Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
www.utrecht.nl
Professionalisering in de Sport / Sport en bewegen in de buurt
1
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Inhoudsopgave Samenvatting
3
Inleiding
6
1 De spelers op het veld
7
Sport
7
Onderwijs
8
Welzijn
9
Gemeente
10
Conclusie
10
2 Ontwikkelingen sport en bewegen in de buurt
11
Vernieuwend Welzijn en Sport in de Wijk
11
Buurtsportcoaches
11
Sportimpuls Verkenning nieuw volkstuinpark
11
Conclusie
12
3 Nieuwe keuzes: tegengaan versnippering en een effectieve inzet
13
Eén stedelijke organisatie voor uitvoering sport en bewegen in de buurt
13
Verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement
14
Sport en bewegen in en rondom Harten voor Sport
14
Conclusie
15
4 Kaders sport en bewegen in de buurt
16
Wat willen we bereiken met sport en bewegen in de buurt?
16
Sport en bewegen in de buurt: wat doet de stedelijke organisatie (en voor wie)?
17
Hoe zetten we sport en bewegen in de buurt in?
18
5 Financieel kader
20
Bijlage Bijlage Harten voor Sport
22
2
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Samenvatting Aanleiding van deze notitie is de Sportnota 2011 – 2016 'In Utrecht staat jouw talent centraal'. In de Sportnota worden voor 2016 in het kader van de breedtesport onder meer de volgende resultaten genoemd: De professionalisering van verenigingen is doorontwikkeld en de verschillende vormen (verenigingsondersteuning, verenigingsmanagers en combinatiefunctionarissen) zijn op elkaar afgestemd; Er is een optimale samenwerking en afstemming tussen de verschillende (sport)professionals in de wijk.
De voorliggende Notitie 'Professionalisering in de Sport / Sport en bewegen in de buurt' geeft een antwoord op de vraag: welke vorm van organisatie en aansturing leidt tot een optimale afstemming en samenwerking tussen de verschillende sportprofessionals gericht op het stimuleren en uitvoeren van activiteiten voor sport en bewegen in de buurt?
De spelers op het veld Als we het totale speelveld voor sport en bewegen in de buurt overzien, blijkt dat er veel spelers op het veld staan. Vanuit hun eigen organisaties verlenen zij ondersteuning en/of organiseren en voeren ze activiteiten uit voor sport en bewegen in de buurt. Niet alleen binnen de gemeente, maar ook bij de uitvoerende instellingen/partners wordt onderkend dat de inzet van professionals in de sport nu versnipperd en door teveel organisaties wordt aangestuurd en uitgevoerd.
Ontwikkelingen Sport en Bewegen in de Buurt Door ontwikkelingen zoals Vernieuwend Welzijn en de komst van buurtsportcoaches zijn er in de toekomst nog méér verschillende aanbieders voor de inzet van professionals voor sport en bewegen in de buurt. Dit heeft tot gevolg dat bij ongewijzigd beleid de versnippering verder toeneemt met de volgende nadelen: Het is voor alle partijen minder efficiënt:, er moet meer tijd gestoken worden in overleg, afstemming en coördinatie; De gemeente is (veel) meer tijd kwijt aan het opdrachtgeverschap en het scheppen van stedelijke samenhang in het aanbod voor sport en bewegen in de buurt; Continuïteit en kwaliteit is minder gewaarborgd: uitwisseling van kennis, onderlinge vervanging is minder goed mogelijk en vraagt (ook) meer overleg; Voor de Utrechtse sportwereld en betrokken partners wordt het speelveld nog complexer en onduidelijker.
Nieuwe keuzes: tegengaan versnippering en een effectievere inzet Als we de uitvoering niet anders organiseren, leidt dat tot een minder effectieve inzet van professionals voor Sport en Bewegen in de Buurt. De vraag is dan welke oplossingen er mogelijk zijn om te komen tot een meer efficiënte organisatie en aansturing van professionals in de sport in relatie tot sport en bewegen in de buurt. Voor de beantwoording van deze vraag wordt een onderscheid gemaakt tussen de: Inzet van sportprofessionals als beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen voor het stimuleren en uitvoeren van sport en bewegen in de buurt; Inzet van sportprofessionals voor het versterken van de sportverenigingen.
Eén stedelijke organisatie voor uitvoering Sport en Bewegen in de Buurt Om versnippering van de inzet van professionals in de wijk te voorkomen en onderlinge afstemming en coördinatie zoveel mogelijk te beperken zien we als oplossing de aansturing en uitvoering van sport en bewegen in de buurt door
3
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen te beleggen bij één stedelijke organisatie. Het beleggen van de aansturing en uitvoering bij één stedelijke organisatie heeft de volgende belangrijke voordelen: Het is efficiënter door: Meer mogelijkheden voor flexibele inzet van alle betrokken professionals; Meer mogelijkheden voor onderlinge vervanging; Besparing op kosten voor overhead en coördinatie, zie hoofdstuk 5. Heeft een positieve invloed op de kwaliteit van de uitvoering door: Ruimer aanbod van specifieke deskundigheid; Meer mogelijkheden voor het delen van kennis en vaardigheden. Grotere herkenbaarheid en duidelijkere positionering: Voor alle overige partijen in het veld voor het uitvoeren van sport en bewegen in de buurt komt één herkenbare partij en aanspreekpunt. Met één stedelijke organisatie van Sport en Bewegen in de Buurt ontstaat voldoende massa om de bovenstaande positieve effecten van het stedelijk organiseren - meer efficiency, flexibele inzet, kwaliteit en herkenbaarheid - daadwerkelijk te bereiken.
Verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement Naast de beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen sport zijn er ook sportprofessionals die specifiek ingezet worden voor het ondersteunen en versterken van sportverenigingen in de vorm van verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement. Gelet op de specifieke kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het ondersteunen van verenigingen en de opgebouwde ervaring bij de Vereniging Sport Utrecht (VSU) in samenwerking met betrokken vrijwilligers willen we deze activiteiten bij de VSU blijven beleggen en dus niet onderbrengen bij een nieuwe stedelijke organisatie. Een goede en efficiënte samenwerking tussen de VSU, de sportverenigingen en de nieuwe stedelijke organisatie voor Sport en bewegen in de buurt is hierbij een randvoorwaarde. Het streven om zoveel mogelijk de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten in de wijk en buurt plaats te laten vinden in en rondom de 'Harten voor Sport' kan deze samenwerking verder verstevigen.
Sporten en bewegen in en rondom 'Harten voor Sport' De laatste jaren is er fors geïnvesteerd in goede, moderne en toegankelijke sportaccommodaties vaak gekoppeld aan voorzieningen op het terrein van onderwijs en welzijn. Bijvoorbeeld: Nieuw Welgelegen in Kanaleneiland, De Dreef op Overvecht, Thorbeckepark in Ondiep, de Zuilenslaan in Zuilen, de Paperclip in Leidsche Rijn, etc. Het ontstaan van deze 'Harten voor Sport' kan een belangrijke impuls geven aan nieuwe vormen van samenwerking. De gezamenlijke inzet van beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen in en rondom deze 'Harten voor Sport' met als basis de uitvoering van het wijksport- en beweegplan moet de eigen kracht van bewoners, betrokken vrijwilligers-organisaties en overige partners versterken. Centraal staan daarbij de sportverenigingen, die de basis vormen van sport- en beweegaanbod in de wijk en buurt. Samen met de overige sportaanbieders, sportbonden, welzijn, onderwijs, gezondheidszorg én de medewerkers exploitatie en beheer van de Utrecht Vastgoed Organisatie kunnen de 'Harten voor Sport' verder vorm gegeven worden. Extra aandacht vraagt de samenwerking met de sociaal makelaar. Veel groepen maken gebruik van laagdrempelig sport- en beweegaanbod in de wijk zoals in zaaltjes, buurthuizen en gymlokalen. De 'Harten voor Sport' zijn voor deze groepen vaak te grootschalig of liggen op een te grote afstand. De uitdaging is om waar mogelijk de 'Harten voor Sport' zo toegankelijk mogelijk te maken voor juist deze groepen en daarbij tot een goede samenwerking te komen met de overige initiatieven in de wijk en buurt. Om hiervoor de juiste werkwijze te vinden en ervaring op te doen, wordt in 2013 gestart met een pilot in 'Hart voor Sport' Thorbeckepark.
4
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Kaders sport en bewegen in de buurt De beleidskaders voor subsidieverlening voor sport en bewegen in de buurt worden bepaald dor de ambities, doelstellingen en resultaten voor de breedtesport vastgelegd in de Sportnota 2011 - 2016 en de Programmabegroting Sport. De resultaten worden gemeten aan de hand van een aantal indicatoren.
De stedelijke organisatie levert voor sport en bewegen in de buurt de volgende prestaties: Op basis van wijkanalyses opstellen en uitvoeren van de wijksport- en beweegplannen; Vormen van netwerken van sport en bewegen in en rondom de 'Harten voor Sport'; Programmering en inzet combinatiefunctionarissen sport.
De beschikbare capaciteit aan beweegmakelaar, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen sport wordt ingezet waar deze het meest noodzakelijk is. We onderscheiden wijken en buurten met een hoge, gemiddeld en lager dan gemiddelde sportparticipatie. Dit sluit aan bij de systematiek van Vernieuwend Welzijn met de inzet van de sociaal makelaar. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten: Wijken en buurten met een hoge sport- en beweegparticipatie: de inzet zal hier zeer beperkt zijn; Wijken en buurten met een gemiddelde sport- en beweegparticipatie: waar nodig wordt inzet gepleegd op het scheppen van specifiek aanvullend aanbod als blijkt dat de sportparticipatie afneemt; Wijken en buurten met een lager dan gemiddelde sport- en beweegparticipatie: (pro) actieve inzet is noodzakelijk voor het wegnemen van drempels en scheppen van aanvullend aanbod.
5
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Inleiding
De voorliggende Notitie 'Professionalisering in de Sport/Sport en Bewegen in de Buurt' geeft een antwoord op de vraag: welke vorm van organisatie en aansturing leidt tot een optimale afstemming en samenwerking tussen de verschillende sportprofessionals gericht op het stimuleren en uitvoeren van activiteiten voor sport en bewegen in de buurt?
Aanleiding van deze notitie is de Sportnota 2011 – 2016 'In Utrecht staat jouw talent centraal'. In deze Sportnota worden voor 2016 in het kader van de Breedtesport onder meer de volgende resultaten genoemd: De professionalisering van verenigingen is doorontwikkeld en de verschillende vormen (verenigingsondersteuning, verenigingsmanagers en combinatiefunctionarissen) zijn op elkaar afgestemd; Er is een optimale samenwerking en afstemming tussen de verschillende (sport)professionals in de wijk.
De notitie is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 1 geeft een overzicht van de spelers op het veld. Het huidige speelveld wordt daarna in hoofdstuk 2 afgezet tegen een aantal nieuwe ontwikkelingen: Vernieuwend Welzijn, de komst van buurtsportcoaches en de Sportimpuls. Op basis van deze ontwikkelingen en de consequenties voor de organisatie en aansturing van professionals voor sport en bewegen in de buurt worden in hoofdstuk 3 de nieuwe keuzes toegelicht. Deze keuzes gaan versnippering tegen en bevorderen de efficiency. In hoofdstuk 4 worden aansluitend de beleidskaders aangegeven, die de basis vormen voor de subsidie-uitvraag sport en bewegen in de buurt.
6
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
1 De spelers op het veld Als we het totale speelveld voor Sport en Bewegen in de Buurt overzien, komen de volgende sectoren in beeld: de georganiseerde en anders georganiseerde sport, onderwijs, welzijn, gezondheid en de gemeente. In dit hoofdstuk wordt voor elke sector kort beschreven welke sportprofessionals actief zijn in het kader van Sport en Bewegen in de Buurt. Sport De actoren in de sport als het gaat om de inzet van sportprofessionals zijn: de Vereniging Sport Utrecht (VSU), de Stichting Sport en Samenleving Utrecht (SSU), de sportverenigingen, sportbonden en de anders georganiseerde sport. Deze professionals worden vooral ingezet voor verenigingsondersteuning, verenigingsmanagement en voor het uitvoeren van sport- en beweegactiviteiten. Vereniging Sport Utrecht (VSU) Binnen de Utrechtse sport biedt de VSU de sportverenigingen ondersteuning aan in de vorm van verenigingsondersteuning (circa 3,7 formatieplaatsen) en verenigingsmanagement (circa 1,5 formatieplaats). Het onderscheid tussen verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement ligt vooral in de intensiteit en duur van de ondersteuning. Verenigingen met vragen op het terrein van onder andere accommodaties, beleid, organisatie en vrijwilligers kunnen hiervoor bij de VSU terecht. Afhankelijk van de vraag wordt ondersteuning geboden via het eigen bureau of via, aan de VSU verbonden, sportadviseurs. Verenigingsmanagement biedt de mogelijkheid om verenigingen gedurende een langere tijd intensiever te ondersteunen met als resultaat een meer stabiele/vitale vereniging en/of ondersteuning bij het doorvoeren van vernieuwende sportconcepten. Zie ook de 'Eindrapportage en vervolg Verenigingsmanagement' (mei 2012).
Stichting Sport en Samenleven Utrecht (SSU) De VSU heeft dit voorjaar de Stichting Sport en Samenleven Utrecht (SSU) opgericht. Deze stichting wil een rol spelen in het verbinden van sport met overige sectoren in de samenleving zoals onderwijs, welzijn en gezondheid. Sport als middel kan een wezenlijk bijdrage leveren aan het behalen van maatschappelijke doelstellingen op bovenstaande terreinen. De inzet van sportprofessionals kan daarbij een grote impuls geven. De SSU biedt aan het werkgeverschap te vervullen voor Utrechtse sportverenigingen met een combinatiefunctionaris. Op dit moment zijn er circa zes combinatiefunctionarissen in dienst bij de SSU. Daarnaast wordt in opdracht van de gemeente tijdelijk 0,3 formatieplaats combinatiefunctionaris via de SSU ingezet voor het opzetten van een netwerk voor combinatiefunctionarissen sport gericht op het delen van kennis, uitwisselen van ervaringen, methodieken, aanpak en ondersteuning en begeleiding van zowel de besturen van de betrokken sportverenigingen als de combinatiefunctionarissen.
7
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Sportverenigingen en combinatiefunctionarissen sport Er zijn in Utrecht 17,5 formatieplaatsen beschikbaar voor combinatiefunctionarissen sport gefinancierd op basis van de ‘Brede Impuls Combinatiefuncties’ met cofinanciering van de gemeente. Op basis van deze 17,5 formatieplaatsen worden op dit moment 30 combinatiefunctionarissen sport ingezet. De combinatiefunctionarissen zijn gericht op het verhogen van de sport - en beweegparticipatie van kinderen en jongeren en waar mogelijk toeleiden van deze groepen naar sportverenigingen. Hiervoor wordt een samenwerkingsovereenkomst aangegaan met alle brede scholen en overige scholen in het basis - en voortgezet onderwijs. Meer dan 18 besturen van sportverenigingen/instellingen fungeren als (gedeeld) werkgever voor de combinatiefunctionaris.
De sportvereniging die een combinatiefunctionaris in dienst heeft, zet de combinatiefunctionaris voor 60 % in voor het uitvoeren van sport- en beweegactiviteiten voor kinderen en jongeren. Voor de overige 40 % wordt de combinatiefunctionaris ingezet voor de vereniging bijvoorbeeld als trainer, coach, coördineren van vrijwilligers, etc. Zie voor aanvullende informatie de ‘Beleidsregel stimuleringssubsidie combinatiefuncties jeugd’.
Sportverenigingen en vestigingsmanagers Er zijn ook sportverenigingen die, deels als vervolg op de pilot verenigingsmanagement, zelf een verenigingsmanager hebben aangesteld en financieren. Dit zijn vooral de grote sportverenigingen, die op basis van contributies, commerciële activiteiten of evenementen, sponsoring en/of horecavoorzieningen dit uit eigen middelen kunnen opbrengen.
Sportbonden De sportbonden bieden, meestal via landelijke programma's, verenigingsondersteuning aan hun leden zoals specifieke cursussen voor kader en besturen. In sommige gevallen is er een meer intensieve samenwerking mogelijk op lokaal niveau. Voorbeeld is het UtrechtTotaalVoetbalPlan waarvoor de KNVB een projectleider levert, die gezamenlijk met de VSU, FC4You en de gemeente een programma uitvoert van en voor de Utrechtse voetbalverenigingen.
Anders georganiseerde sport Binnen de anders georganiseerde sport zijn er specifieke aanbieders, die verenigingsondersteuning verlenen en/ of sport- en beweegactiviteiten aanbieden en uitvoeren. Het gaat hierbij vooral om zzp’ers, adviesbureaus, sportbureaus en organisaties zoals de Richard Krajicek en Johan Cruyff Foundation.
Onderwijs Binnen het Onderwijs krijgt, op basis van de regeling voor combinatiefunctionarissen, een aantal vakleerkrachten (circa 3,1 formatieplaatsen) lichamelijke opvoeding extra uren voor de uitvoering van naschools sport- en beweegaanbod in het basis - en voortgezet onderwijs. Verder zijn er de coördinatoren brede school en talentontwikkeling. Zij maken een programmering voor extra naschoolse activiteiten op brede scholen. Voor wat betreft het onderdeel sport wordt in samenwerking met de beweegmakelaars, combinatiefunctionarissen sport en de gemeente de programmering opgesteld.
1 Een combinatiefunctionaris is een bruggenbouwer tussen de sportvereniging, de scholen en de wijk. Het is een betaalde trainer/coach/verenigingsondersteuner, die zowel sport stimuleert op school (en / of na schooltijd in de wijk) als bij de sportvereniging en bij een van deze partijen in dienst is.
8
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Welzijn In de Utrechtse wijken zijn beweegmakelaars (circa 2,5 formatieplaatsen) werkzaam vanuit de drie wijkwelzijnsorganisaties. Als sportaanbieders, het onderwijs, de eerstelijnszorg, inwoners of andere partijen iets willen met sport en bewegen in de wijk, is de beweegmakelaar het eerste aanspreekpunt. De beweegmakelaar coördineert, verbindt, adviseert en organiseert waarnodig aanvullend aanbod in de wijk en werkt daarbij nauw samen met anderen in de wijk zoals de coördinatoren brede school, talentontwikkeling, sportverenigingen, etc. Daarnaast is de beweegmakelaar degene die het overzicht behoudt op de vele activiteiten, die in de wijk voor sport en bewegen plaatsvinden.
In de Utrechtse krachtwijken en Leidsche Rijn is naast de reguliere beweegmakelaar ook nog een tweede beweegmakelaar actief, die zich alleen richt op volwassen en ouderen. Deze functie wordt bekostigd door incidentele middelen van het Rijk (Nationaal Actieplan Sport en Bewegen). De beweegmakelaar volwassenen en ouderen (circa 1,4 formatieplaatsen) is verantwoordelijk voor de doorstroom van Utrechters uit de zorg naar het reguliere sport- en beweegaanbod in de wijk. Hiervoor wordt samengewerkt met sport- en beweegaanbieders in de wijk, de eerstelijnszorg, zorginstellingen en de GG & GD. Indien het aanbod niet overeenkomt met de vraag zorgt de beweegmakelaar voor passend aanbod. Daarnaast werft en schoolt de beweegmakelaar (in samenwerking met de sociaal makelaar) vrijwilligers in de wijk om beweegactiviteiten te ondersteunen. In de wijken waar een beweegmakelaar volwassenen en ouderen actief is, richt de reguliere beweegmakelaar zich meer op de jeugd. Naast de wijkwelzijnsorganisaties voert ook Jongerenwerk Utrecht activiteiten uit voor sport en bewegen in de buurt zoals bijvoorbeeld voor de FC4You Streetleague.
Wijksport - en beweegplannen Aan het opstellen van de wijksport- en beweegplannen ligt een wijkanalyse ten grondslag met aandacht voor de mate van sportparticipatie, de vraag naar sport en bewegen en de mate waarin het aanbod aan de vraag beantwoordt. Het wijksport- en beweegplan geeft inzicht in wat er de komende jaren op sport- en beweeggebied in de wijk wordt gerealiseerd. Dit plan wordt opgesteld door partners die betrokken zijn bij het sport- en beweegaanbod in de wijk zoals de sportverenigingen, onderwijs waaronder brede scholen, welzijn, commerciële sportaanbieders, woningcorporaties, zorg waaronder de GG & GD en overige partijen. In het opstellen en uitvoeren van deze plannen speelt de beweegmakelaar een cruciale rol. De mate van inzet kan per wijk en buurt verschillen. Overeenkomstig de inzet van de sociaal makelaar in het kader van Vernieuwend Welzijn wordt een onderscheid gemaakt tussen inzet op behoud (wijken/buurten met een bovengemiddelde sportparticipatie), beheer (wijken/ buurten met een gemiddelde sportparticipatie) en een (pro) actieve inzet (wijken / buurten met beneden gemiddeld sportparticipatie).
Gezondheid De gezondheidszorg is een belangrijke partner voor sport en bewegen in de buurt. Het gaat dan vooral om de samenwerking met de eerstelijns gezondheidszorg, verzorgingshuizen en de organisaties die zich richten op mensen met een beperking: verstandelijk, chronische aandoeningen, lichamelijke beperkingen en langdurige psychische aandoeningen. Voorbeelden van samenwerking in dit verband zijn het stedelijk programma Gezond Gewicht dat werkt volgens de zogeheten JOGG-methodiek (Jongeren Op Gezond Gewicht), het sportplan voor de (O)GGz sector en het project Fit - 4 - Work een gezamenlijk initiatief van het UWV Werkbedrijf, afdeling Werk en Inkomen en de GGD' s van de G4. Tevens wordt in de Nota Volksgezondheid 2011 2014 'Duurzaam gezond! Fit en weerbaar de toekomst in' expliciet aandacht besteed aan sport en bewegen gericht op de aanpak van gezondheidsachterstanden. Voor de aanpak van gezondheidsachterstanden in de krachtwijken zet de GG & GD onder meer een aantal wijkgezondheidwerkers in.
Naast alle bovenstaande initiatieven zijn er buiten de gemeente nog tal van partijen die zich inzetten voor sport en bewegen zoals het bedrijfsleven met sponsoracties en projecten gericht op de eigen werknemers, universiteiten en hogescholen, etc.
9
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Gemeente De belangrijkste betrokkenen binnen de gemeente voor sport en bewegen in de buurt zijn: Team Sport: opdrachtgever en beleidsontwikkeling Sport in de Wijk (wijksport- en beweegplannen, beweegmakelaars), combinatiefunctionarissen sport en account VSU en SSU. Team Onderwijs: regie een aansturing Visie brede school waaronder coördinatoren brede school, talentontwikkeling en combinatiefunctionarissen onderwijs. Team Samenleving: regie en aansturing op realiseren Vernieuwend Welzijn. GG & GD: regie en aansturing programma Jongeren op Gezond Gewicht, lokaal gezondheidsbeleid en onder meer de inzet van wijkgezondheidwerkers in de krachtwijken. Utrecht Vastgoed Organisatie: beheer en exploitatie sportaccommodaties/multifunctionele accommodaties. Conclusie Uit het bovenstaande blijkt dat er veel spelers op het veld staan, die vanuit hun eigen organisaties ondersteuning verlenen en activiteiten voor sport en bewegen in de buurt organiseren en uitvoeren. Niet alleen binnen de gemeente, maar ook bij de uitvoerende instellingen/partners wordt onderkend dat de inzet van professionals in de sport nu versnipperd en door teveel organisaties wordt aangestuurd en uitgevoerd. Uit het volgende hoofdstuk blijkt dat door de recente ontwikkelingen binnen Welzijn en Sport het risico op een nog verdere versnippering groter wordt.
10
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
2 Ontwikkelingen sport en bewegen in de buurt Er zijn drie ontwikkelingen van belang voor sport en bewegen in de buurt en de inzet van professionals daarbij: Vernieuwend Welzijn Buurtsportcoaches SportImpuls
Vernieuwend Welzijn en Sport in de Wijk In het kader van Vernieuwend Welzijn is een nieuwe uitvraag opgesteld voor 2013. Hierdoor komen er meerdere aanbieders op het terrein van Welzijn. Het huidige programma Sport in de Wijk is onderdeel van de programmabegroting Sport. De activiteiten in het kader van Sport in de wijk worden uitgevoerd door Welzijn, te weten de huidige drie Wijkwelzijnsorganisaties: Cumulus, Portes en DOENJA. Sport in de Wijk bestaat uit de inzet van de beweegmakelaars, de uitvoering van Sport Scoort (onder- en naschools sport- en beweegaanbod) en activiteitenbudget voor de huur van accommodaties en specifiek sportkader. De invoering van Vernieuwend Welzijn biedt de gelegenheid om stil te staan bij de vraag hoe de inzet en uitvoering van Sport in de Wijk zo efficiënt mogelijk kan worden georganiseerd in de toekomst, met oog voor een optimale samenwerking met de verschillende sportprofessionals in de wijk en buurt en waarbij de gemeente goed haar regiefunctie kan vervullen. Vernieuwend Welzijn kan tot gevolg hebben dat er meer aanbieders voor uitvoering van Sport in de Wijk komen dan nu het geval is. Dit kan leiden tot nog kleinere aanstellingen van beweegmakelaars bij de verschillende aanbieders met als gevolg een versnipperde inzet, waarbij meer tijd besteed gaat worden aan onderling overleg en afstemming en het de gemeente voor een relatief beperkt budget veel tijd gaat kosten om het opdrachtgeverschap te vervullen. Daarom is ervoor gekozen om Sport in de Wijk niet mee te laten lopen in de uitvraag voor Vernieuwend Welzijn.
Buurtsportcoaches In 2013 kunnen minimaal 7,2 en mogelijk maximaal 14,4 formatieplaatsen buurtsportcoaches worden aangesteld op basis van de extra middelen van het Ministerie van VWS voor het programma Sport en Bewegen in de Buurt. In de visie van het Rijk worden de buurtsportcoaches ingezet voor het stimuleren van sport en bewegen in de buurt in samenwerking met partners zoals de sportverenigingen, gezondheidszorg, welzijn, onderwijs, etc. De gemeente heeft op basis van het Collegebesluit van 4 juni 2012 de ‘Verklaring tot deelname’ aan deze regeling getekend. Dit betekent dat met ingang van 2013 in ieder geval voor 7,2 formatieplaatsen aan buurtsportcoaches kunnen worden aangetrokken. De uitbreiding naar maximaal 14,4 formatieplaatsen is afhankelijk van de vraag of het Rijk hiervoor voldoende middelen kan vrijmaken. Dit wordt in de loop van 2013 duidelijk. De buurtsportcoaches kunnen samen met de beweegmakelaars ingezet worden voor het realiseren en uitvoeren van de wijksport- en beweegplannen en Sport in de Wijk. De vraag is waar de buurtsportcoaches in het veld van sportprofessionals te positioneren? Evenals bij Sport in de Wijk is onze conclusie dat inzet vanuit meerdere aanbieders in ieder geval zal leiden tot meer overleg, afstemming en coördinatie en dus niet efficiënt is.
SportImpuls Naast het extra budget voor de buurtsportcoaches heeft VWS budget beschikbaar gesteld voor het verhogen van de sportparticipatie op basis van voorstellen van sportaanbieders. De coördinatie voor de uitvoering van deze regeling ligt bij NOC*NSF en is niet opengesteld voor gemeenten. Sportaanbieders waaronder sportverenigingen kunnen hier aanvragen voor indienen. De gemeente heeft hierbij niet meer dan een adviserende rol.
11
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
De wijksport- en beweegplannen blijken een goed instrument te zijn ter ondersteuning van aanvragen van sportverenigingen, omdat de vraag in beeld is gebracht en netwerken van betrokken partners ingezet kunnen worden voor het ondersteunen en/of mede uitvoeren van de aanvragen. Vanuit NOC*NSF is belangstelling getoond voor deze Utrechtse aanpak. Daarnaast heeft de VSU in samenwerking met NOC*NSF en de gemeente de verenigingen goed kunnen ondersteunen bij het opstellen van de aanvragen. Afhankelijk van de toekenning zullen meerdere sportprofessionals voor de uitvoering door sportverenigingen worden ingezet. De kosten van deze professionals worden gedekt uit de subsidie van de SportImpuls.
Conclusie Uit hoofdstuk 1 blijkt dat er veel spelers op het veld staan waarbij wordt onderkend dat de inzet van professionals in de sport versnipperd en door teveel organisaties wordt aangestuurd en uitgevoerd. Uit hoofdstuk 2 komt naar voren dat als gevolg van Vernieuwend Welzijn de mogelijkheid bestaat dat er nog méér verschillende aanbieders voor sport en bewegen in de buurt komen. Daarnaast neemt het aantal aanbieders verder toe door de komst van buurtsportcoaches. Dit heeft tot gevolg dat bij ongewijzigd beleid de versnippering verder toeneemt. Dit heeft de volgende nadelen:
Het is voor alle partijen minder efficiënt: er moet meer tijd gestoken worden in overleg, afstemming en coördinatie;
De gemeente is (veel) meer tijd kwijt aan het opdrachtgeverschap en het scheppen van stedelijke samenhang
Continuïteit en kwaliteit is minder gewaarborgd: uitwisseling van kennis, onderlinge vervanging is minder
Voor de Utrechtse sportwereld en betrokken partners wordt het speelveld nog complexer en onduidelijker.
in het aanbod voor sport en bewegen in de buurt;
goed mogelijk en vraagt (ook) meer overleg;
Als we de uitvoering niet anders organiseren, zal dat dus leiden tot een grotere versnippering (zie afbeelding) en minder effectieve inzet van middelen beschikbaar voor de professionalisering in de sport. Aansluitend is de vraag welke oplossingen er mogelijk zijn om te komen tot een meer efficiënte organisatie en aansturing van professionals in de sport in relatie tot sport en bewegen in de buurt. Hoofdstuk 3 gaat hierop in.
Schema bij ongewijzigde organisatie van sport en bewegen in de buurt
12
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
3 Nieuwe keuzes: tegengaan versnippering en een effectievere inzet Om versnippering van de inzet van professionals in de wijk te voorkomen en onderlinge afstemming en coördinatie zoveel mogelijk te beperken, moeten we komen tot een andere organisatie van de uitvoering van sport en bewegen in de buurt. Dit hoofdstuk geeft aan op welke wijze we sport en bewegen in de buurt willen gaan organiseren waarbij versnippering wordt voorkomen en met een zo efficiënt mogelijke inzet van de betrokken sportprofessionals. We maken daarbij een onderscheid tussen de: Inzet van sportprofessionals als beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen voor het stimuleren en uitvoeren van sport en bewegen in de buurt; Inzet van sportprofessionals voor het versterken van de sportverenigingen.
Eén stedelijke organisatie voor uitvoering sport en bewegen in de buurt Om versnippering van de inzet van professionals in de wijk te voorkomen en onderlinge afstemming en coördinatie zoveel mogelijk te beperken zien we als oplossing de aansturing en uitvoering van sport en bewegen in de buurt door beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen sport te beleggen bij één stedelijke organisatie. Het beleggen van de aansturing en uitvoering bij één stedelijke organisatie heeft de volgende belangrijke voordelen:
Het is efficiënter door: - Meer mogelijkheden voor flexibele inzet van alle betrokken professionals; - Meer mogelijkheden voor onderlinge vervanging; - Besparing op kosten voor overhead en coördinatie (zie ook hoofdstuk 5).
Heeft een positieve invloed op de kwaliteit van de uitvoering door: - Ruimer aanbod van specifieke deskundigheid; - Méér mogelijkheden voor het delen van kennis en vaardigheden.
Grotere herkenbaarheid en duidelijkere positionering: - Voor alle overige partijen in het veld voor het uitvoeren van sport en bewegen in de buurt komt één herkenbare partij en aanspreekpunt.
Met één stedelijke organisatie van sport en bewegen in de buurt ontstaat voldoende massa om de bovenstaande positieve effecten van het stedelijk organiseren meer efficiency, flexibele inzet, kwaliteit en herkenbaarheid daadwerkelijk te bereiken.
13
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Risico continuïteit en netwerken Er zijn door de huidige uitvoerende organisaties netwerken opgebouwd voor sport en bewegen in de buurt. Het risico is aanwezig dat door de uitvoering te beleggen bij één stedelijke organisatie deze netwerken verloren gaan of niet goed worden overgenomen. In de subsidie-uitvraag sport en bewegen in de buurt wordt daarom aan dit punt expliciet aandacht besteed om de continuïteit van netwerken te waarborgen.
Verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement Zoals in hoofdstuk 1 wordt omschreven zijn er ook sportprofessionals die specifiek ingezet worden voor het ondersteunen en versterken van sportverenigingen in de vorm van verenigingsondersteuning en verenigingsmanagement. Het ondersteunen van verenigingen met hun besturen vraagt om specifieke kennis en vaardigheden en wordt daarom uitgevoerd door de Vereniging Sport Utrecht (VSU). Binnen de VSU is op dit terrein veel ervaring opgebouwd waarbij naast de inzet van professionals ook de betrokkenheid en input van vrijwillige bestuurders uit de verschillende takken van sport groot is. De VSU hecht zeer aan deze combinatie van samenwerking tussen vrijwilligers op bestuursniveau en professionals. Gelet op de specifieke kennis en vaardigheden die nodig zijn voor het ondersteunen van verenigingen en de opgebouwde ervaring bij de VSU in samenwerking met betrokken vrijwilligers willen we deze activiteiten bij de VSU blijven beleggen en dus niet onderbrengen bij de nieuwe stedelijke organisatie. Een goede en efficiënte samenwerking tussen de VSU cq de sportverenigingen en de nieuwe stedelijke organisatie voor sport en bewegen in de buurt is hierbij een randvoorwaarde. Het streven om zoveel mogelijk de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten in de wijk / buurt plaats te laten vinden in en rondom de Harten voor Sport kan deze samenwerking verder verstevigen.
Sporten en bewegen in en rondom Harten voor Sport Het bundelen van de inzet van beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen sport binnen één stedelijke organisatie betekent niet dat alles gecentraliseerd wordt uitgevoerd. Integendeel, het streven is waar mogelijk de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten plaats te laten vinden in en rondom de Harten voor Sport. De laatste jaren is er fors geïnvesteerd in goede, moderne en toegankelijke sportaccommodaties vaak gekoppeld aan voorzieningen op het terrein van onderwijs en welzijn. Voorbeelden zijn: Nieuw Welgelegen in Kanaleneiland, De Dreef op Overvecht, Thorbeckepark in Ondiep, de Zuilenslaan in Zuilen. de Paperclip in Leidsche Rijn, etcetera. Het ontstaan van deze Harten voor Sport kan een belangrijke
14
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
impuls geven aan nieuwe vormen van samenwerking. De Stichting Nieuw Welgelegen is daar een goed voorbeeld van. In deze Stichting zijn sportverenigingen, onderwijs, zorg, een kerkgenootschap, jeugdzorginstelling, een commerciële fitnessaanbieder en de gemeente de eerste stappen gezet om te komen tot een gezamenlijke programmering van (sport- en beweeg) activiteiten voor de buurt en wijk. De Stichting wordt gedragen door vrijwilligers met ondersteuning van professionals.
Deze aanpak kan een voorbeeld zijn voor de overige Harten voor Sport. Niet als een blauwdruk, maar als inspirerend voorbeeld van het ontwikkelen van eigen kracht met vrijwilligers voor en door de buurt. Het bundelen van de inzet van beweegmakelaars, buurtsportcoaches en combinatie-functionarissen rondom deze Harten voor Sport met als basis de uitvoering van het wijksport- en beweegplan moet deze eigen kracht versterken. Centraal staan daarbij de sportverenigingen, die de basis vormen van sport- en beweegaanbod in de wijk en buurt. Samen met de overige sportaanbieders, sportbonden, welzijn, onderwijs, gezondheidszorg én de medewerkers exploitatie en beheer van de Utrecht Vastgoed Organisatie kunnen de Harten voor Sport verder vorm gegeven worden.
Extra aandacht vraagt de samenwerking met de sociaal makelaar. Veel groepen maken gebruik van laagdrempelig sport- en beweegaanbod in de buurt in zaaltjes in buurthuizen en gymlokalen en zijn bij de sociaal makelaar in beeld. De Harten voor Sport zijn voor deze groepen vaak te grootschalig of liggen op een te grote afstand. Het gaat er niet om deze activiteiten per definitie onder te brengen in en rondom de Harten voor Sport. Het stimuleren van sporten en bewegen voor deze groepen vraagt altijd om oplossingen op maat. We zien het wel als een uitdaging om waar mogelijk de Harten voor Sport zo toegankelijk mogelijk te maken voor juist deze groepen en daarbij tot een goede samenwerking te komen met betrokken bewoners en overige initiatieven in de wijk en buurt. Om hiervoor de juiste werkwijze te vinden en ervaring op te doen, willen we in 2013 starten met een pilot in Hart voor Sport Thorbeckepark.
Conclusie De keuze voor één stedelijke organisatie voor de aansturing en uitvoering van sport en bewegen in de buurt voorkomt versnippering en leidt tot effectievere inzet van betrokken professionals. Door waar mogelijk de uitvoering van sport- en beweegactiviteiten plaats te laten vinden in en rondom de Harten voor Sport kan een impuls worden gegeven aan nieuwe vormen van samenwerking. Sportverenigingen vormen een belangrijke basis voor deze samenwerking. Met inzet van verenigingsondersteuning en verenigingsmanagers via de VSU kan deze basis verder versterkt worden. Als het schema hiernaast wordt vergeleken met het schema op pagina 12 wordt duidelijk dat voor sport en bewegen in de buurt de keuze voor één stedelijke organisatie leidt tot minder versnippering.
15
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
4 Kaders sport en bewegen in de buurt Wat we van de nieuwe stedelijke organisatie voor Sport en Bewegen in de Buurt verwachten wordt weergegeven in de subsidie-uitvraag. Als basis voor de subsidie-uitvraag geldt een aantal beleidskaders. Dit hoofdstuk gaat in op de beleidskaders die we willen hanteren voor de subsidieverlening in het kader van sport en bewegen in de buurt. Aan de hand van de volgende vragen willen we dit in beeld brengen: Wat willen we bereiken met sport en bewegen in de buurt? Sport en bewegen in de buurt: wat doet de stedelijke organisatie (en voor wie)? Hoe zetten we de middelen voor sport en bewegen in de buurt in? Wat willen we bereiken met sport en bewegen in de buurt ? De stedelijke organisatie voor sport en bewegen in de buurt moet met haar activiteiten bijdragen aan de maatschappelijke effecten die de gemeente als opdrachtgever formuleert. De gemeente draagt daarbij zorg voor een methodiek om de maatschappelijke effecten over een langere periode te meten. Hiervoor gebruiken we diverse Utrechtse monitors. Het meten van effecten heeft niet als doel de stedelijke organisatie af te rekenen, maar om – zo nodig – de aanpak tussentijds bij te stellen. We vragen van de stedelijke organisatie tussentijdse meting en verantwoording over de geleverde prestaties, in relatie tot de gewenste maatschappelijke effecten, om steeds bij te kunnen sturen vanuit een lerende houding. Zo kunnen we de activiteiten en de relatie tussen subsidieverlener en subsidieontvanger jaarlijks aanscherpen en verbeteren.
Voor sport en bewegen in de buurt moet de stedelijke organisatie met haar activiteiten bijdragen aan het volgende maatschappelijk effect en effectdoelstellingen (zie tevens de Sportnota 2011 – 2016 " In Utrecht staat jouw talent centraal " en de Programmabegroting Sport):
Maatschappelijk effect Zoveel mogelijk Utrechters sporten en bewegen en vinden en ontwikkelen zo hun eigen talent
Bijdrage aan maatschappelijk effect door veel partijen, waaronder:
Sportverenigingen en sportbonden Vereniging Sport Utrecht Stichting Sport en Samenleven Utrecht Welzijn Jongerenwerk Utrecht Gezondheid Onderwijs Overige sportaanbieders
Bijdrage van sport en bewegen in de buurt aan maatschappelijk effect richt zich op:
Versterken van sport- en beweegaanbod door het opstellen en uitvoeren van wijksport- en beweegplannen op maat. Vormen van netwerken van sport en bewegen in en rondom de Harten voor Sport. Stimuleren sportdeelname van de jeugd door programmering en inzet combinatiefunctionarissen sport. 16
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Effectdoelstellingen We meten het maatschappelijk effect, waaraan sport en bewegen in de buurt een bijdrage levert, met de volgende effectdoelstellingen: 1 Meer Utrechters vanaf zestien jaar doen regelmatig aan sport. We willen zoveel mogelijk Utrechters laten sporten en bewegen met de ambitie om de Utrechtse sport- en beweegdeelname in 2016 op Olympisch niveau te hebben. 2 Meer kinderen in Krachtwijken doen aan sport en zijn lid van een sportvereniging. Binnen sport en bewegen in de buurt hebben we extra aandacht voor de krachtwijken (Noordwest, Overvecht en Zuidwest) en de jeugd, omdat daar de sportparticipatie onder het stedelijk gemiddelde ligt 3 Meer mogelijkheden voor sporten voor mensen met een beperking. Het reguliere sport- en beweegaanbod is in de meeste gevallen niet toegesneden op deelname door mensen met een beperking. Zij vragen om een beweegaanbod 'op maat'. Op basis van deze effectdoelstellingen zijn in de Sportnota en Programmabegroting Sport de volgende maatschappelijke effectindicatoren voor 2016 aangegeven:
De Utrechtse sport- en beweegdeelname naar Olympisch niveau: minimaal 75 procent van de Utrechters boven de 16 jaar doet in 2016 regelmatig (minimaal een keer per maand) aan sport.
Het percentage Utrechters van 16 jaar en ouder in de krachtwijken dat voldoet aan de beweegnorm is gestegen van 62 procent in 2010 naar 67 procent in 2016. Dit staat gelijk aan het stedelijke gemiddelde van 2010, dat op 67 procent ligt.
Jeugdsportdeelname in krachtwijken is gemiddeld met 2 procentpunt gestegen in 2016, in niet – krachtwijken is dit gemiddeld gelijk gebleven. Het aantal verenigingen met een specifiek sportaanbod voor mensen met een beperking stijgt van 23 naar 36 verenigingen in 2016
Sport en bewegen in de buurt: wat doet de stedelijke organisatie (en voor wie)? De stedelijke organisatie levert voor sport en bewegen in de buurt de volgende prestaties: Versterken van sport- en beweegaanbod door het opstellen en uitvoeren van wijksport- en beweegplannen op maat met als doel een toename van de sport- en beweegdeelname voor volwassenen, ouderen, mensen met een beperking en jeugd; Vormen van netwerken van sport en bewegen op maat in en rondom de Harten voor Sport. Voor de doelgroep mensen met een beperking is daarnaast en stedelijk netwerk actief; Stimuleren sportdeelname van de jeugd door programmering en inzet combinatiefunctionarissen sport. Opstellen en uitvoeren van wijksport - en beweegplannen Aan het opstellen van de wijksport- en beweegplannen ligt een wijkanalyse ten grondslag met aandacht voor de mate van sportparticipatie, de vraag naar sport en bewegen en de mate waarin het aanbod aan de vraag beantwoordt. De wijkanalyse wordt door de stedelijke organisatie gemaakt op basis van informatie van de gemeente en overige partners. Aansluitend wordt een wijksport- en beweegplan en waar nodig een plan voor de buurt opgesteld. Het wijksport- en beweegplan geeft inzicht in wat er de komende jaren op sport- en beweeggebied in de wijk wordt gerealiseerd. Dit plan wordt opgesteld in samenwerking met partners betrokken bij het sport- en beweegaanbod in de wijk zoals de sportverenigingen, onderwijs waaronder brede scholen, welzijn/jongerenwerk, migrantenorganisaties, verzorgingshuizen, ouderenorganisaties, commerciële sportaanbieders, woningcorporaties, zorg waaronder de GG & GD en overige partijen. Het aantal partners betrokken bij de wijksport- en beweegplannen kan verschillen. Dit is mede afhankelijk van de mate van inzet van sportprofessionals in een wijk en buurt, zie tevens paragraaf 4.3. De gemeente heeft hierbij de rol van opdrachtgever, waar nodig initiator van nieuw beleid (zie voorliggende notitie) en stimuleert nieuwe vormen van samenwerking. Doelgroepen De wijksport - en beweegplannen zijn gericht op het stimuleren van sport - en beweegdeelname voor de doelgroepen: volwassenen, ouderen, mensen met een beperking en jeugd. Afhankelijk van de wijkanalyses wordt bepaald voor welke doelgroep sportaanbod op maat nodig is. Voor de doelgroep mensen met een beperking is daarnaast een specifiek
17
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
stedelijk netwerk actief.
Vormen van netwerken van sport en bewegen in en rondom de Harten voor Sport Het maken en uitvoeren van de wijksport- en beweegplannen heeft mede tot resultaat dat er netwerken van sport en bewegen op maat in en rondom de Harten voor Sport ontstaan, die de verschillende partijen waaronder sportverenigingen met elkaar verbinden en samenwerking stimuleert met als uiteindelijk doel een stijging van de sportdeelname. Binnen de stedelijke organisatie kan bepaald worden hoe de beweegmakelaars en buurtsportcoaches voor het opstellen en de uitvoering van de wijk sport- en beweegplannen worden ingezet. Hierbij wordt de intensiviteit van de inzet bepaald door de mate van sport- en beweegparticipatie in de wijk en buurt (zie paragraaf 4.3). De beweegmakelaar en buurtsportcoach is breed inzetbaar in de wijk en is het eerste aanspreekpunt voor alle doelgroepen. De inzet zal zoveel mogelijk op de uitvoering van de wijksport- en beweegplannen gericht moeten zijn en zo min mogelijk op coördinatie. Wel blijft coördinatie noodzakelijk om bijvoorbeeld netwerken op te bouwen en te onderhouden. Het gaat in hoofdzaak om de volgende werkzaamheden: Uitvoeren van activiteiten voor sport en bewegen in de buurt uit en op basis van de vraag uit de buurt organiseren en uitvoeren van aanvullende activiteiten. Uitvoeren van Sport Scoort met onder- en naschools sport- en beweegaanbod voor de jeugd en de programmering van activiteiten en begeleiding van scholarships op de playgrounds en courts. Ondersteunen van activiteiten in het kader van het lokale gezondheidsbeleid zoals het programma Jongeren Op Gezond Gewicht. Op basis van de vraag verruimen van het aanbod voor sporten en bewegen voor mensen met een beperking. Is het eerste aanspreekpunt voor burgers, sportaanbieders, het onderwijs, de eerstelijnszorg of andere partijen, die iets willen met sport en bewegen in de wijk en buurt. Coördineren, verbinden, adviseren in nauwe samenwerking met andere partners in de wijk zoals de sportverenigingen, sociaal makelaars, coördinatoren brede school en talentontwikkeling en overige sportaanbieders. Overzicht behouden op de vele activiteiten, die in de wijk voor sport en bewegen plaatsvinden en daarover communiceren. Programmering en inzet van de combinatiefunctionarissen sport De stedelijke organisatie zal verantwoordelijk zijn voor de programmering en inzet van de combinatiefunctionarissen sport voor sport - en beweegactiviteiten voor kinderen en jongeren in de wijk en buurt met specifieke aandacht voor kinderen met overgewicht. Met als doel het verhogen van de sportdeelname. Waar mogelijk worden kinderen en jongeren toegeleid naar sportverenigingen. Daarnaast wordt aansluiting gezocht bij het concept Vreedzame School met tevens aandacht voor de betrokkenheid van ouders. Het gaat hierbij om 60 % van de inzet van de combinatiefunctionarissen sport, de overige 40 % kan worden ingezet voor ondersteunende werkzaamheden binnen de betrokken verenigingen. Onder programmering wordt verstaan dat de stedelijke organisatie in samenwerking en afstemming met de (Brede) scholen in het basis - en voortgezet onderwijs een jaarlijks programma maakt waarin afgesproken wordt waar en wanneer de combinatiefunctionarissen sport gedurende het schooljaar bij de scholen worden ingezet. In deze planning wordt tevens rekening gehouden met de inzet van de combinatiefunctionarissen voor overige activiteiten en evenementen op het gebied van sport en bewegen voor de jeugd in de wijk, buurt en stedelijk (Schoolatletiek, Schoolvoetbal, Playgrounds, etc). Verder wordt zorg gedragen voor het netwerk voor combinatiefunctionarissen gericht op het delen van kennis, uitwisselen van ervaringen, methodieken, aanpak en ondersteuning, begeleiding van zowel de besturen van de betrokken sportverenigingen als de combinatiefunctionarissen. De criteria waaraan de combinatiefunctionarissen sport verder moeten voldoen, staan vermeld in de Beleidsregel stimuleringsubsidie combinatiefunctionarissen jeugd.
Hoe zetten we sport en bewegen in de buurt in? De beschikbare capaciteit aan beweegmakelaar / buurtsportcoaches en combinatiefunctionarissen sport wordt ingezet waar deze het meest noodzakelijk is. We onderscheiden wijken / buurten met een hoge, gemiddeld en lager dan gemiddelde sportparticipatie (zie bijlage 1). Dit sluit aan bij de systematiek van Vernieuwend Welzijn met de inzet van de sociaal makelaar. Hierbij gelden de volgende uitgangspunten:
18
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Voor de wijken en buurten met hoge sport- en beweegparticipatie worden wijksport- en beweegplannen opgesteld, die vooral zijn gericht op het informeren van de bewoners over de mogelijkheden voor sport en bewegen. De inzet van de beweegmakelaar en buurtsportcoach voor het uitvoeren van sport- en beweegaanbod en organiseren van aanvullend aanbod zal hier zeer beperkt zijn. Wel wordt waar nodig de samenwerking gezocht de betrokken sportverenigingen. Voor de wijken en buurten met een gemiddelde sport- en beweegparticipatie worden wijksport- en beweegplannen gemaakt, die waar nodig uitgaan van specifiek aanvullend aanbod als blijkt dat de sportparticipatie afneemt. De inzet van de beweegmakelaar / buurtsportcoach voor het uitvoeren van sport- en beweegaanbod en organiseren van aanvullend aanbod zal beperkt zijn. Voor de wijken en buurten met een lager dan gemiddelde sport- en beweegparticipatie worden wijksport- en beweegplannen gemaakt die uitgaan van de vraag van de bewoners, wegnemen van drempels en scheppen van aanvullend aanbod in samenwerking met betrokken partijen in de wijk en buurt.
Overzicht beschikbare capaciteit Voor sport en bewegen in de buurt kunnen in totaal 9,7 formatieplaats aan beweegmakelaars en buurtsportcoaches worden ingezet. Daarnaast zijn er 17,5 formatieplaatsen combinatiefunctionarissen sport beschikbaar voor met name inzet gericht op de jeugd.
Minimaal vijf dagen per week dagelijks minstens een half uur (60 minuten voor jongeren tot 18 jaar) matig intensieve lichamelijke activiteit bijvoorbeeld stevig wandelen (vijf km / uur) of fietsen (16 km / uur). Mensen met een beperking: verstandelijk, chronische aandoeningen, lichamelijke beperkingen en langdurige psychische aandoeningen. 2
3
19
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
5 Financieel kader Het financieel kader is het budget voor Sport in de Wijk. In het kader van de Voorjaarsnota 2012 is voorgesteld coördinerende functies in de wijk efficiënter in te zetten. Hierop wordt 140.000 euro bespaard: 90.000 euro uit het budget Onderwijs / Verlengde Schooldag en 50.000 euro op het budget Sport / Sport in de Wijk ten aanzien van de beweegmakelaars. Het budget voor Sport in de Wijk zal in 2013 hierdoor verlaagd worden van 605.000 euro naar 555.000 euro. Voor de programmering en inzet van de combinatiefunctionarissen sport wordt aanvullend aan dit budget 23.000 toegevoegd (dekking budget combinatiefunctionarissen sport, programma Jeugd). Hiermee komt het budget vanuit de gemeente op 578.000 euro. Aanvullend op de 578.000 euro komt co – financiering van het Rijk beschikbaar voor het aantrekken van 7,2 formatieplaatsen aan buurtsportcoaches. Het Rijk gaat uit van 50.000 euro per formatieplaats voor een buurtsportcoach. Uitgaande van 7,2 formatieplaatsen is hiervoor een budget ad 360.000 noodzakelijk waarvan de gemeente 60 % te weten 216.000 euro co – financiert en het Rijk 40% te weten 144.000 euro co – financiert. De 216.000 euro aan co – financiering door de gemeente wordt gerealiseerd via herschikking van middelen binnen het budget Sport in de Wijk ad 555.000 euro. Dit kan door activiteiten in het kader van Sport in de Wijk uit te laten voeren door combinatiefunctionarissen sport en aanvullend door de buurtsportcoaches. In totaal is voor sport en bewegen in de buurt dan 722.000 euro waarvan minimaal 100.000 euro als activiteitenbudget kan worden ingezet. Dit is exclusief het budget voor de overige formatieplaatsen combinatiefunctionarissen sport, financiering daarvan is opgenomen in het programma Jeugd.
Voor wat betreft de inzet van €100.000 ,- activiteitenbudget. Dit budget is bedoeld voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van sport en bewegen in de buurt en scheppen van aanvullend aanbod waarbij in eerste instantie gekeken wordt naar de mogelijkheid sportverenigingen hiervoor in te zetten. De inzet van professionals en het activiteitenbudget vanuit de nieuwe stedelijke organisatie is daarbij ondersteunend en gericht op het uiteindelijk zelfstandig uitvoeren van activiteiten door verenigingen of andere betrokken vrijwilligersorganisaties in de wijk of buurt.
20
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Het budget Sport in de Wijk zal van naam veranderen. Vanaf begroting 2013 is sprake van het budget sport en bewegen in de buurt.
Sport en Bewegen in de Buurt
Budget
Gemeente
€ 578.000
Rijk
€ 144.000
Totaal
€ 722.000
Het definitief beschikbare budget voor 2013 wordt in het najaar door de raad vastgesteld tijdens de behandeling van de programmabegroting en daarna door het college vastgesteld als subsidieplafond en bekend gemaakt. Dit geldt ook voor andere jaren met daarbij als de volgende kanttekening: financiering van de combinatiefunctionarissen sport en de buurtsportcoaches is door gemeente en rijk gegarandeerd tot en met 2014.
21
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Bijlage: Harten voor Sport Wijk
Subwijk
Aandachtsgebied
Hart voor Sport
Zuid
Nieuw Hoograven
Nieuw Hoograven-noord
Sportpark Lunetten /
Bokkenbuurt
Nieuw Hoograven-zuid
Liesbospark
Bokkenbuurt Oost
Abstede, Gansstraat
Sterrenwijk
Sportcentrum Galgenwaard / sportpark Maarschalkerweerd
Zuidwest
Kanaleneiland
Kanaleneiland-noord Kanaleneiland-zuid
Binnenstad
Noordoost
Nieuw Welgelegen Idem
Votulast
Staatsliedenbuurt
Sportpark Voorveldse polder
Overvecht
Zambesidreef,
Zambesidreef
Tigrisdreef
Tigrisdreef
De Dreef
Zamenhofdreef Zamenhof, Neckardreef
Neckardreef Taagdreef, Rubicondreef
Taagdreef, Wolgadreef
e.o. Donaudreef, Wolgadreef e.o.
Noordwest
Pijlsweerd
Pijlsweerd-noord
Ondiep, 2e Daalsebuurt
Nijenoord, Hoogstraat
Zuilen noord-oost
e.o.
Thorbeckepark
Zuilenselaan
Ondiep Geuzenwijk, de Driehoek Schaakbuurt e.o. Queeckhovenplein e.o. West
Oog in al, Welgelegen
Halve Maan- noord
Sportpark Marco van
Lombok, Leidseweg
Lombok-oost
Basten
(verdomhoekje) Leidsche Rijn
Vleuren De Meern
Terwijde, de Wetering
Terwijde-west
Parijkwijk, Langerak
Parkwijk-zuid
Veldhuizen, Vleuterweide
Vleuterweide-west
De Paperclip
Sportpark Fletiomare
Veldhuizen
22
Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Colofon Uitgave Gemeente Utrecht, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling
Teksten Gemeente Utrecht, Utrecht
Fotografie Eelco Schouten, Utrecht
Vormgeving Gemeente Utrecht
Datum September 2012
Meer informatie Redactieadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 030 - 286 28 02, secretariaat sport E-mail
[email protected] www.utrecht.nl
23
