Ontdekkersgroep dag 25 25 maart 2014 Onderwijsactiviteit 11 Water Water. We denken er niet vaak over na, maar het is belangrijk voor het leven op aarde. Het is dan ook één van de vier elementen. In dit project gaan we nader kijken naar water: de positieve kanten, de donkere kanten, de symbolische kanten, enzovoort. Aan het einde weet je van alles over water. We kijken samen eerst naar een filmpje over het leven onder de zeespiegel: http://www.schooltv.nl/docent/project/1919257/geoclips/ug/ Er zijn vier verplichte opdrachten (die doet iedereen), zes keuze opdrachten en twee keuze opdrachten voor groep 7/8. Je maakt met ons afspraken over wat je de komende vier weken af gaat krijgen. Succes!!! Opdracht 1 (verplicht) – Onderzoek dijken (natuurkunde/aardrijkskunde) We gaan op één van de ochtenden een onderzoek doen naar dijken (zie het werkblad). Dat doen we met steeds de helft van de groep. Deze opdracht doe je samen (twee of drie leerlingen).
Opdracht 2 (verplicht) – De vier elementen Je maakt een (kleurige) poster over de vier elementen. Welke zijn de vier elementen? In welke (oer) verhalen komen de vier elementen voor? Waarom zijn de vier elementen zo belangrijk? Op de poster zijn vier vlakken te zien. Voor ieder element een vlak. Over ieder element wordt informatie gegeven. Van ieder element wordt de vernietigende kracht genoemd en wat de goede kracht is van het element. Deze opdracht mag je samen of alleen doen. Opdracht 3 (verplicht) – Tableau vivant (drama) Het levende beeld…. Bedenk samen een (heel) kort verhaaltje met water in de hoofdrol. Dit verhaaltje begint met een stilstaand beeld (het tableau vivant). Het stilstaande beeld komt tot leven en een kort verhaaltje wordt uitgespeeld. Let er op dat er in het verhaaltje de volgende elementen zitten: wie, wat, waar, wanneer en hoe. Je mag attributen gebruiken. Deze opdracht doe je samen.
Opdracht 4 (verplicht) – De rivier Zoek een rivier uit ergens op de wereld (bijvoorbeeld: de Nijl, de Orinoco, de Rijn of de Rhône). Zoek informatie op over deze rivier. Wat betekent deze rivier voor mensen? Hoe is de loop van deze rivier? Waar ontspringt deze rivier? Waar mondt de rivier in uit? Wat is een delta? Zorg dat de antwoorden op deze vragen terug te vinden zijn in een presentatie over deze rivier. Je mag deze opdracht samen of alleen doen. Opdracht 5 – Irrigatie Water brengt leven. In dorre gebieden kun je water laten vloeien over akkers (irrigatie). Hierdoor kunnen gewassen groeien. Hoe werkt irrigatie? In wat voor gebieden hebben ze irrigatie nodig? In Nederland hebben we polders. Heb je daar ook irrigatie nodig? In voor soort gebieden heb je juist geen irrigatie nodig, maar moet je juist water wegpompen? Hoe irrigeerden de oude Egyptenaren? En hoe doen we dat nu? Maak een tekening over irrigatie (bijvoorbeeld over irrigatie bij de oude Egyptenaren). Opdracht 6 – Leven op een maan van Jupiter Op Jupiter kun je niet leven. Het er koud en het is ook nog eens een gasbol. Jupiter heeft veel manen. Hoeveel? Hoe heten ze? Zoek eens uit op welke maan wetenschappers denken dat er misschien leven zou kunnen zijn. Welke maan is dit? Waarom denken de wetenschappers dat daar wel eens leven zou kunnen zijn? Wat denk jij? Zou dat kunnen? Zet wat je gevonden hebt in een informatieve tekst met afbeeldingen. Opdracht 7 – Dieren en planten in het water In het Nederlandse water leven veel dieren en planten. Kies een plant of dier uit dat in het water van Nederland leeft. Zoek informatie op dit dier of deze plant op. Presenteer wat je gevonden hebt op een manier welke jij graag wilt. Opdracht 8 – Water zuiveren Bedenk een proefje hoe je van vies water, schoon water kunt maken. Voer het proefje uit. Maak ook een (schematische) tekening van de proefopstelling. Weet je zeker dat je na de zuivering van het water echt drinkwater hebt? Wat zou er nog meer in het water kunnen zitten wat je niet ziet? Maak een kort verslag van je onderzoek. Hierin zit onder andere de tekening van de proefopstelling. Opdracht 9 – Vrije opdracht Opdracht 10 – Vrije opdracht Deze keer wederom twee vrije opdrachten. Wat vind je zelf interessant aan water? Kies iets wat je uit wilt zoeken over water en ga op onderzoek uit. Doe hierover verslag zoals jij dat wilt doen (mindmap, presentatie, tekst, poster, enz.).
Opdracht 11 - Van zout water zoet water maken (alleen voor groep 7/8) Zoet water is belangrijk. Toch is er maar heel weinig van vergeleken met zout water. Kun je van zout water, zoet water maken? We gaan een proefopstelling maken voor wie dat interessant vindt waarbij we van zout water, zoet water maken. Teken de proefopstelling na en beschrijf hoe het proces werkt.
Opdracht 12 – Rampen: de tsunami (alleen voor groep 7/8) Water kan ook vernietigen. Denk aan het overstromen van de rivieren of de watersnoodramp 1953 in Nederland. Een ander soort ramp met water is de tsunami. Wat is dit? Hoe ontstaat een tsunami? Waarom is een tsunami gevaarlijk? Doe hierover verslag zoals jij dat wilt doen (mindmap, presentatie, tekst, poster, enz.).
Veel plezier! Juf Lonneke en meester René
Bijlage: Werkblad
Dijken
Inleiding Een groot deel van Nederland ligt onder de zeespiegel. Dat betekent dat als we ons niet beschermen tegen het water, een groot deel van Nederland onder water komt te liggen. Er komt ook veel water door de rivieren Nederland in. Ook dat water is regelmatig hoger dan ons land. Ook daar moeten we ons tegen beschermen. Eén van de manieren om dat te doen is door middel van dijken. Dijken houden het water tegen. Maar waar zijn dijken van gemaakt? Dat ontdek je in deze les. Ook kun je straks antwoord geven op de vraag waarom er op de ene plek in Nederland plassen blijven staan na een regenbui, terwijl er op een andere plek in Nederland geen plas te bekennen is. Filmpje Ga naar www.schooltv.nl/beeldbank en bekijk het filmpje ‘Een rivier heeft ruimte nodig’. Letterlijke tekst uit de clip Nederland voert al eeuwenlang een strijd tegen het water. Ook tegen het water uit de rivier. In 1995 stonden de dijken in de Betuwe op het punt om door te breken. Een paar boerderijen in de uiterwaarden stonden al onder water. Dorpen en steden werden bedreigd. Gelukkig begon het water op tijd te zakken. Het gevaar was geweken. In ieder geval voor dat moment. Om een dijkdoorbraak in de toekomst te voorkomen, zijn de winterdijken in het rivierengebied na 1995 opgehoogd. Ook zijn er openingen in de zomerkades gemaakt. Hierdoor krijgt de rivier meer ruimte. Bij hoge waterstanden kan het rivierwater nu makkelijker in de uiterwaarden stromen. Veel uiterwaarden zijn hierdoor veranderd in een natuurgebied. Het is belangrijk dat we deze ruimte teruggeven aan de rivier. Want hoe meer ruimte we van de rivier afpakken, hoe groter de druk op de dijken wordt. En als die druk te groot wordt, is de ramp niet te overzien. Proef Doel:
ontdekken wat beter werkt om water tegen te houden: zand of klei
Materiaal:
je hebt (met je groepje) de volgende materialen nodig
Bakje
Homp klei
Zand
Water
Pen en dit blad
Proef: 1. Maak op 1/3 deel van het bakje een zanddijk. Zorg dat het zand goed tegen de kanten aan zit. 2. Maak op 2/3 deel van het bakje een kleidijk. Zorg dat de klei goed aangesmeerd wordt tegen de bodem en de zijkanten. Schematisch krijg je nu het volgende in je bakje: kleidijk
zanddijk
3. Bedenk nu samen wat er gebeurt als je water in het midden giet. Schrijf dat hieronder op: _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ _______________________________________________________ 4. Giet nu voorzichtig het water tussen de twee dijken in en kijk goed wat er gebeurt. 5. Wat gebeurt er met de zanddijk? _______________________________________________________ _______________________________________________________ 6. Wat gebeurt er met de kleidijk? _______________________________________________________ _______________________________________________________ 7. Achter welke dijk komt het water? _______________________________________________________
8. Ruim alle materialen netjes op volgens de instructie van de meester/juf.
Conclusie Waar zijn dijken in Nederland van gemaakt? _____________ Hoe weet je dat? ____________________________________________________________ ____________________________________________________________ Als er ergens plassen blijven staan, wat voor grondsoort is er daar waarschijnlijk? ____________________ Als regen gelijk in de grond zakt, wat voor grondsoort is er daar dan waarschijnlijk? ____________________
