hij voorzitter van de International Diving Schools Association (IDSA) en verzorgt hij zowel in Nederland als Engeland voor duiksupervisors de lessen Wet- en Regelgeving. “Ik zie het als één van mijn belangrijkste taken om van de NADO een nog hechtere gemeenschap te maken, met een brede achterban,” zegt Leo Lagarde, “zodat we, bijvoorbeeld richting overheid, als een sterk blok kunnen optreden. Daarnaast wil ik graag toewerken naar een kwaliteitsnorm. Over dit laatste zijn we al druk aan het brainstormen.” Arbocatalogus Eén van de zaken waar de nieuwe NADO-voorzitter zich, in nauwe samenwerking met het NDC, heeft beziggehouden, is het opstellen van de Arbocatalogus Werken onder Overdruk. Carin Bot legt uit: “Dit heeft te maken met de terugtredende overheid, die per 1 januari 2007 de Arbowet heeft gewijzigd. De belangrijkste verandering hierbij was dat de verantwoordelijkheid van werkgevers en werknemers werd vergroot. Dit hield voor onze sector onder meer in dat er op bedrijfsniveau afspraken tussen werkgevers en werknemers moesten worden gemaakt over risico’s en beheersmaatregelen en dat deze dienden te worden vastgelegd in een Arbocatalogus. Dit betreft risico’s die kunnen voorkomen bij het uitvoeren van duikarbeid, caissonarbeid en overige arbeid onder overdruk.” Voor het opstellen van de Arbocatalogus verzocht 26

het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het NDC hierbij het voortouw te nemen. Dit leidde tot het formeren van de Commissie Arbocatalogus Werken onder Overdruk. Leo Lagarde: “Dit was een breed samengestelde commissie met vertegenwoordigers uit de gehele Nederlandse duiksector.” Carin vult aan: “Vorig jaar juli werd de concepttekst van de catalogus ingeleverd bij de Arbeidsinspectie, die vervolgens een zogeheten marginale toetsing ging uitvoeren. Eind vorig jaar werd ons concept goedgekeurd en kregen we nog enkele tips om bepaalde zaken aan de tekst toe te voegen. De mensen bij de Arbeidsinspectie waren onder de indruk dat de sector alles zo goed had opgepakt. Dat vind ik een groot compliment.” Na publicatie in de Staatscourant komt er nog een overgangsperiode van drie maanden. Hierna zal de Arbeidsinspectie conform de in de Arbocatalogus genoemde regels gaan handhaven. De oude beleidsregels uit de Arbowet komen hiermee te vervallen. Dreigend Terwijl het opstellen van de Arbocatalogus door de duiksector slagvaardig werd aangepakt, ontstond er een tweede probleem dat min of meer als een zwaard van Damocles boven de sector hangt. Leo Lagarde: “De Nederlandse duikindustrie is twintig tot dertig jaar geleden gestart haar zaken op het gebied van veiligheid, opleidingen en certificering goed te regelen. Het NDC is zelfs door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid aangewezen als certificerende instelling en bevoegd tot het afgeven van certificaten aan duikers, duikploegleiders, duikerartsen en duikmedische begeleiders. Nu komt er een stelselherziening aan, waarover de industrie van mening is dat deze geen verbetering, maar juist een grote

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

achteruitgang inhoudt. Er gaan in de sector dan ook steeds meer stemmen op of het wel een verstandige keuze is om de duikindustrie in de stelselherziening mee te nemen.” Op de vraag wat deze stelselherziening zo al inhoudt, antwoordt Carin Bot: “Door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid is een beheerstichting met daaronder een centraal college van deskundigen en enkele werkkamers geïnstalleerd. Als eerste zijn de eindtermen, waarop duikers via de oude regeling werden getoetst, omgezet in door de overheid aangeleverde modeldocumenten waarop na inwerkingtreding zal worden getoetst. Duikers zullen mogelijk om de twee jaar getoetst c.q. gehercertificeerd worden. Certificerende instellingen zullen worden aangewezen en onder de Raad van Accreditatie gaan vallen. De status die het NDC heeft als aangewezen certificerende instelling wordt aangepast. Voorheen waren zowel de opleidingen als certificeringen bij het NDC ondergebracht. Dit moet nu worden opgesplitst en dat betekent dat wij onze kwalitatief hoogstaande opleidingen moeten loslaten. Dat baart de industrie grote zorgen. De kans bestaat namelijk dat duikers nu ‘wilde’ opleidingen gaan volgen. Het Ministerie gaat ervan uit dat als de toets voldoende is, het niet uitmaakt waar men zijn opleiding heeft gevolgd. Recente onderzoeksrapporten van de Onderzoeksraad Voor Veiligheid (OVV) en de Arbeidsinspectie met betrekking tot het brandweerduiken tonen aan dat alleen certificering onvoldoende is om goede opleidingen te garanderen. Onze wederzijdse erkenningen van duikcertificaten met het buitenland komen hierdoor ook in gevaar. Die kant willen wij absoluut niet op.”

DUIKEN

Alle Nederlandse duikers hebben een topopleiding gevolgd onder de vlag van het NDC.

Leo Lagardevult aan: “Het leek erop dat bij het NDC opleiding en certificering altijd één waren. In wezen was dit niet zo, want de opleiding en toetsing was bij de Defensie Duikschool in Hedel altijd al gescheiden. Voor de buitenwacht was dit echter niet zo goed te zien.” Om hun zorgen kenbaar te maken, is de afgelopen tijd flink gelobbyd. Leo Lagarde: ”Wij hebben onze bedenkingen tegen de stelselherziening niet alleen kenbaar gemaakt bij MKBvoorzitter Loek Hermans, maar ook bij bestuurslid Cees van Oostrum van de NOGEPA. Daar deelt men onze zorgen. Tevens is een brief verstuurd naar het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, met daarin een aantal vragen over de stelselherziening. Nu zijn we ruim een half jaar verder en hebben hierop nog steeds geen antwoord mogen ontvangen. Ook een toegezegd gesprek wordt keer op keer uitgesteld.” Nieuwe structuur Als de voorgenomen stelselherziening doorgaat, dan wordt het NDC omgevormd tot diverse stichtingen die de verschillende taken en dienstverlening op zich gaan nemen. Voor het aanbieden van de duikopleidingen wordt de Stichting NOK opgericht. NOK staat voor Nederlands Opleiding- en Kenniscentrum voor arbeid onder overdruk. De Stichting NDC-CI wordt de onafhankelijke certificerende instelling. Carin Bot: “Deze stichting krijgt het huidige NDC-logo. Jarenlang is onder dit beeldmerk zowel nationaal als internationaal hard aan de weg getimmerd en deze naamsbekendheid willen we niet verloren laten gaan.” Het huidige NDC zal een statutenwijziging ondergaan en ondergebracht worden bij de nieuw op te richten Stichting ASK. “ASK staat voor Administratie, Secretariaat en Kennis.

IDSA NADO-voorzitter Leo Lagarde is nu zo’n vier jaar voorzitter van de International Diving Schools Association (IDSA). Een vereniging die bijna veertig jaar bestaat en ongeveer zestig leden telt, waaronder veertig duikscholen. Haar belangrijkste doelstelling is het wereldwijd standaardiseren van de duikopleidingen, waarbij de voormalige Britse HSE Part One als norm wordt gesteld en de Nederlandse opleidingen als meetpunt dienen. Een andere belangrijke doelstelling is het verbeteren van de standaards voor veiligheid en kwaliteit bij commerciële duikscholen. Een keer per jaar wordt er een grote bijeenkomst georganiseerd. Vorig jaar oktober heeft deze in het Italiaanse Palermo bij één van de leden plaatsgevonden en dit jaar zal de bijeenkomst van 13 tot en met 15 oktober bij Smit in Rotterdam worden gehouden. Volgens Lagarde is de IDSA ook een ideaal platform om kennis en ervaring uit te wisselen en nieuwe ideeën verder uit te werken. Hiervoor wordt onder andere twee keer per jaar het eigen magazine ‘IDSA News’ uitgegeven. Meer informatie over de IDSA vindt u op www.idsaworldwide.org

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

27

DUIKEN

“De hele stelselherziening werpt ons vele jaren terug en de vraag is meer dan terecht of we hier wel mee moeten doorgaan.” Leo Lagarde, voorzitter NADO

NADO-voorzitter Leo Lagarde (links) en NDC Office Manager Carin Bot maken zich grote zorgen over de effecten van het doorvoeren van een stelselherziening (foto: PAS Publicaties).

Van deze nieuwe stichting mag ik mij straks directeur noemen. Hierbij wordt ook het kantoorpersoneel ondergebracht. Op deze manier wordt voldaan aan alle eisen van het Ministerie als de stelselherziening wordt ingevoerd. Het was de bedoeling dat de stelselwijziging in 2010 ingaat, maar enige jaren vertraging moet niet worden uitgesloten.” Leo Lagarde: “Daarnaast is er een beheerstichting ontstaan die de registratie van de gecertificeerde duikers gaat bijhouden. Voorheen werd dit werk door het NDC gedaan. Voor de extra kosten die nodig zijn om de beheerstichting te financieren wil men de duikers laten betalen ofwel de kosten hoofdelijk omslaan. Het gaat dan met name om personeelskosten. In Nederland hebben we zo’n 400 tot 500 beroepsduikers die hier niet echt blij mee zijn. En nieuwe duikers zullen gaan uitwijken naar elders om daar hun papieren te gaan halen. Kortom, de hele stelselherziening biedt geen voordelen, alleen maar nadelen. Samenvoegen Een geheel andere ontwikkeling is de samenvoeging van de duikschool van de landmacht in Hedel met die van de marine in Den Helder. “De hieruit ontstane nieuwe Defensie Duikschool staat in Den Helder,” zegt hoofd Kwaliteit, Innovatie en Kennismanagement luitenant-ter-zee der eerste klasse Marco Lieverse, die ook veel tijd en energie heeft gestoken in de totstandkoming van de nieuwe Arbocatalogus. “In Den Helder beschikken we over een gloednieuw schoolgebouw en daarnaast zijn we bezig het aantal duikbassins uit te breiden. De samenvoeging is uit het oogpunt van efficiëntie doorgevoerd.” 28

De nieuwe Defensie Duikschool is op het terrein van de Rijkszee- en Marinehaven in Den Helder gevestigd (foto: PAS Publicaties).

De nieuwe school staat naast het Duik Medisch Centrum van de Koninklijke Marine. Plan is om op termijn op de school naast praktijkvorming ook civiele theorieopleidingen te gaan geven. Leo Lagarde: “Wij kunnen dan gebruik maken van elkaars sterke punten. Voor Defensie is het verder belangrijk om feeling te houden met de industrie. Vandaar dat we ook samen met hen aan een pilotproject beginnen. Dit houdt in dat de defensieduikers zogeheten snuffelstages gaan lopen bij Smit Salvage

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

in Rotterdam. Verder ben ik heel blij dat we met de nieuwe Defensie Duikschool onze duikopleidingen, die tot de wereldtop behoren, in Nederland kunnen houden. Dat is goed voor het imago van de Nederlandse duikindustrie.”

o n s t r e am

NAM produceert minder in 2009 De NAM heft in 2009 53,3 miljard kubieke meter aardgas geproduceerd, tegen 57,9 miljard kuub in 2008. De olieproductie kwam in 2009 uit op 322.573 kubieke meter, voornamelijk uit de kleine velden in West-Nederland. Dat was ook iets minder dan in 2008, toen er 330.430 kuub werd opgepompt. De cijfers blijken uit het NAM jaaroverzicht 2009.

58 Drilling rigs in next ten years Petrobras’ CEO, José Sergio Gabrielli de Azevedo, made a special address on Tuesday, March 9, 2010, in Houston, Texas. He did this during a conference, themed “Energy: Building a New Future,” focusing on providing insight on critical opportunities and challenges facing the global energy industry. Gabrielli emphasized that Petrobras is addressing new demands even without considering growth. Conventional resources require intensified recovery techniques; finding and developing smaller areas requires different technology and adjustments; and production in the pre-salt areas, arctic, and the lower tertiary in the Gulf of Mexico are driving technological changes. While breakthrough technology is not a requirement to solving new challenges, improvements in the current technology are important. The supply chain must also be developed. Gabrielli said that Petrobras will require 58 drilling rigs in the next ten years. The ability of suppliers to provide the necessary goods and services to meet these demands will affect the worldwide capacity to produce the resources needed.

DHTC test vernieuwd reddingvest met baken Op verzoek van reddingsvestenleverancier Biardo Survival Suits is bij het veiligheidstrainingsinstituut DHTC in Den Helder eerder dit jaar een vernieuwd reddingvest getest. Dit vest is voorzien van een ingebouwd baken, waarmee drenkelingen snel kunnen worden opgespoord. Vooral mensen die met een helikopter van en naar hun werk aan boord van offshore platformen worden gebracht, dragen een overlevingspak en een speciaal reddingvest van het type Life Jacket Air Pocket Plus (LJAPP). Tot nu toe was het gebruikelijk dat het Personal Locator Beacon (PLB) los aan de riem van het vest werd meegedragen. Omdat de kans bestond, dat men bij een ontsnapping uit een in zee geditchte helikopter met het baken ergens achter bleef steken, werd besloten dit apparaat in het reddingvest te integreren. Bij DHTC is door instructeurs met het vernieuwde reddingvest een aantal standaard ontsnappingen uitgevoerd, conform het zogeheten Helikopter Underwater Escape Training (HUET) principe dat is voorgeschreven door NOGEPA. Volgens DHTCdirecteur Manuela van Luijk is aangetoond dat het integreren van het baken in het reddingvest een verantwoorde en ergonomische stap voorwaarts is. “Aan het gebruik van het reddingvest verandert niets, terwijl het potentiële obstakel bij een onderwater-ontsnapping, het baken, keurig is weggewerkt. Bovendien is het baken op deze manier beter beschermd.” Het Personal Locator Beacon wordt geactiveerd op het moment dat de drager ervan in het water terechtkomt. Het apparaat zendt een signaal uit dat door meerdere satellieten in de ruimte wordt opgevangen. Deze zenden op hun beurt weer een noodsignaal uit naar de Kustwacht, die de reddingvaartuigen vervolgens snel en nauwkeurig naar de locatie kan sturen waar de drenkeling of groep drenkelingen zich bevindt. :

DHTC-instructeur die het nieuwe reddingvest test (foto: DHTC).

BASF and Trelleborg Offshore announce Trident launch BASF Polyurethane Solutions t it has formed a strategic alliance with Trelleborg Offshore US Inc, to develop and market Trident™ thermal insulation for subsea applications. Trident is the next generation of Glass Syntactic Polyurethane (GSPU) and enters the market as the new standard in GSPU for the insulation of subsea structures. Trident is the result of a strong collaborative effort to combine BASF’s mercury-free ZEROHg technology with the polyurethane processing experience of Trelleborg Offshore. “BASF has a long history of working with industry leaders to deliver innovative products into the marketplace; Trident is a great example of this practice,” said Joel Johnson, Business Director, BASF Polyurethane Systems North America. BASF and Trelleborg have worked together diligently over the past few years to bring Trident to the point of approval for market use. Trident insulation is not only mercury-free; it enters the market with improved temperature resistance compared to current market offerings.

Petrobras’ CEO, José Sergio Gabrielli de Azevedo.

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

29

o n s t r e am

Major newbuild contract German offshore wind farm Keppel Verolme and consortium partner AREVA Energietechnik GmbH, a German subsidiary of French energy company AREVA, have secured a EUR 62 million (S$117.6 million) contract from Wetfeet Offshore Windenergy to build a Mobile Offshore Application Barge (MOAB) for a new offshore wind farm in the German Exclusive Economic Zone in the North Sea. This self-erecting floating platform will be deployed at the Global Tech I Wind Farm that is being built and operated by Wetfeet Offshore. Utilising the patent-pending solution of AREVA Offshore Platform, the MOAB will host the transformers and high voltage switchgears to collect and convert electricity generated by the wind turbines for delivery to Germany’s national power grid. It is also equipped with critical control systems to serve as a backup power supply for the wind farm in case of emergencies. This innovative and customised solution combines the well-proven and state-ofthe-art technologies from the oil & gas and electro-technical businesses. Harold Linssen, Managing Director of Keppel Verolme, said: “We are very pleased to participate in the prestigious Global Tech I wind farm. This latest contract marks Keppel’s successful entry into the offshore wind energy business, and affirms Wetfeet Offshore’s confidence in our ability with AREVA to deliver the best solution for the job.”

The Global Tech I wind farm will be located about 110km northwest of Cuxhaven (Germany) in the German Exclusive Economic Zone in the North Sea consisting of 80 5-Megawatt (MW) class wind turbines. When fully operational in 2013, this wind farm will be capable to generate some 1.4 billion kilowatthours (kWh) of electrical energy annually, supplying one million people with clean energy. It is also expected to help cut some 1.2 million tons of carbon dioxide emissions each year. MOAB will provide permanent accommodation for up to 32 personnel operating the wind farm. By serving both energy transmission and wind farm maintenance functions, MOAB helps to enhance the operational reliability and efficiency of Global Tech I, contributing overall to a greener environment. Keppel Verolme will carry out the detailed engineering and construction work on this new platform designed by Overdick GmbH & Co, while AREVA designs, fabricates and installs the transformers and other high voltage equipment. The vessel is targeted for completion in the fourth quarter of 2011. “Given our proximity to the European and North Sea markets, and synergy

Germany aims to raise its percentage of electricity generated from renewable energy sources to at least 20% by 2020 and 50% by 2050. A major element in achieving this target is to further develop the capacity of its offshore wind q p sector.

g

Mobile Offshore Application Barge (MOAB).

with 20 global yards, Keppel Verolme is in a strategic position to add value to the emerging offshore wind industry. The MOAB project will certainly benefit from as it augments our strong track record and expertise in delivering a variety of advanced offshore rigs and vessels on time, within budget and without incidents,” Linssen added.

Helicopter Operations for Offshore Ships MARIN has started the Joint Industry Project HELIOS: Helicopter Operations for Offshore Ships. The proposed work for this 3 year JIP will be conducted by WS Atkins, Kongsberg, TU-Eindhoven, National Aerospace Laboratory NLR and MARIN. The UK-CAA is supporting this project with results from their previous research. Oil companies, FPSO & Vessel Operators, Heli-Operators, Suppliers and Authorities are welcome to join. The aim of the project is improving safety and workability of helicopters on FPSO’s, installation, work-over and other offshore vessels. Deliverables • Rational criteria • Operational envelope methodology • Recommended practice for design & operation of vessels and systems • Recommendations for regulations • Demonstration trial results Scope • Current practice • Physical understanding • Heli-ship simulator tests • Trials • Implementation in design, operation and regulations

A PARTNERSHIP FOR THE FUTURE

Allard-Europe nv Veedijk 51 I BE-2300 Turnhout Tel. +32 14 42 11 11 I Fax +32 14 42 52 00

30

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

o n s t r e am

Water zuiveren op olieplatforms Triqua uit Wageningen brengt een andere biologische afvalwaterbehandelings-methode op de markt, te weten de Moving Bed Biofilm Reactor (MBBR). De toepassing is uitstekend geschikt voor de maritieme en offshore markt als het gaat om de behandeling van huishoudelijk afvalwater (denk aan BOD-, stikstof- en nutrientenverwijdering). Maar ook voor uitbreiding van afbraakcapaciteit in bestaande actief slib systemen is MBBR een goede keuze. De MBBR is een slib op drager systeem, waarbij de drager middels een vast beluchtingspatroon in de bioreactor zweeft. De drager is gemaakt van gerecycled kunststof en heeft een zeer groot oppervlak. Op de drager groeit een sliblaag. Hierdoor kan de bioreactor meer biomassa vasthouden.

e 14 miljoen bouw uniek laboratorium Op maandag 15 maart 2010 heeft MARIN uit handen van minister van Economische Zaken, mevrouw M.J.A. van der Hoeven, een investeringbudget ontvangen van e 14 miljoen voor de bouw van een uniek Twee Fasen Laboratorium (TFLab). Door de bouw van dit TFLab, dat internationaal uniek in zijn soort zal zijn, biedt MARIN in de toekomst nieuwe mogelijkheden om veiligheid van scheepvaart en offshore te verhogen en energieverbruik en emissies te verlagen. Met deze investering in de kennisinfrastructuur versterkt het ministerie van Economische Zaken de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse maritieme sector. Met het investeringsbudget, dat beschikbaar gesteld wordt vanuit het Fonds Economische Structuurversterking, zal MARIN haar huidige Vacuüm Tank in Ede aanpassen tot een geheel nieuwe faciliteit. De bestaande Vacuüm Tank biedt al de mogelijkheid onder vacuümomstandigheden onderzoek te doen naar het gedrag van schepen of constructies. Door het schalen van de luchtdruk kan het gedrag van schepen in golven significant beter nagebootst worden. Nu MARIN de Vacuüm Tank zal uitbreiden met golfopwekkers en daaraan gerelateerde voorzieningen zoals golfdempers en meetsystemen, worden geheel nieuwe onderzoeksrichtingen geopend op het gebied van het lek raken van schepen, het verbeteren van de efficiency van de voortstuwing van schepen en het reduceren van de wrijvingsweerstand. Een interessant gegeven is dat straks golven van 21 meter hoogte gesimuleerd kunnen worden, hetgeen tweemaal hoger is dan in de huidige faciliteiten van MARIN. De nieuwe onderzoeksmogelijkheden dragen in belangrijke mate bij aan een versterking van de internationale kennispositie van MARIN en daarmee direct aan de concurrentiepositie van de Nederlandse maritieme sector. Het project zal eind 2011 worden afgerond. MARIN zal haar huidige Vacuüm Tank in Ede aanpassen tot een geheel nieuwe faciliteit.

De drager is gemaakt van gerecycled kunststof.

Nieuwe NAM-gasleiding De NAM wil een ondergrondse gastransport-leiding aanleggen tussen haar gasopslaglocatie bij Norg en het overslagstation van aardgas uit het Groningen-gasveld in Sappemeer. De geplande leiding zorgt ervoor dat ook in de toekomst aan de piekvraag naar aardgas kan worden voldaan. De NAM heeft de startnotitie voor dit project ingediend bij de verantwoordelijke instanties (startnotitie is te downloaden van de website van Bureau Energieprojecten). Dit project valt onder de zogeheten rijkscoördinatieregeling, daarom wordt de planvorming en het vergunningentraject gecoördineerd door het ministerie van Economische Zaken. De NAM streeft ernaar om de aanleg van de leiding af te ronden voor de winter van 2012/2013.

MoU with Republic of Azerbaijan The RWE Group expands its commitment in Azerbaijan. The company and the State Oil Company of the Republic of Azerbaijan (SOCAR) have signed a memorandum of understanding to draw up an agreement for the hydrocarbon exploration and development for the Nakhichevan perspective structure in the Azerbaijan sector of the Caspian Sea. The MoU was signed by the President of SOCAR, Rovnag Abdullayev, and Dr. Jürgen Großmann, Chairman of the Board of Management of RWE AG. “Europe needs access to the immense oil and gas reserves in the Caspian Sea. As a result, RWE will also be able to grow in the upstream sector. In RWE Dea, we have the necessary expertise to do so,” Großmann said. In the long term, the gas deposits that may be sourced on account of the latest agreement between RWE and SOCAR could also contribute to the energy security of Europe. The agreement relates to the Nakhichevan structure in the Caspian Sea, about 50 kilometers off the coast of Azerbaijan.

M AA R T / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

31

o n s t r e am

Keppel Shipyard secures conversion contracts worth $160 million Keppel Shipyard has secured a contract to convert a Floating Production Storage and Offloading (FPSO) vessel for Single Buoy Moorings Inc (SBM). It is the 15th project from SBM, on the back of the recent successful deliveries of P-57, the BP Skarv Turret and FPSO Capixaba. Keppel Shipyard’s latest project from SBM is for the conversion of the Very Large Crude Carrier (VLCC), M/T Bauhinia, into an FPSO facility. The facility is being developed for the Block I oil field, Aseng, located offshore of Equatorial Guinea. Work on the FPSO is expected to commence in the second quarter of 2010 and completed in the third quarter of 2011. The scope includes refurbishment and life extension works, accommodation block extensions, the fabrication and installation of a flare tower, an internal turret and topside module supports, as well as the installation and integration of topside modules.

Having successfully delivered three projects to SBM recently, including the FPSO P-57 (above), the latest project demonstrates the strong partnership between Keppel Shipyard and SBM for their 15th project together.

Meer gas uit kleine aardgasvelden NAM gaat langer gas winnen uit gasveld in gemeente De Wolden. In februari 2010 heeft de oliemaatschappij daartoe de MER-startnotitie ingediend voor het zogenoemde Aardgas+ project. Met dit project verwacht de NAM zo’n vijftien jaar langer aardgas te kunnen winnen uit het De Wijk gasveld in de gemeente De Wolden. De NAM was van plan om de productie rond 2015 af te ronden, maar door nieuwe technologieën kan er meer gas uit het bestaande veld worden gewonnen. Hierdoor kan naar verwachting zo’n twee miljard m3 extra aardgas uit dit veld worden geproduceerd. Dat is in totaal zon tien procent van de totale productie uit dit aardgasveld. Deze extra hoeveelheid is voldoende om alle Drentse huishoudens zes jaar lang van aardgas te voorzien.

INSTAFLEX

Polybuteen leidingsysteem Het kunststof systeem voor warm en koud drinkwaterleidingen.

Georg Fischer N.V. Postbus 35, 8160 AA Epe Lange Veenteweg 19, 8161 PA Epe Telefoon: 0578/678222 Fax: 0578/621768 [email protected] E-mail: Internet: www.georgfischer.nl

32

GF-1001

● vrij van corrosie en aanslag ● eenvoudige en snelle installatie ● lichtgewicht ● lage onderhoudskosten ● compleet programma

O F F S H O R E V I S I E - M A a rt / A P R I L 2 0 1 0

Normaal gesproken komt gas door de natuurlijke druk in een gasveld vanzelf naar boven. Hoe meer gas eruit is, hoe lager de druk wordt en hoe moeilijker het gas naar boven komt. Tot er op een gegeven moment nagenoeg helemaal geen gas meer wordt geproduceerd. Dan spreken we van een leeg veld. Er blijft dan echter nog altijd aardgas in het veld achter, dat moeilijk te winnen is. De NAM heeft het voornemen om met behulp van stikstof dit resterende gas uit het De Wijk-gasveld te produceren. Deze technologie wordt elders al met succes toegepast in de aardolie-industrie. Het De Wijk-gasveld is een van de 175 kleine gasvelden in Nederland. Het gasveld bevindt zich aan de noordkant van de Hoogeveensche Vaart tussen Echten en Koekange. Er wordt al ruim vijftig jaar gas uit dit veld gewonnen. Dit gas is honderden miljoenen jaren geleden ontstaan en zit in de poriën van een dikke zandsteenlaag, op 500 tot 1.500 meter diepte. Tot op heden is uit het De Wijk-gasveld 14,5 miljard m3 gas gewonnen. Voordat daadwerkelijk meer aardgas uit het veld kan worden gewonnen, zal het aantal NAM-locaties in de regio Koekange-Echten uitgebreid worden van acht naar elf. Voor de productie van het stikstof zal op een bestaande NAM-locatie een luchtscheidingsinstallatie worden geplaatst. De installatie scheidt de buitenlucht in stikstof en zuurstof. Om het project begin 2012 tot uitvoer te kunnen brengen, zal komend voorjaar worden gestart met het MER- en het vergunningentraject.

BEROEPSDUIKEN - IETS VOOR JOU? Je hebt een technische of nautische opleiding op VMBO/MBO niveau, maar je wilt meer... Of je hebt MAVO/HAVO, maar in je vrije tijd ben je altijd aan het sleutelen of klussen...

Offshore Cranes Special Devices Refurbishment Modifications Service Maintenance Spare Parts

Daarnaast ben je een echte waterrat: je surft, je zwemt of misschien doe je zelfs al aan sportduiken, kortom: het water trekt. Zoek je geen baan van 9 - 5, en ben je graag buiten dan is de beroepsduikeropleiding van het NDC misschien iets voor jou. De Nederlandse duikindustrie zit te springen om handige mensen, die hun boven water talenten onder water verder willen uitbouwen. Wil je meer weten: schrijf of bel het NDC, Buitenhofdreef 280, 2625 RE Delft, telefoon 015 2512020, internet www.ndc.nl, e-mail [email protected].

Kenz Figee B.V. PO box 235 1500 EE Zaandam Netherlands Tel: +31 (0)75 6810410 Fax: +31 (0)75 6315995 [email protected] @: www.kenz-figee.com

OLIE & GAS Olie- en gasproductie Wintershall blijft stijgen

Wingate veld in 2011 in productie

Het nieuwe E18-A platform van Wintershall op weg naar zee (foto: PAS Publicaties).

Wintershall AG, Duitsland’s grootste producent van aardolie en aardgas, heeft de wind stevig in de zeilen. Net als in 2008 nam in het afgelopen jaar de olie- en gasproductie van deze 100-procents dochtermaatschappij van BASF toe. Eerder dan verwacht werd gas geproduceerd uit het E18 blok in de Nederlandse sector van de Noordzee en bij de Britse overheid werd een plan ingediend om het Wingate gasveld te ontwikkelen en aan te sluiten op het Nederlandse leidingnet. Wintershall verwacht dat ook in 2010 de groei zich zal doorzetten. 34

Volgens bestuursvoorzitter Rainer Seele van Wintershall is de olie- en gasproductie in 2009 gestegen van 130 naar 136 miljoen vaten olie-equivalent. Ter vergelijking, in het jaar 2000 was dit nog maar 80 miljoen. “Vanaf dat jaar zijn we erin geslaagd een verhoging van 70 procent te realiseren. Wintershall krijgt ook in het volgende decennium te maken met verdere groei. De koers hier naartoe is al uitgezet.” Vooral de activiteiten in Noorwegen en Rusland zullen hierbij een belangrijke rol spelen. In de Nederlandse, Deense en Britse sector van de Noordzee blijft de maatschappij echter ook actief. In Noorwegen heeft Wintershall het bedrijf Revus Energy overgenomen en vervolgens in de eigen organisatie geïntegreerd. Voor dit laatste is een kantoor in Stavanger geopend. Door de overname van Revus heeft Wintershall ongeveer vijftig Noorse licenties in handen gekregen, waarvan negentien als operator. Hiermee is de

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

maatschappij thans één van de grootste licentiehouders van Noorwegen. “Al tijdens de eerste in eigen beheer uitgevoerde exploratieboring in het Grosbeak veld zijn we voor de kust van Noorwegen op een belangrijk olieveld gestuit.” Wintershall boort in Noorse wateren met het grote halfafzinkbare booreiland Songa Delta. Voor de opsporing van nieuwe aardgasen aardolievelden zijn vorig jaar in totaal 29 exploratie- en productieboringen uitgevoerd. In zeventien ervan zijn olie- en gasvelden gevonden. Vier in Noorwegen, zes in het zuidelijke deel van de Noordzee, waaronder in de Nederlandse, Britse en Deense sector, twee in Argentinië, drie in Duitsland en twee in Noord-Afrika. In 2008 zijn maar 16 boringen uitgevoerd. Lopende projecten In Rusland wordt samen met Gazprom gas geproduceerd uit het Achimgaz veld

OLIE & GAS

in Siberië. Volgens Rainer Seele vormt dit project een goede basis voor verdere activiteiten in Rusland. Tevens is de maatschappij in West-Siberië via Severneftegazprom heel succesvol met de productie van gas uit het veld Yuzhno Russkoje. In dit veld heeft Wintershall een aandeel van 35 procent. In totaal wordt hier uit 142 putten gas geproduceerd. “Ook ons tweede project, het ontginnen van een deelgebied van de diepgelegen Achimov-horizont van het Urengoi veld, waarin we een aandeel hebben van 50 procent, verloopt heel succesvol.” Wintershall is verder ook actief in Argentinië en produceert al vanaf 1958 olie in Libië. En voor dit jaar staat in Qatar een eerste exploratieboring in de Khuff formatie van het 4N blok gepland. Dit blok ligt vlakbij het North Field, het grootste aardgasveld ter wereld. In thuisland Duitsland wordt onder andere in de deelstaat Nedersaksen olie gewonnen en heeft Wintershall een 20-procents belang in het Nord Stream pijpleidingproject dat zojuist in de Oostzee van start is gegaan. Nieuwe velden In het zuidelijke deel van de Noordzee is Wintershall in zowel de Nederlandse, Britse als Deense sector actief. In de Nederlandse sector is eerder dan gepland een gasveld in het E18 blok in productie gebracht. Hiervoor is het productieplatform E18-A in het blok geïnstalleerd. In blok 44/24b in de Britse sector is in het Wingateveld gas aangeboord en in de Deense sector is met de boring Ravn-3 een olieveld aangetoond. Het Wingate veld ligt circa 10 kilometer verwijderd van de grens tussen de Nederlandse en Britse sector. De winbare reserves van dit veld worden geschat op 3,5 miljard kubieke meter gas. Plan is om vanaf oktober 2011 ongeveer vijftien jaar lang gas uit dit veld te gaan produceren. Wintershall heeft hiervoor bij de Britse overheid een vergunning aangevraagd. In het veld zal een onbemand werkend gasproductieplatform, naar een ontwerp dat al eerder in de Nederlandse sector is toegepast, worden geïnstalleerd. Het platform krijgt een maximale productiecapaciteit van 3 miljoen kubieke meter gas per dag.

Vanuit het nieuwe RCO centrum in Den Helder wordt nu negentien offshore platformen bewaakt en bestuurd (foto: PAS Publicaties).

In het veld zullen zes productieputten worden geboord, waaronder vijf horizontale. Het gas wordt afgevoerd naar het D15-FA-1 gasproductieplatform van GDF Suez. Dit platform staat in de Nederlandse sector op 20 kilometer van het Wingate veld. Het gas zal vervolgens via het NGT systeem bij het Groningse Uithuizen worden aangeland.

“Al tijdens de eerste exploratieboring in het Grosbeak veld zijn we voor de kust van Noorwegen op een belangrijk olieveld gestuit.” Rainer Seele, bestuursvoorzitter Wintershall

Remote Control Operations Het Wingate platform wordt het twintigste platform dat op het Remote Control Operations (RCO) centrum van Wintershall in Den Helder wordt aangesloten. Eerder gebeurde dit al met het nieuwe E18-A platform. Volgens Production Support Superintendent Hans Reijn was in 2005 het besluit genomen om bij Den Helder Airport het modernste centrum voor Remote Control Operations ter wereld op te zetten. “Wij hebben dit productiecoördinatie- en

controlecentrum zo’n tweeënhalf jaar geleden in gebruik genomen. In 2006 zijn we gestart met het aansluiten van de platformen, waarvan er op dit moment negentien op afstand kunnen worden bediend en bewaakt. In de centrale controlekamer zijn steeds twee operators aan het werk. Wij kunnen nu sneller reageren op abnormale condities, met als resultaat een verbeterde beschikbaarheid van de productiecapaciteit. Daarnaast levert de inzet van het RCO centrum jaarlijks een besparing op van 2,5 miljoen euro.” De communicatie tussen de platformen en het centrum vindt plaats met straalverbindingen. Wintershall Noordzee is operator van 26 platformen, waarvan 25 in de Nederlandse en één in de Duitse sector van de Noordzee. Samen met GDF Suez, NAM en Total behoort Wintershall tot de grootste gasproducenten van Nederland. Verdere groei In de toekomst gaat Wintershall volgens bestuursvoorzitter Rainer Seele alles op alles zetten om zelf nieuwe aantrekkelijke velden op te sporen en in productie te brengen. Hierdoor moet met name in de speerpuntregio’s op de Noordzee en in Rusland een verdere groei mogelijk worden. Voor 2010 zal de productie van olie en gas verder toenemen van 136 naar 140 vaten olie-equivalent. Daarnaast is Wintershall via het Duits-Russische samenwerkingsverband WINGAS actief in de aardgashandel, waar net als in 2008 ook in 2009 een recordafzet is gerealiseerd. In deze sector wordt eveneens een verdere groei voorzien.

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

35

DUIKEN Doorstart Bluestream goed verlopen

Complex project in Ierse Zee afgerond

De complete airdiving spread van Bluestream op het werkdek van de Northern Canyon. Op de achtergrond de Ensco 92 (foto: Bluestream).

Op 22 april is in Den Helder het eenjarig bestaan gevierd van Bluestream Offshore B.V. De doorstart van het duik-, rope access- en ROV-bedrijf onder een geheel nieuw management is goed verlopen en in het eerste jaar is een positief resultaat behaald. Ook is naam gemaakt met diverse projecten, waaronder een compleet well-abandonment project in de Ierse Zee. Een project waarbij Bluestream een duikteam van 28 personen heeft ingezet en dat eind januari tot volle tevredenheid van de opdrachtgever is afgerond. In de vestiging van Bluestream aan de Koperslagersweg bruist het weer van de activiteiten. Met een jong team is onder leiding van algemeen directeur Rolf de Vries vanaf april 2009 hard gewerkt om het bedrijf weer goed op koers te krijgen. Een jaar na dato de balans opmakend, verklaart Rolf de Vries: “Het is een spannend jaar geweest, waarin we de omzetprognose hebben weten te realiseren. Ook hebben we ons weer kunnen bewijzen in de offshoremarkt. Zowel met ROV- en duikactiviteiten, als op het gebied van rope access.” Een bijzonder en complex project kon Bluestream rond de jaarwisseling afronden. 36

Het betrof het opruimen van een wellhead op de zeebodem in de Ierse Zee. Een zogeheten observatieput die in de jaren tachtig van de vorige eeuw was geboord. Business Manager Diving Mark Waltman van Bluestream: “Die put was ooit geboord om te kijken of er een connectie bestond tussen het noordelijke en zuidelijke deel van het gasveld. Over de wellhead was een 4 meter diameter stalen dome, met aan de bovenzijde een kleine ronde opening, geplaatst.” Risk assessments “Die dome was ooit geplaatst met de bedoeling dat duikers deze bij hun werk

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

aan de wellhead als een soort habitat konden gaan gebruiken. Maar door gewijzigde regelgeving is dit niet langer mogelijk.” Bij de operator leefde al langer het idee om de wellhead op te ruimen. Maar omdat de observatieput al heel lang geleden was verlaten, waren er nauwelijks relevante gegevens beschikbaar. Mark Waltman: “Een aantal duikbedrijven had er al eens naar gekeken, maar niemand zag direct mogelijkheden om het onder de nieuwe regelgeving uit te voeren.” Het project werd hierdoor steeds uitgesteld, tot dat een middelgrote Engelse contractor eind vorig jaar voorstelde samen met

DUIKEN

“We gaan opnieuw een spannend jaar tegemoet, maar ik heb er alle vertrouwen in!” Rolf de Vries, directeur Bluestream

Bluestream een haalbaarheidsstudie voor dit project uit te voeren. “Met name omdat we net een geslaagde audit van Noble Denton achter de rug hadden, besloot de operator met ons in zee te gaan. Met de Engelse hoofdcontractor en Bluestream als subcontractor.” Dit leidde in eerste instantie tot een aantal risk assessments met alle betrokken partijen. “Tien jaar geleden waren er voor de laatste keer duikers bij de put geweest. Hierdoor was het niet bekend of er gas langs de plug onder in de put naar boven was ontsnapt. Een tweede veiligheidsafsluiter was niet op de wellhead aanwezig. De hoofdcontractor en Bluestream wisten de Britse HSE ervan te overtuigen dat het probleem zou kunnen worden opgelost, maar dan moesten we wel eerst ter plekke de zaak gaan onderzoeken.” Onderzoek De hoofdcontractor huurde hiervoor het duikondersteuningsvaartuig (dsv) Northern Canyon van Trico in. “Bij de mobilisatie in Aberdeen werd door ons een uitgebreid airdiving spread en door de hoofdcontractor een ROV aan boord geplaatst. Medio december waren we met een duikteam van 28 personen ter plaatse, waar het werk in ongeveer 35 meter diep water moest worden verricht. Nadat het deksel van de dome was verwijderd, schoof een duiker een stok met een camera naar binnen om opnames te maken. Met de op deze manier verkregen gegevens konden we een aantal risk assessments uitvoeren en vervolgens een plan van aanpak maken.” Als eerste werd boven op de wellhead een soort controle-unit met een drukmeter en afsluiters gemonteerd. “Hierdoor konden we van bovenaf druk opbouwen om zo te controleren of de afsluiters in de wellhead zouden lekken. Dit bleek gelukkig niet het geval te zijn. Met andere woorden: er kwam geen gas uit de put naar boven. De volgende stap was het boven de put positioneren van het booreiland Ensco 92. Nadat dit was gebeurd, kon de riser van het booreiland naar beneden en deze werd met een cross-over op de wellhead vastgemaakt. Hierna volgde vanaf het booreiland een aantal testen, waaronder een druktest.”

Opruimactie Nadat was gebleken dat alles naar wens functioneerde, kon opnieuw een risk assessment worden uitgevoerd. “Deze was nodig omdat er toch een duiker de dome in moest om de afsluiters op de wellhead open te draaien.” Nadat dit was gebeurd, werd de put vanaf de Ensco 92 ‘gekilled’ door het aanbrengen van mud en een plug die vervolgens werd afgecementeerd. “Hierna mochten wij weer aan de slag. Rond de wellhead maakten we een gat om op een meter onder de zeebodem met een diamond wire cutting machine de casing van de put door te snijden. Al eerder hadden we vlak naast de put wat betonnen matrassen, met daarop een stalen frame, geplaatst. Nadat de casing was doorgesneden, kon vanaf de Ensco 92 de complete wellhead met dome, die zo’n 6 meter hoog was en circa 35 ton woog, opgetild en op het frame geplaatst worden. Vervolgens werd door ons met een kleinere diamond wire cutting machine het cross-over stuk doorgezaagd. Hierna vertrok het booreiland, na het optrekken van de riser, weer. Met behulp van een slim uitgedacht systeem zagen we kans de dome met wellhead te kantelen en op het frame vast te zetten.” Nadat het geheel aan dek van de Northern Canyon was getakeld, keerde dit duikondersteu-

ningsvaartuig voor demobilisatie weer naar Aberdeen terug. Waardevol “Het gehele project,” zegt directeur Rolf de Vries, “heeft ons van eind november 2009 tot eind januari van dit jaar beziggehouden. Wij zijn zeer verheugd dat dit project tot een goed einde is gebracht. En het smaakt naar meer. In de Ierse Zee en de Noordzee zijn nog heel wat putten die moeten worden opgeruimd. We hebben in ieder geval laten zien wat we kunnen en voor ons is dit een waardevolle ervaring.” Hoewel Rolf de Vries voor dit jaar nog een moeilijke tijd voorziet, staan er wel de nodige projecten op stapel. “We hebben net gemobiliseerd voor een zeebodemsurvey in de Deense wateren, waar een windturbinepark moet worden aangelegd. Verder zijn we in Egyptische wateren met ROV’s betrokken bij de installatie van een productieplatform en gaan we komende zomer met een gecharterde boot op de Noordzee met ROV’s inspectiewerk uitvoeren. Op dit moment zijn we voor de kust van Camperduin betrokken bij de opruiming van het wrak van het Zweedse roll-on/ roll-off vaartuig Vinca Gorthon. We gaan opnieuw een spannend jaar tegemoet, maar ik heb er alle vertrouwen in!”

Het frame met wellhead en dome is net aan boord van de Northern Canyon getakeld (foto: Bluestream).

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

37

IRO NIEUWS

Succesvolle IRO-CEDA bijeenkomst over ‘Windmolenparken op zee’

Nieuwe editie Netherlands Oil & Gas Catalogue

Een keer per jaar organiseren IRO en CEDA (Central Dredging Association) een gezamenlijke ledenbijeenkomst, welke altijd druk bezocht worden. Op dinsdag 9 maart jongstleden kwamen ruim 200 deelnemers naar de bijeenkomst met het thema ‘Windmolenparken op zee’. Daniel Rudolph, Senior Hydraulic Engineer bij Deltares gaf een presentatie over ‘Scour en bodembescherming’. Scour, of ontgronding, is een probleem in de offshore industrie, vooral bij de, in offshore windparken veel toegepaste, monopiles. Nieuw ontwikkeld is het gebruik van rubber matten bij de fundering van de monopile. Aan de hand van laboratoriumproeven en filmpjes werd het verschil tussen de verschillende beschermingsmethoden getoond. Het onderzoek van Deltares maakt onderdeel uit van het OSCAR project (Offshore Scour and Remedial Measures). Klaasjaap Buijs, Engineering Manager bij Van Oord Dredging & Marine Contractors gaf een presentatie over ‘Belwind Offshore Windfarm’.

De Netherlands Oil & Gas Catalogue 2010 is verschenen. De catalogus bevat het meest informatieve en complete overzicht van producten en diensten voor de internationale olie- en gasindustrie. Nederlandse suppliers actief in de upstream olie- en gasindustrie presenteren zich hierin met een bedrijfsprofiel. Ruim 7000 exemplaren van deze uitgave komen jaarlijks bij een selecte, maar uitgebreide, doelgroep van oliemaatschappijen, contractors, ambassades en ingenieursbureaus via direct mail en via verspreiding bij (internationale) handelsmissies, seminars, olie- en gasbeurzen etc. De NOC 2010 is wederom uitgebracht als catalogus en internetsite (www.iro-noc.nl). Wilt u een exemplaar bestellen, stuurt u dan een e-mail aan [email protected].

IRO Annual Report 2009 Eind april is het IRO Annual Report 2009 uitgekomen en per post verstuurd naar alle IRO leden en relaties. Hierin worden de activiteiten van het afgelopen verenigingsjaar gebundeld en plannen voor de toekomst aangekondigd. U kunt het jaarverslag online downloaden via de IRO website www.iro.nl/organisation/annualreport of een hardcopy aanvragen via [email protected].

Cursus ‘Olie en gas vanaf de bron’

Het Belwind Offshore Windfarm bestaat uit 55 windmolens 55 kilometer uit de kust bij Zeebrugge (BE). Buijs liet het proces van productie tot plaatsing in zee zien. De storage yard in Zeebrugge heeft een capaciteit van 20 funderingen en transition pieces. Door te wachten met plaatsen tot de yard vol lag, werd er erg efficiënt gewerkt. Plaatsing en heien van de funderingen werd gedaan door de pontonkraan Svanen. De transitionpieces werden alle 55 geplaatst door Van Oord. De kabels en turbines worden ook binnenkort geplaatst. Ernst van Zuijlen, Projectleider FLOW bij Evelop gaf een presentatie over ‘FLOW: innovatief onderzoeksprogramma en demonstratie offshore windpark’. Het FLOW project richt zich op onderzoek over offshore windparken die ‘verder’ uit de kust liggen. Dit betreft afstanden vanaf 60 kilometer van de kust. Voor Nederland zijn er grote mogelijkheden, onder andere vanwege de goede ligging en diepte van de Nederlandse havens aan de Noordzee, in vergelijking met Britse en Duitse havens. Door veel onderzoek te doen, is het mogelijk technologie en kennis te exporteren naar andere landen. Na de drie presentaties was er ruim de gelegenheid voor de bijna tweehonderd deelnemers bij te praten over de verschillende onderwerpen. 38

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

Onder het motto ‘weet waar je werkt’ geeft deze niet-technische cursus inzicht in hoe olie en gas zijn ontstaan, hoe zij worden gevonden en gewonnen en hoe de sector in elkaar zit. Tevens wordt de nodige aandacht besteed aan veel gebruikte terminologie. Er zijn nog plaatsen beschikbaar op: - Woensdag16 juni (NL) - Donderdag 17 juni (NL) Voor meer informatie of een aanmeldformulier kunt u contact opnemen met José de Goede, via degoede@@iro.nl of telefoonnummer 079 341 19 81.

IRO Kalender 2010 19 mei IRO/CEC Ledenbijeenkomst

Turnhout, België

23 juni Ledenbijeenkomst

Capelle a/d Ijssel

meer informatie of aanmeldformulier:

[email protected] of telefoon 079 - 341 19 81

IRO NIEUWS

IRO bezoekt Siemens Industrial Turbomachinery in Hengelo Op woensdag 7 april 2010 heeft IRO in samenwerking met Siemens een Regiobijeenkomst op het terrein van Siemens Industrial Turbomachinery in Hengelo georganiseerd. Siemens Industrial Turbomachinery levert compressorinstallaties en gerelateerde service voor de wereldwijde olie- en gasindustrie. Het bedrijf in Hengelo heeft zich kunnen specialiseren door kennis en ervaring opgedaan in haar bijna vijftig jarig bestaan en de intensieve samenwerking met haar klanten, andere Siemens organisaties en onderleveranciers. Het compressorportfolio wordt gecompleteerd door gasturbines, stoomturbines en elektromotoren. Joost Wijnant, Head of Operations bij Siemens in Hengelo verwelkomde de deelnemers in zijn openingswoord, waarna door Jan Dekker en Fred Kooiman werd ingegaan op de producten en service van Siemens Industrial Turbomachinery. Tijdens de rondleiding door de fabriek werden in acht kleinere groepen de verschillende kernactiviteiten van Siemens getoond, waaronder revisie en reparatie, nieuwbouw, assemblage en het testen van de compressoren in de Siemens fabriek. De Regiobijeenkomst in Hengelo werd goed bezocht door zowel IRO leden als niet-IRO leden. In totaal heeft Siemens Industrial Turbomachinery 92 deelnemers mogen verwelkomen. IRO heeft de bijeenkomst als zeer succesvol ervaren en bedankt Siemens Industrial Turbomachinery dan ook hartelijk voor haar gastvrijheid.

Voorlopig beurs / exportprogramma 2010 3-6 mei Offshore Technology Conference

Houston, VS

21-25 juni Neftegaz

Moskou, Rusland

24-27 augustus Offshore Northern Seas

Stavanger, Noorwegen

13-16 september Rio Oil & Gas Rio de Janeiro,

Brazilië

20-23 september

Handelsmissie Schotland

Aberdeen 7 oktober Offshore Energy

Den Helder

1-4 november ADIPEC Abu Dhabi, VAE 30 nov-2 december DOT Amsterdam

BEURSGENOTEERD BEURSGENOTEERD Offshore Technology Conference, Houston

Uitverkocht. Neftegaz, Moskou

IRO organiseert onder het 2@there Rusland programma een collectieve stand van 20m2 op deze beurs (Moskou, 21-25 juni 2010). Het inschrijfformulier kunt u downloaden op www.iro.nl. Offshore Northern Seas, Stavanger

Uitverkocht. Rio Oil & Gas

Uitverkocht

ADIPEC, Abu Dhabi

IRO organiseert een Holland Paviljoen van 420m2 onder het 2g@there Middle East programma op de belangrijkste en grootste olie- en gasbeurs van de regio (Abu Dhabi, 1-4 november 2010). Het inschrijfformulier kunt u downloaden op www.iro.nl. Deelname beurzen/handelsmissies

Deelname in een Holland Paviljoen of aan handelsmissies staat open voor IRO leden en niet-leden. Bovenstaande activiteiten zullen alleen doorgang vinden bij voldoende belangstelling. MEER INFORMATIE OF INTERESSE VOOR DEELNAME

Adres : Postadres :

Deze pagina’s bevatten nieuws van IRO, Branchevereniging voor de

beurzen:

Nederlandse Toeleveranciers in de Olie- en Gasindustrie en haar leden.

Marlijn Stoutjesdijk, [email protected] of tel. 079 341 19 81

Engelandlaan 330 2711 DZ Zoetermeer Postbus 7261 2701 AG Zoetermeer

Telefoon Fax E-mail Website

: 079 341 19 81 : 079 341 97 64 : [email protected] : www.iro.nl

handelsmissies:

Ruud Liem, [email protected] of telefoon 079 341 19 81 vragen tijdens beurzen:

telefoon 06 45 70 98 02

M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

39

IRO NIEUWS

IRO Olie- en Gasmissie naar Aberdeen en Inverness, Schotland 19 - 23 september 2010 IRO organiseert in samenwerking met de Nederlands Britse Kamer van Koophandel (NBCC) en de Northern Scotland Industries Group (NSIG) een handelscontactreis naar Schotland voor Nederlandse toeleveranciers aan de olie- en gasindustrie. Deze handelscontactreis bestaat uit een bezoek aan Aberdeen en Inverness van 19 t/m 23 september 2010. Het doel van de reis is om Nederlandse bedrijven in contact te brengen met belangrijke operators en contractors, gevestigd in Aberdeen en Inverness.

Kosten De eigen bijdrage in de organisatiekosten van de reis bedraagt e 600,- excl. BTW voor IRO leden, NBCC leden en leden van bij NML aangesloten brancheorganisaties. Voor niet-leden bedragen de kosten e 850,- excl. BTW. Voor nadere informatie en aanmelden kunt u contact opnemen met Ruud Liem van IRO (tel: 079 341 19 81, [email protected]) of Michiel van Deursen van de NBCC (tel: 020 421 70 40, [email protected]).

Deze missie wordt financieel ondersteund door Nederland Maritiem Land (NML).

U kunt zich voor deze handelscontactreis tot 15 mei 2010 aanmelden.

Programma Aberdeen Het programma in Aberdeen wordt georganiseerd in samenwerking met de NBCC. De NBCC heeft in de afgelopen decennia al meer dan 15 keer een handelscontactreis naar Aberdeen voor IRO georganiseerd, waarbij bezoeken aan grote operators en contractors als Shell Expro, BP-Amoco, Conoco, AMEC, Kvaerner en Amarada Hess zijn gearrangeerd. Deze bezoeken bestaan uit presentaties op locatie van de genoemde bedrijven, waarbij tevens de mogelijkheid tot het voeren van gesprekken met inkopers en projectmanagers bestaat. Hoewel het programma in eerste instantie een collectief karakter heeft, is het streven om minimaal 6 collectieve en/of individuele afspraken te organiseren voor de deelnemers. Programma Inverness Het programma in Inverness wordt georganiseerd in samenwerking met de Northern Scotland Industries Group (NSIG). Het programma in Inverness zal bestaan uit een borrel, een netwerkdiner met de leden van NSIG en een bezoek aan de offshore faciliteiten (haven). Het noorden van Scotland is een belangrijk energiecentrum aan het worden voor de offshore olie- en gasindustrie op het gebied van inspectie, reparatie en onderhoud maar ook voor de offshore windenergie. Nadere infromatie over NSIG en de aangesloten bedrijven kunt u vinden op www.nsig.co.uk.

Succesvolle On & Offshore Gorinchem Van 30 maart tot en met 1 april heeft de vakbeurs On & Offshore in evenementenhal Gorinchem plaatsgevonden. Ruim 190 bedrijven actief in de olie-, gas-, (petro)chemische en baggerindustrie waren vertegenwoordigd met een stand. Hiervan waren ruim 30 IRO leden aanwezig. De beurs was volgens het all-inclusive concept opgezet. Zowel exposanten als bezoekers konden alle dagen gratis gebruik maken van de vele eetgelegenheden en drankenbuffets. De driedaagse beurs heeft rond de 5000 bezoekers getrokken,1500 meer dan vorig jaar. Er was divers publiek aanwezig en er zijn veel nuttige contacten gelegd. In 2011 zal deze beurs weer plaatsvinden op 29, 30 en 31 maart. 40

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

IRO NIEUWS

Mogelijkheden in de olie- en gasindustrie in Maleisië en Indonesië 15 - 19 maart 2010 Van 15 t/m 19 maart 2010 heeft IRO een olie- en gasmissie naar Maleisië en Indonesië georganiseerd. Tien bedrijven hebben aan deze missie meegedaan. Naar aanleiding van de missie kan worden geconcludeerd dat gezien de vele offshore en gasontwikkelingen niet alleen deze landen maar de gehele regio goede mogelijkheden voor Nederlandse toeleveranciers biedt, waarbij met name Maleisië als een geschikte uitvalsbasis kan dienen. Maleisië 15-17 maart 2010 Na een slecht 2009, waarin vanwege de lage olieprijs door Petronas vele projecten werden geschrapt en/of uitgesteld, ziet het er naar uit dat 2010 een veel beter jaar zal worden voor de olie- en gasindustrie in Maleisië. Met name de hoge olieprijs van rond de US$ 80,- per vat is hier debet aan. Echter ook het op peil houden van de productie is een belangrijke drijfveer, omdat de staatsinkomsten van Maleisië in belangrijke mate afhankelijk zijn van de olie-inkomsten. Verwacht wordt dat Petronas in 2010 RM 26 miljard (€6 miljard) zal investeren in olie- en gasprojecten in Maleisië. Bedrijven als Tanjung Offshore Bhd, Kencana Petroleum Bhd, Handal Resources en SapuraCrest Petroleum Bhd hebben dit jaar reeds grote contracten van Petronas weten binnen te halen. De ontwikkeling van nieuwe ‘deep offshore’ velden als Gemusut, Kakap, Kebabangan en Malikai, maar ook het onderhoud en de verbeteringsprojecten van de vele bestaande velden/platforms bieden mogelijkheden. Hiernaast is Petronas actief in upstream projecten in vele andere landen, zoals na de recentelijk gekregen licentie voor E&P in Irak.

Een lokale agent is een must: ‘no agent, no licence, no talk’. Zaken doen in de olie- en gasindustrie in Maleisië is echter niet eenvoudig. De Maleisische olie- en gastoeleveringsindustrie is goed ontwikkeld en vele buitenlandse toeleveranciers waaronder vele Nederlandse bedrijven hebben reeds hun weg naar Maleisië gevonden. Alleen bedrijven die producten en/of diensten met toegevoegde waarde kunnen bieden hebben een kans. Bovendien is het hebben van een lokale Bumi Putra agent een must voor het zakendoen in de upstream olie- en gasindustrie. Dus geen lokale agent van Chinese afkomst of iemand van een andere etnische achtergrond. Ook het werken met een agent uit Singapore is niet de juiste aanpak. Verder is het hebben van een licentie/registratie bij Petronas een voorwaarde. Dit geldt ook als men met andere oliemaatschappijen en/of EPC contractors in Maleisië zaken wil doen. De ervaring van de IRO missie is dan ook dat als men afspraken wil maken in de Maleisische olie- en gasindustrie de agent er steeds bij moet zijn: ‘no agent, no licence, no talk’. Potentiële agenten, partners en of klanten kan men vinden onder de leden van de Malaysian Oil and Gas Services Council (www.mogsc.org.my); Offshore Structures Fabricators Association (www.osfam.org); Association of Malaysian Oil and Gas Engineering Consultants (www.mogec.org.my) en de Malaysia Gas Association (www.malaysiangas.com). Een uitzondering op het moeten hebben van een agent is als men levert aan Maleisische werven die bijvoorbeeld schepen en/of platforms voor buitenlandse opdrachtgevers maken, hetgeen op grote schaal in Maleisië plaatsvindt. Ook voor zakendoen in de downstream olie- gasindustrie is het hebben van een agent veelal geen noodzaak.

Tenslotte is Maleisië behalve als markt ook te overwegen als uitvalsbasis voor het zakendoen in de olie- en gasindustrie in de regio. Dit gezien de goede infrastructuur en de lage kosten en vanwege vele ‘deep offshore’ ontwikkelingen in de regio in landen als Brunei, Indonesië, Filipijnen, Vietnam, Thailand, China en Australië. Het is bijvoorbeeld reeds mogelijk voor e 800,- per maand een (tijdelijk) kantoor met volledige ondersteuning te huren in het Malaysian Dutch Business Gateway in het centrum van Kuala Lumpur. Als follow up van de missie naar Maleisië zal IRO een Holland paviljoen verzorgen op de beurs Oil & Gas Asia (OGA) die van 1-3 juni 2011 in Kuala Lumpur zal plaatsvinden. De missie naar Maleisië is door IRO georganiseerd in opdracht van Agentschap NL in samenwerking met de Malaysian Oil and Gas Services Council, de Malaysian Dutch Business Council (www.mdbc.com.my) en de zeer goed in de Zuid Oost Aziatische olie- en gasindustrie ingevoerde consultant de heer Bart Pols, directeur Asia Marine & Offshore Ltd. Het programma bestond uit bezoeken en presentaties van de volgende bedrijven: presentatie zakendoen in de olie- en gasindustrie in Maleisië door Bart Pols; Hexagon Distributors, MMC Amec, Sapura Crest Petroleum Bhd, Ranhill Worley Parsons Sdn Bhd, Shell, Bumi Armada Bhd en Tanjong Agas. Verder bestond het programma uit een bezoek aan de beurs Offshore Asia en een netwerkreceptie in de prestigieuze Malaysian Petroleum Club met zo’n 120 leden van de MOGSC, OSFAM, MOGEC, en de MGA. Indonesië 18 en 19 maart 2010 Olie- en gasproductie in Indonesië is de afgelopen jaren afgenomen met als gevolg dat Indonesië van een netto exporteur een netto importeur van olie en gas is geworden. Voornaamste oorzaken zijn: de economische wereldrecessie; de lage olieprijs in 2009 en de door de Indonesische overheid opgestelde minder aantrekkelijke ‘cost recovery’ regels met als gevolg beperkte interesse van investeerders op de aangeboden nieuwe olie- en gasblokken. Tenslotte de ongeplande sluiting van een aantal olieputten terwijl de ontwikkeling van nieuwe putten nog op zich laat wachten. Echter, nieuwe regelgeving maken het investeringsklimaat in de olie- en gasindustrie in Indonesië aantrekkelijker en daardoor zijn er goede mogelijkheden voor Nederlandse toeleveranciers in Indonesië. Met name de offshore ontwikkelingen en gasontwikkelingen bieden mogelijkheden. Ook in Indonesië is registratie bij Pertamina verplicht echter niet het hebben van een agent. Uitgebreide informatie over de mogelijkheden in de olie- en gasindustrie in Indonesië vindt u in de ‘Market Scan Oil and Gas report Indonesia’ opgesteld in maart 2010 door de Indonesian Netherlands Association in opdracht van Agentschap NL. Het rapport (37 pagina’s) dat specifiek ingaat op de mogelijkheden voor Nederlandse toeleveranciers, de manier van zakendoen en vele contactgegevens bevat, is gratis te ‘downloaden’ via www.evd.nl/261899. Het uitstekende programma in Indonesië was verzorgd door de Indonesian Netherlands Association (INA, www.ina.or.id) en de Nederlandse ambassade. Bezocht zijn Pertamina en BPMIGAS. Verder bestond het programma uit (vele) individuele matchmaking afspraken. IRO, Ruud Liem M A a rt / A P R I L 2 0 1 0 - O F F S H O R E V I S I E

41

BUYERS GUIDE ELEcTROTECHNIEK

TES­TAP­PAR­A­TUUR

TES­TAP­PAR­A­TUUR

GLOBAL PRESSURE SOLUTIONS

Vageri Electrical & Instrumentation B.V. Postbus 125 3360 AC SLIEDRECHT Tel.: +31 (0)184 433900 Fax: +31 (0)184 433999 E-mail: [email protected] www.vageri.nl

MAXIMATOR is one of the world’s leading manufacturers of air driven liquid pumps, air amplifiers, gas boosters, high pressure valves, fittings and tubing as well as associated products used in the oil and has industry. With more than 30 years of experience in high pressure technology MAXIMATOR today designs and manufactures a full line of high pressure equipment.

• • •

Air Amplifiers High Pressure Pumps Gas Boosters

• • •

Air Amplifiers Stations Hydraulic Units Booster Stations

•

Valves, fittings & Tubings

•

On & Offshore Pressure Systems

•

Service & Rental Units

Resato International is one of the leading manufacturers in the field of high pressure technology. As a result of 20 years of experience Resato has grown to become an intelligence centre for the development, production and application of high pressure systems, especially for the oil and gas industry.

(VTF)

MAXIMATOR® Benelux BV Maasdijkseweg 124 2291 PJ Wateringen Tel.: +31 (0)174 22 01 15 Fax: +31 (0)174 29 45 75 [email protected] www.maximator.nl

Oil- and gas field equipment • Well head control panels • BOP control units • Chemical injection units Test & control equipment • Mobile air driven pump units • Mobile air driven gas booster units • Workshop pressure test units Pumps & gas boosters • Air driven pumps • Air driven gas boosters • Hand pumps & spindle pumps Rental equipment • Air driven pump units • Air driven gas boosters • High pressure hoses Resato International BV 1e Energieweg 13 9301 LK RODEN Tel.: +31 (0)50 5016 877 Fax: +31 (0)50 5012 402 E-mail: [email protected] www.resato.com

Het Grote Gas & Olie Spel EBN heeft Het Grote Gas & Olie Spel laten ontwikkelen. Dit spel biedt op speelse wijze inzicht in de Nederlandse gas- en olie-industrie. EBN speelt een centrale rol in het ontdekken, winnen en verkopen van Nederlands aardgas. Daarnaast is EBN actief in het zoeken en winnen van aardolie. Zij doet dit onder andere door deel te nemen in een groot aantal samenwerkingsverbanden met gas- en oliemaatschappijen. EBN is een zelfstandige onderneming met de Nederlandse staat als enige aandeelhouder. De winst die EBN maakt, gaat volledig naar de staat.

42

O F F S H O R E V I S I E - m a a rt / a pril 2 0 1 0

Om ook de jongere generaties kennis te laten maken met de gas- en olie-industrie heeft EBN elk ziekenhuis in Nederland met een kinderafdeling twee spellen geschonken. Ook u kunt het spel bestellen. Het is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. De kosten bedragen E 39,95 per stuk en de opbrengst gaat naar een goed doel. Het bestelformulier staat op www.ebn.nl.

Marine & Offshore Lawyers First Class Service • Competitive Rates Some examples of our expertise are: • Offshore Installation Contracts, EPIC Contracts (incl. Logic conditions); • Shipbuilding and Ship Conversion Contracts; • Variation Claims, Termination Claims, Contract Management; • Drafting Commercial Qualifications for Tenders; • Salvage, General Average, Collisions, Chartering; • Bimco Conditions (Supplytime, Bargehire, Newbuildcon, Repaircon etc.); • International arbitration and litigation. Contact: Nigel Margetson or Nathalie Hoogeboom (Rotterdam office) Rotterdam: Sluisjesdijk 151 3087 AG Rotterdam P.O. Box 55288 3008 EG Rotterdam T. +31 (0)10 - 494 55 00 F. +31 (0)10 - 494 55 07

Amsterdam: Cronenburg 75 1081 GM Amsterdam P.O. Box 7911 1008 AC Amsterdam T. +31 (0)20 - 301 61 61 F. +31 (0)20 - 646 47 16

www.hmlaw.nl

The Offshore Partners The Offshore Partners (TOP) and its various subsidiaries provide a wide range of services for the Offshore and Maritime Industry. Our team comprises of specialists in design, engineering, contract awarding, supervision, recruitment, project and vessel management and offers dedicated expertise to clients worldwide. • TOP People: project management, recruitment and personnel services • TOP Equipment: co-ownership and operation of offshore cargo barge • TOP Operations: vessel management and marine consultancy services • TOP Projects: design and engineering services and specific equipment supply for offshore vessels and applications

www.theoffshorepartners.com