uw arm of been in het gips Uw arm of been zit in het gips. Wat mag u wel en wat mag u niet doen? Wanneer is het verstandig om contact op te nemen met de Gipskamer of de Spoedeisende Hulp? Dat en meer leest u in deze folder.
Soorten gipsverband Er zijn twee soorten gipsverband waarmee u behandeld kunt worden: • klassiek wit gips: dit krijgt u meestal bij een eerste behandeling na een ongeval of operatie • kunststof gips: dit krijgt u meestal als de zwelling is afgenomen of de hechtingen zijn verwijderd Het gips kan op de volgende manieren worden gemaakt: • spalk: gips half om het lichaamsdeel • circulair gips: gips helemaal om het lichaamsdeel
Wanneer is het gips hard • Klassiek wit gips is pas goed hard na twee dagen (48 uur). U moet de eerste twee dagen dus extra voorzichtig zijn. Laat het gips daarom nooit op een harde rand rusten, maar leg er kussens onder (afbeelding 1). • Kunststof gips is na een half uur hard.
afbeelding 1
afbeelding 2
Gips kan breken
• U kunt ook een speciale douchehoes of zwemhoes gebruiken. Vraag de gips verbandmeester om meer informatie over de hoezen. De hoezen vallen niet binnen het verzekeringspakket. U betaalt ze zelf.
Omdat uw gips kan breken hebben we enkele regels: • Een gipsspalk of loopgips zonder zool zijn niet gemaakt om op te staan. Gebruik altijd krukken om belasting van het been te voorkomen. Bij de Spoed eisende Hulp kunt u krukken huren of kopen. • Heeft u loopgips (gips met een zool) gekregen? U hoort van de gipsverband meester of uw behandelend arts of u met of zonder krukken mag lopen. • Heeft u maar één kruk nodig? Gebruik deze dan aan de gezonde kant.
Gips mag niet nat worden • Douche zo kort mogelijk en gebruik een plastic zak over het gips. Doe eerst een handdoek om het gips, voor het geval de plastic zak toch gaat lekken. Plak de zak goed af met tape (afbeelding 2). 2
Gips hoog houden Uw gegipste arm of been kan dikker worden door het vasthouden van vocht. Houd daarom uw arm of been zoveel mogelijk hoog. Uw hand moet hoger zijn dan uw elleboog (afbeelding 3a en 3b), uw voet hoger dan uw knie en heup (afbeelding 3c en 3d). Als u een draagdoek heeft, doe deze dan ‘s nachts af. Leg uw arm ’s nachts op een kussen. Zorg er dan weer voor dat de hand hoger ligt dan de elleboog.
afbeelding 3a
afbeelding 3b
afbeelding 3c
afbeelding 3d
3
afbeelding 4a
afbeelding 5a, 5b en 5c 4
afbeelding 4b en 4c
Bewegen is belangrijk
Jeuk
Voor het snel genezen van uw arm of been is het belangrijk dat u uw gegipste arm of been beweegt. Hierdoor stroomt het bloed beter en blijven de spieren sterk. Doe de volgende oefeningen een paar keer per dag en minstens vijf keer achter elkaar.
• Als u last krijgt van jeuk, kunt u dit verhelpen door te föhnen tussen de huid en het gips. Zet de föhn niet te heet: uw huid kan verbranden. • Er is een speciale spray tegen de jeuk verkrijgbaar bij de apotheek. • Gebruik geen scherpe voorwerpen zoals een breinaald om de jeuk te bestrijden (afbeelding 6a). Dit kan ernstige huidbeschadigingen veroorzaken. • De huid kan ook beschadigen wanneer er kleine voorwerpen tussen het gips en de huid komen. Kinderen verstoppen nog weleens speeltjes of muntjes onder het gips.
Oefeningen bij armgips • Strek en buig de elleboog als deze niet in het gips zit (afbeelding 4a). • Draai rondjes met de schouder (afbeelding 4b). • Maak een vuist, tel tot drie en strek daarna de vingers (afbeelding 4c). Oefeningen bij beengips • Ga zitten en til het been gestrekt op, tel tot drie en leg het weer neer (afbeelding 5a). • Ga staan en til het been met een gebogen knie op (als deze niet in het gips zit), tel tot drie en leg weer neer (afbeelding 5b). • Ga zitten met gestrekte benen en trek de tenen naar u toe (als u geen teen plateau heeft), tel tot drie en druk ze daarna van u af. Tel weer tot drie en trek de tenen weer naar u toe (afbeelding 5c).
Let op • Draag geen ringen aan de vingers van de gegipste arm. Door zwelling kan de ring een vinger afklemmen (afbeelding 6b). • Gebruik geen nagellak (afbeelding 6c). Aan de kleur van de nagels kan de arts of de gipsverbandmeester zien of het gips knelt of niet.
5
afbeelding 6a, 6b en 6c
Overige adviezen Besturen voertuig De wegenverkeerswet schrijft voor dat u geen voertuig mag besturen als u een gipsverband heeft. Wanneer u dit toch doet, bestaat de kans dat de gemaakte kosten bij een ongeluk niet worden vergoed door uw verzekeraar wettelijke aansprakelijkheid (W.A.-verzekering). Neem hierover eventueel contact op met uw verzekeringsmaatschappij. Vliegen • Reizen per vliegtuig als u circulair gips heeft, is verboden! Circulair gips is gips dat helemaal rondom het lichaamsdeel zit.
6
• Spalkgips, gips dat half om het lichaamsdeel zit, is wel toegestaan. • Sommige vliegmaatschappijen accepteren ook gips dat gespleten (opengezaagd) is. Op het vliegveld wordt het gips niet gespleten! • Als u gips heeft waarbij ook het bovenbeen gegipst is, dan moet u vaak twee of drie stoelen reserveren. • Neem voor vertrek contact op met uw vliegmaatschappij om narigheid bij vertrek te voorkomen. • Heeft de maatschappij een medische verklaring nodig, vraag hier dan naar bij de Gipskamer. • Vliegen met gips blijft een beslissing die u neemt op eigen verantwoording!
Complicaties
Het verwijderen van uw gips
Als u een van onderstaande klachten heeft, neem dan contact op met de Gipskamer, via (020) 599 29 60. De Gipskamer is bereikbaar van 8.15 tot 16.00 uur. Buiten deze tijden neemt u contact op met de Spoedeisende Hulp, via (020) 599 30 16.
• Als uw beengips wordt verwijderd, kunt u het beste krukken en stevige schoenen meebrengen. U heeft ze in het begin nog nodig, omdat uw spieren zwak zijn geworden. Ook nu kunt u in het begin een dikke enkel of voet krijgen. Dit is niet erg en gaat vanzelf over. Als u uw been hoog houdt, gaat dit nog sneller. Ook kunt u een paar dagen een elastische steunkous dragen. Op de Gipskamer kunt u hierover informatie krijgen. • Als uw armgips wordt verwijderd, kunt u het beste de draagdoek meebrengen. In het begin kunt u dikke vingers krijgen. Als u uw arm hoog houdt, gaat dit snel over.
Neem direct contact op met de Gipskamer als: • uw vingers of tenen blauw, wit of erg dik worden • uw vingers of tenen tintelen en dit niet minder wordt • uw vingers of tenen warm of koud worden • u uw vingers of tenen bijna niet kunt bewegen • u pijn of knelling voelt die niet overgaat (pijn op de plaats van de breuk is meestal niet verontrustend) • het gips gebroken of gescheurd is • er iets in het gips is gevallen • het gips nat is geworden.
Vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met de Gipskamer. Deze is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 8.15 tot 16.00 uur via (020) 599 29 63 of via
[email protected]. U kunt ook de website www.olvg.nl/gipskamer raadplegen.
Belangrijke telefoonnummers Gipskamer (tussen 8.15 en 16.00 uur)
(020) 599 29 63
Spoedeisende Hulp (na 16.00 uur en in het weekeinde)
(020) 599 30 16
U kreeg gips op:
7
onze lieve vrouwe gasthuis amsterdam • locatie ijburg ijburglaan 727 • locatie oosterpark oosterpark 9 • locatie prinsengracht prinsengracht 769 postadres postbus 95500 1090 hm amsterdam telefoonnummer (020) 599 91 11 website www.olvg.nl
Redactie en uitgave Communicatie en Patiëntenvoorlichting januari 2012/orthopedie/301-167
algemene voorwaarden op behandelingen in het olvg zijn de algemene voorwaarden van het olvg van toepassing zie www.olvg.nl
