Multifunctionele landbouw in de provincie, aantal bedrijven, spreiding en omzet van multifunctionele activiteiten per provincie

Multifunctionele landbouw in de provincie, aantal bedrijven, spreiding en omzet van multifunctionele activiteiten per provincie

Aïde Roest Arnoud Schouten

LEI-nota 09-021 Augustus 2009 Projectcode 31741 LEI Wageningen UR, Den Haag

Het LEI Wageningen UR kent de werkvelden: Internationaal beleid Ontwikkelingsvraagstukken Consumenten en ketens Sectoren en bedrijven Milieu, natuur en landschap Rurale economie en ruimtegebruik Dit rapport maakt deel uit van het werkveld Sectoren en bedrijven.

In opdracht van de Taskforce Multifunctionele Landbouw

2

Multifunctionele landbouw in de provincie, aantal bedrijven, spreiding en omzet van multifunctionele activiteiten per provincie Roest, A.E. en A.D. Schouten LEI-nota 09-021 63 p., fig., tab., bijl.

© LEI, 2009 Overname van de inhoud is toegestaan, mits met duidelijke bronvermelding.

Het LEI is ISO 9000 gecertificeerd.

3

Inhoud

4

1

Inleiding

5

2

Overzicht multifunctionele landbouw in Nederland

6

3

Provincie Drenthe

8

4

Provincie Flevoland

11

5

Provincie Friesland

16

6

Provincie Gelderland

19

7

Provincie Groningen

22

8

Provincie Limburg

25

9

Provincie Noord-Brabant

30

10

Provincie Noord-Holland

33

11

Provincie Overijssel

38

12

Provincie Utrecht

41

13

Provincie Zeeland

44

14

Provincie Zuid-Holland

47

Literatuur

50

Bijlage 1

51

1

Inleiding Aanleiding In opdracht van de Taskforce Multifunctionele Landbouw is opvolgend aan het onderzoek 'Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact' (Roest et al., 2009) een uitsplitsing gemaakt van een aantal kengetallen van multifunctionele landbouw in de provincies. In deze nota wordt specifiek aandacht besteed aan het aantal multifunctionele activiteiten en de bijbehorende omzet van deze activiteiten op agrarische bedrijven. Het doel van deze verkenning is om provincies inzicht te geven in de ontwikkeling van het aantal bedrijven, de spreiding en de omzet van de multifunctionele activiteiten.

Aanpak Het aantal multifunctionele landbouwbedrijven is per provincie voor de sectoren zorgactiviteiten, agrarisch natuurbeheer, verkoop en bewerking van (streek)producten en dag- en verblijfrecreatie weergegeven. Ook is per provincie een drietal overzichtskaarten met de overzichten van de multifunctionele activiteiten opgenomen en is de omzet voor van de multifunctionele activiteiten berekend. Voor het aantal multifunctionele activiteiten zal alleen gekeken worden naar het aantal bedrijven met een multifunctionele activiteit in de CBS-Landbouwtelling. Uitgaande van de gegevens uit de CBS-Landbouwtelling zal een uitwerking worden gemaakt over de jaren 2003, 2005 en 2007 van het aantal multifunctionele activiteiten op agrarische bedrijven. Door de wisselende omvang van de landbouw in provincies is getracht naar een goede vergelijking te komen door het percentage te geven van het aantal multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal agrarische bedrijven te berekenen. Op basis van de gegevens uit de studie Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact, achtergronddocument (Roest et al., 2009) is middels een verdeelsleutel per provincie een omzetschatting gemaakt voor 2007.

Leeswijzer In navolgende hoofdstukken zal eerst een landelijk overzicht per provincie van de multifunctionele landbouw worden gegeven. Vervolgens zal per provincie een overzicht worden gegeven van het aantal en de ontwikkeling van multifunctionele activiteiten op landbouwbedrijven, de spreiding van multifunctionele landbouwbedrijven en tot slot de omzet van de multifunctionele landbouwbedrijven. In de bijlage is een overzicht op gemeenteniveau gegeven ter ondersteuning van de kaarten die de spreiding van de bedrijven laten zien.

5

2

Overzicht multifunctionele landbouw in Nederland 'Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact' De multifunctionele landbouw wordt in toenemende mate een relevante bedrijfsstrategie voor agrariërs in Nederland. Behalve dat het een inkomensbijdrage voor agrariërs en hun gezinnen kan leveren, verbetert het ook de relatie tussen boeren en burgers en versterkt het de vitaliteit van het platteland. Om de multifunctionele landbouw te stimuleren heeft het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedselkwaliteit (LNV) de Taskforce Multifunctionele Landbouw (Taskforce) opgericht. De Taskforce richt zich actief op de kansen en de belemmeringen voor multifunctionele landbouw vanuit een samenwerking tussen private en publieke partijen. Een belangrijk aspect is het ondersteunen van nieuwe initiatieven. De Taskforce heeft zich als doel gesteld een omzetverdubbeling van de multifunctionele landbouw te realiseren in de vierjarige periode 2008-2011. Voor het realiseren van deze doelstelling moet er eerst een nulmeting plaatsvinden. De brochure 'Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact' (Schoorlemmer et al., 2009) en bijbehorend achtergronddocument (Roest et al., 2009) geven een uitgebreide onderbouwing van de omzet in 2007. Onderstaande tabel (2.1) geeft het totaaloverzicht van de omzet behaald uit de multifunctionele landbouw van Nederland weer. Tabel 2.1

Totaaloverzicht omzetschattingen voor 2007 a)

Sector

Aantal Bedrijven b)

Omzet range

Gemiddelde omzet in mln. euro

Per bedrijf

Per sector in

* 1.000 euro

mln. euro

756

47-73

35-55

45

20

6-204

3-5

4

Met winkel

1.100

20-200

65-75

70

Andere afzetkanalen

1.750

4-35

15-23

19

12.000-14.000

6-8

80-100

90

Zorgboerderijen Agrarische kinderopvang Boerderijverkoop

Agrarisch Natuurbeheer Recreatie en toerisme Verblijfsrecreatie Dagrecreatie Educatie

1.450 1.5 500

Totaal

20-55

37-47

42

25-38

40-60

50

2-4

1-2

1,5

276-367

322

a) Omzetrange en aantal bedrijven zijn niet vermenigvuldigbaar. Dit geldt ook voor het totaal aantal verbrede bedrijven. De meeste bedrijven hebben meerdere verbredingsactiviteiten; b) Cijfers van het CBS zijn verwerkt in het totaal aantal bedrijven. Bron: Roest et al. (2009).

Aantallen en omzet per provincie Om inzicht te krijgen in het aantal bedrijven dat actief is binnen de multifunctionele landbouw kan gebruik gemaakt worden van verschillende databestanden. Voorbeelden van deze databestanden zijn de database van het voormalig steunpunt landbouw en zorg waarin het aantal zorgboerderijen (ongeacht of deze zorgboerderijen verplicht waren de Landbouwtelling in te vullen) is opgenomen, de Verenigde Agrarische Kinderopvang (VAK) van alle aangesloten bedrijven met kinderopvang en Dienst Regelingen die de subsidieregelingen uitbetaald aan agrariërs voor onder andere agrarisch natuurbeheer. In tabel 2.1 is als basis de CBS-Landbouwtelling gebruikt waarbij aanpassingen zijn gemaakt op het aantal bedrijven met de andere landelijke databestanden van multifunctionele landbouw. Deze databestanden geven een landelijk overzicht en het is niet mogelijk inzicht te krijgen in de situering van de bedrijven. Daarnaast is in de CBS-Landbouwtelling geen uitsplitsing gemaakt naar de sectoren kinderopvang en educatie waardoor het niet mogelijk een schatting te maken op provincieniveau.

6

Om een beeld te kunnen geven per provincie is gebruik gemaakt van de CBS-Landbouwtelling en worden de volgende sectoren meegenomen: zorgboerderijen, boerderijverkoop, agrarisch natuurbeheer, en recreatie en toerisme (zie tabel 2.2). Tabel 2.2

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven met verbreding en omzet uit verbreding in mln. euro per provincie en Nederland, 2007 a) Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Natuurbeheer

Recreatie

Totaal

Aantal

Omzet

Aantal

Omzet

Aantal

Omzet

Aantal

Omzet

Omzet

Drenthe

43

2,6

117

3,7

280

1,9

117

3,6

11,8

Flevoland

14

0,8

62

1,9

130

0,9

53

1,6

5,2

44

2,6

125

3,9

1.385

9,6

185

5,6

21,7

Gelderland

107

6,4

475

14,9

818

5,7

413

12,6

39,6

Groningen

19

1,1

105

3,3

487

3,4

72

2,2

10,0

Limburg

35

2,1

364

11,4

384

2,7

180

5,5

21,7

Noord-Brabant

98

5,8

512

16,1

359

2,5

331

10,1

34,5

Noord-Holland

66

3,9

213

6,7

587

4,1

195

5,9

20,6

Overijssel

65

3,9

217

6,8

548

3,8

279

8,5

23,0

Utrecht

30

1,8

122

3,8

547

3,8

125

3,8

13,2

Zeeland

26

1,5

240

7,5

294

2,0

277

8,4

19,4

Zuid-Holland

58

3,5

299

7,2

847

5,9

205

6,2

22,8

605

36

2.851

87

6.665

46

2.432

74

244

Friesland

Nederland

a) De aantallen en omzet wijken af van tabel 2.1, doordat in deze tabel de CBS-Landbouwtelling als bron is genomen om het aantal bedrijven vast te stellen. Bron: CBS-Landbouwtelling, berekeningen op basis van gegevens uit Roest et al. (2009).

7

3

Provincie Drenthe Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Drenthe is zorg de enige verbredingsactiviteit die over de periode 2003-2007 is gestegen (zie tabel 3.1). Daarmee groeide ook het aandeel van bedrijven met zorg in het totaal aantal landbouwbedrijven van 0,4 tot 1,1%. Echter, agrarisch natuurbeheer blijft de grootste verbredingstak. Met 280 bedrijven is dat een percentage van 7,1% ten opzichte van het totaal aantal bedrijven. De overige verbredingsactiviteiten laten een wisselend beeld zien. Tabel 3.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Drenthe, 2003-2007 2003

2005

Aantal % totaal aantal bedrijven

landbouw-

bedrijven

bedrijven Zorgboerderijen Verkoop Verwerking

Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

18

0,4

31

0,7

43

1,1

174

4,0

168

4,0

117

3,0

36

0,8

37

0,9

21

0,5

-

-

446

10,6

280

7,1

129

3,0

164

3,9

117

3,0

Natuurbeheer a) Recreatie

2007

Aantal % totaal aantal

4.343

4.196

3.962

bedrijven a) Van 2003 is het voor agrarisch natuurbeheer niet mogelijk te splitsen naar provincie. Bron: CBS-Landbouwtelling, bewerking LEI.

Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten De Wolden, Coevorden en Westerveld (zie figuur 3.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het noorden en westen van Drenthe (zie figuur 3.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn natuurbeheer en toerisme (zie figuur 3.3).

8

Figuur 3.1

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Drenthe

Figuur 3.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Drenthe

9

Figuur 3.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Drenthe

Natuurbeheer Verkoop Verwerking Toerisme Zorg Provinciegrenzen Gemeentegrenzen Bebouwde kom Nationale landschappen

Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In 2007 is in de provincie Drenthe met 11,8 miljoen euro 4,8% van de totale omzet van multifunctionele activiteiten in Nederland behaald. De activiteit met de hoogste was boerderijverkoop gevolgd door recreatie en toerisme (zie tabel 3.2). Boerderijverkoop is een aandachtspunt, vanwege de daling in het aantal bedrijven in de periode 2003-2007. Daarnaast is het aantal bedrijven met agrarisch natuurbeheer het grootst, maar de omzet die behaald wordt met deze activiteit is het laagst. Tabel 3.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Zorgboerderijen

43

47-73

2,6

36

Boerderijverkoop

117

4-200

3,7

87

Agrarisch Natuurbeheer

280

6-8

1,9

46

Recreatie en toerisme

117

20-55

3,6

74

-

-

11,8

244 b)

Drenthe

Totaal

a) Omzetrange en aantal bedrijven zijn niet vermenigvuldigbaar. Dit geldt ook voor het totaal aantal verbrede bedrijven. De meeste bedrijven hebben meerdere verbredingsactiviteiten; b) Door afrondingen is het totaal 1 miljoen meer dan de optelling. Bronnen: CBS-Landbouwtelling, Roest et al. (2009), bewerking LEI.

10

4

Provincie Flevoland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Flevoland zijn de bedrijven met zorg en recreatie het sterkst toegenomen in de periode 20032007 (zie tabel 4.1). Echter, agrarisch natuurbeheer blijft door de jaren heen de activiteit met de grootste omvang, te weten 6,4% van het totaal aantal bedrijven in Flevoland. De sterkste daling is te zien bij de verkoop van producten op het bedrijf, van 5,9 naar 3,0% van het totaal aantal bedrijven in Flevoland. Tabel 4.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Flevoland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven

bedrijven

Verwerking

Totaal landbouw-

bedrijven

bedrijven

landbouwbedrijven

9

0,4

13

0,6

14

0,7

5,9

102

4,8

62

3,0

57

2,6

51

2,4

13

0,6

-

-

178

8,4

130

6,4

44

2,0

56

2,6

53

2,6


landbouw-


129

Zorgboerderijen Verkoop

2007


2.188

2.124

2.039


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Noordoostpolder en Dronten (zie figuur 4.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het en het noordelijk gedeelte van de gemeente Lelystad en het oostelijk gedeelte van Dronten (zie figuur 4.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en boerderijverkoop (zie figuur 4.3).

11

Figuur 4.1

12

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Flevoland

Figuur 4.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Flevoland

13

Figuur 4.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Flevoland


14

Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Flevoland is met 5,2 miljoen euro 2,1% van de totale Nederlandse omzet uit multifunctionele activiteiten in 2007 behaald. De activiteit met de grootste omzet is boerderijverkoop gevolgd door recreatie en toerisme (zie tabel 4.2). Aandachtspunt is de activiteit boerderijverkoop: deze activiteit laat een dalend aantal bedrijven zien, maar is wel goed voor de meeste omzet. Het is mogelijk dat de boerderijverkoop op een deel van de bestaande bedrijven in omvang toeneemt. Tabel 4.2


Sector

Aantal

Per bedrijf * 1.000

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Flevoland Zorgboerderijen Boerderijverkoop Agrarisch Natuurbeheer Recreatie en toerisme

14

47-73

0,8

36 87

62

4-200

1,9

130

6-8

0,9

46

53

20-55

1,6

74

5,2

244 b)

Totaal


15

5

Provincie Friesland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Friesland is zorg de enige activiteit die toe is genomen in de periode van 2003-2007 (zie tabel 5.1). Wel is het percentage van het aantal bedrijven met agrarisch natuurbeheer zeer groot met 23,2% van het totaal aantal bedrijven. Recreatie is ten opzichte van 2003 toegenomen in 2007. Het aantal bedrijven met verkoop en/of verwerking van producten zijn gedaald. Tabel 5.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Friesland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

22

0,3

34

0,5

44

0,7

186

2,9

168

2,7

125

2,1

74

1,1

52

0,8

33

0,6

-

-

1.655

26,3

1.385

23,2

163

2,5

213

3,4

185

3,1


2007


6.485

6.293

5.959


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Tytsjerksteradiel en Wunseradiel en in de nationale landschappen (zie figuur 5.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in en rondom de nationale landschappen en op Ameland (zie figuur 5.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en toerisme (zie figuur 5.3).

16

Figuur 5.1

Figuur 5.2

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Friesland

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Friesland

17

Figuur 5.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Friesland


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In 2007 is in de provincie Friesland met 21,7 miljoen euro 8,9% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland behaald. Agrarisch natuurbeheer is hierbij de grootste in omvang, zowel qua aantal bedrijven als omzet, gevolgd door recreatie en toerisme (zie tabel 5.2). Opvallend is dat zorg de minste omzet behaald, maar wel de enige activiteit is die een constante groei laat zien. Tabel 5.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Friesland Zorgboerderijen

44

47-73

2,6

36

Boerderijverkoop

125

4-200

3,9

87

Agrarisch Natuurbeheer Recreatie en toerisme

1.385

6-8

9,6

46

185

20-55

5,6

74

21,7

244 b)

Totaal


18

6

Provincie Gelderland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg en recreatie is in de periode van 2003-2007 toegenomen (zie tabel 6.1). Daarnaast is het aantal bedrijven met agrarisch natuurbeheer het grootst, 6,2% van het totaal aantal landbouwbedrijven in de provincie Gelderland heeft deze activiteit. Het aantal bedrijven met verkoop aan huis is bijna gehalveerd. Opvallend is dat het aantal bedrijven met verwerking niet een dergelijke daling laat zien. Tabel 6.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Gelderland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

2007


bedrijven

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

97

0,7

113

0,8

107

0,8

Verkoop

821

5,6

750

5,4

475

3,6

Verwerking

123

0,8

124

0,9

97

0,7

-

-

1.242

8,9

818

6,2

400

2,8

471

3,4

413

3,1

Zorgboerderijen

Natuurbeheer a) Recreatie Totaal landbouw-

14.532

14.017

13.114


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Brockhorst en Lochem (zie figuur 6.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst ten oosten en aan de zuidelijke rand van de Veluwe (zie figuur 6.2). Opvallend is dat op de Veluwe zelf nauwelijks multifunctionele activiteiten plaatsvinden. De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer, boerderijverkoop en toerisme (zie figuur 6.3).

19

Figuur 6.1

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Gelderland

Figuur 6.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Gelderland

20

Figuur 6.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Gelderland


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Gelderland is met 39,6 miljoen euro 16,2% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 6.2). Dit heeft met name te maken met de omvang van het aantal bedrijven met multifunctionele activiteiten, dat gezien de karakteristieken van de landbouw (kleinschalige bedrijven) en natuur (de Veluwe en Achterhoek) van de provincie groter is dan in de andere provincies. Opvallend is dat boerderijverkoop goed is voor de hoogste omzet met 14,9 miljoen euro, terwijl het aantal bedrijven met verkoop een sterke daling laat zien. Het hoogste percentage van bedrijven met een multifunctionele activiteit wordt behaald door agrarisch natuurbeheer, maar deze activiteit heeft de laagste omzet ten opzichte van de andere activiteiten in 2007. Tabel 6.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Gelderland Zorgboerderijen

107

47-73

6,4

36

Boerderijverkoop

475

4-200

14,9

87


818

6-8

5,7

46


413

20-55

12,6

74

39,6

244 b)

Totaal


21

7

Provincie Groningen Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg en recreatie is licht toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 7.1). De sterkste daling van het aantal bedrijven is te zien bij de boerderijverkoop gevolgd door agrarisch natuurbeheer. Opvallend is dat het aantal bedrijven bij alle activiteiten in de periode 2003-2005 toeneemt en vervolgens in de periode 2005-2007 weer afneemt. Tabel 7.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Groningen, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

13

0,3

25

0,7

19

0,5

165

4,4

167

4,6

105

3,0

33

0,9

44

1,2

20

0,6

-

-

645

17,7

487

14,1

63

1,7

80

2,2

72

2,1


2007


3.768

3.650

3.457


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Grootegast, Vlagtwedde en Zuidhorn (zie figuur 7.1). Opvallend is dat de dichtheid van het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten verspreid ligt over de provincie (zie figuur 7.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en boerderijverkoop (zie figuur 7.3).

22

Figuur 7.1

Figuur 7.2

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Groningen

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Groningen

23

Figuur 7.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Groningen


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Groningen is met 10,0 miljoen euro 4,1% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 7.2). Ondanks de daling van het aantal bedrijven in de periode 2005-2007 behalen boerderijverkoop en agrarisch natuurbeheer de hoogste omzet. Tabel 7.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Groningen Zorgboerderijen

19

47-73

1,1

36

Boerderijverkoop

105

4-200

3,3

87


487

6-8

3,4

46

72

20-55

2,2

74

10,0

244 b)


Totaal


24

8

Provincie Limburg Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg is als enige sector toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 8.1). Opvallend is dat het aantal bedrijven met verkoop en verwerking bijna gehalveerd is in deze periode. Recreatie is weliswaar eerst toegenomen, maar daarna afgenomen. Wel heeft een bijna gelijk aandeel landbouwbedrijven recreatie (in 2003 was dat 3,5% en in 2007 3,4%) van het totaal aantal landbouwbedrijven. Tabel 8.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Limburg, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

24

0,4

31

0,6

35

0,7

847

14,3

651

11,6

364

6,9

89

1,5

72

1,3

45

0,8

-

-

543

9,7

384

7,2

206

3,5

230

4,1

180

3,4


2007


5.907

5.611

5.305


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Gulpen-Wittem en Margraten (zie figuur 8.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het zuiden van de provincie (zie figuur 8.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer, boerderijverkoop en toerisme (zie figuur 8.3).

25

Figuur 8.1

26

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Limburg

Figuur 8.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Limburg

27

Figuur 8.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Limburg


28

Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Limburg is met 21,7 miljoen euro 8,9% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 8.2). Boerderijverkoop is de belangrijkste sector in de provincie qua omzet. Dit is een aandachtspunt, omdat deze sector de sterkste daling door de jaren laat zien en er gekeken moet worden of alleen het aantal bedrijven afneemt en daarmee ook de omzet of dat de omzet van boerderijverkoop gelijk blijft (door de opschaling van bestaande bedrijven met huisverkoop). Tabel 8.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Limburg Zorgboerderijen

35

47-73

2,1

36

Boerderijverkoop

364

4-200

11,4

87


384

6-8

2,7

46


180

20-55

5,5

74

21,7

244 b)

Totaal


29

9

Provincie Noord-Brabant Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven In de periode 2003-2007 is zowel het aantal bedrijven met zorg als met recreatie toegenomen (zie tabel 9.1). Het aantal en percentage bedrijven met verkoop is bijna gehalveerd in deze periode. Het aantal bedrijven met agrarisch natuurbeheer laat ook een sterke daling zien. Tabel 9.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Noord-Brabant, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

54

0,4

87

0,6

98

0,7

1.082

7,1

875

6,0

512

3,7

154

1,0

146

1,0

87

0,6

-

-

723

5,0

359

2,6

328

2,2

391

2,7

331

2,4


2007


15.136

14.521

13.658


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Drimmelen en Steenbergen (zie figuur 9.1). Opvallend is dat de dichtheid van het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten verspreid ligt over de provincie (zie figuur 9.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn boerderijverkoop en toerisme (zie figuur 9.3).

30

Figuur 9.1

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Noord-Brabant

Figuur 9.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Noord-Brabant

31

Figuur 9.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Noord-Brabant


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Noord-Brabant is met 34,5 miljoen euro 14,1% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 9.2). Boerderijverkoop is een belangrijke sector voor de omzet. Dit is een aandachtspunt, omdat deze sector de sterkste daling door de jaren laat zien en er gekeken moet worden of alleen het aantal bedrijven afneemt en daarmee ook de omzet of dat de omzet van boerderijverkoop gelijk blijft (door de opschaling van bestaande bedrijven met huisverkoop). Recreatie en toerisme heeft ook een belangrijk aandeel in de omzet, wat positief kan zijn door het toenemend aantal bedrijven in deze sector. Tabel 9.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

bedrijven

* 1.000 euro

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

in mln. euro

in mln. euro NL

Noord-Brabant Zorgboerderijen Boerderijverkoop

98

47-73

5,8

36

512

4-200

16,1

87


359

6-8

2,5

46


331

20-55

10,1

74

34,5

244 b)

Totaal


32

10 Provincie Noord-Holland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg is het in de periode 2003-2007 ruim verdubbeld (zie tabel 10.1). Dit in tegenstelling tot het aantal bedrijven met verkoop en/of verwerking dat bijna gehalveerd is. Daarnaast laten de bedrijven met agrarisch natuurbeheer en recreatie een daling zien. Tabel 10.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Noord-Holland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

2007


bedrijven

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

31

0,5

45

0,8

66

1,2

Verkoop

440

7,1

341

5,8

213

3,9

Verwerking

137

2,2

120

2,0

61

1,1

-

-

829

14,1

587

10,9

238

3,8

250

4,3

195

3,6

Zorgboerderijen


6.225

5.859

5.409


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Texel en Waterland (zie figuur 10.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst op Texel en ten noorden van Amsterdam (zie figuur 10.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en toerisme (zie figuur 10.3).

33

Figuur 10.1

34

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Noord-Holland

Figuur 10.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Noord-Holland

35

Figuur 10.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Noord-Holland


36

Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Noord-Holland is met 20,6 miljoen euro 8,4% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 10.2). Boerderijverkoop is de belangrijkste sector voor de omzet. Dit is een aandachtspunt, omdat deze sector de sterkste daling door de jaren laat zien en er gekeken moet worden of alleen het aantal bedrijven afneemt en daarmee ook de omvang of dat de omvang gelijk blijft (door de opschaling van bestaande bedrijven met huisverkoop). Tabel 10.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Noord-Holland Zorgboerderijen

66

47-73

3,9

36

Boerderijverkoop

213

4-200

6,7

87


587

6-8

4,1

46


195

20-55

5,9

74

20,6

244 b)

Totaal


37

11 Provincie Overijssel Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg en recreatie is licht toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 11.1). In de periode 2005-2007 is de sterkste daling te zien bij bedrijven met verkoop en agrarisch natuurbeheer. Het aantal bedrijven met verwerking van producten is afgenomen, maar het percentage ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven is in de periode 2005-2007 constant gebleven. Tabel 11.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Overijssel, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

35

0,3

61

0,6

65

0,7

337

3,3

323

3,3

217

2,3

82

0,8

63

0,6

54

0,6

-

-

770

7,8

548

5,9

273

2,7

327

3,3

279

3,0


2007


10.228

9.865

9.305


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Dinkelland en Steenwijkerland (zie figuur 11.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het noorden van de provincie (zie figuur 11.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en toerisme (zie figuur 11.3).

38

Figuur 11.1

Figuur 11.2

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Overijssel

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Overijssel

39

Figuur 11.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Overijssel


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Overijssel is met 23,0 miljoen euro 9,4% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 11.2). De belangrijkste sector is recreatie en toerisme, gevolgd door boerderijverkoop. Gezien de toename van het aantal bedrijven met recreatie is dit een kans voor de provincie om dit verder te stimuleren. Tabel 11.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Overijssel Zorgboerderijen

65

47-73

3,9

36

Boerderijverkoop

217

4-200

6,8

87


548

6-8

3,8

46


279

20-55

8,5

74

23,0

244 b)

Totaal


40

12 Provincie Utrecht Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg en/of recreatie is sterk toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 12.1). Vooral de ontwikkeling van recreatie is opvallend in vergelijking met andere provincies, waarbij de groei van bedrijven met recreatie minder is of af neemt. Het aantal bedrijven met verkoop en agrarisch natuurbeheer daalt in de periode 2003-2007. Tabel 12.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Utrecht, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven


Totaal landbouw-

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

21

0,6

30

0,9

30

1,0

214

6,3

190

5,9

122

4,0

64

1,9

78

2,4

53

1,7

-

-

724

22,3

546

17,9

92

2,7

122

3,8

125

4,1


2007


3.404

3.247

3.050


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Lopik en Woerden (zie figuur 12.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het westen van de provincie (zie figuur 12.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer en boerderijverkoop (zie figuur 12.3).

41

Figuur 12.1

Figuur 12.2

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Utrecht

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Utrecht

42

Figuur 12.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Utrecht


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Utrecht is met 13,2 miljoen euro 5,4% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 12.2). De gegevens laten zien dat de sectoren boerderijverkoop, agrarisch natuurbeheer en recreatie en toerisme een gelijke omvang hebben van de omzet. Belangrijk aandachtspunt zijn daarbij boerderijverkoop en agrarisch natuurbeheer wegens het afnemend aantal bedrijven. Tabel 12.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Utrecht Zorgboerderijen

30

47-73

1,8

36

Boerderijverkoop

122

4-200

3,8

87


546

6-8

3,8

46


125

20-55

3,8

74

13,2

244 b)

Totaal


43

13 Provincie Zeeland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg is als enige sector toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 13.1). De sterkste daling van het aantal bedrijven is te zien bij verkoop. Opvallend is dat bij zowel verwerking als recreatie het aantal bedrijven eerst een stijging laat zien en in 2007 een lager aantal en percentage ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven heeft dan in 2003. Tabel 13.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Zeeland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

bedrijven

bedrijven

Verwerking

Totaal landbouw-

bedrijven

bedrijven

landbouwbedrijven

7

0,2

19

0,5

26

0,8

11,4

359

9,9

240

7,0

59

1,6

73

2,0

52

1,5

-

-

395

10,9

294

8,6

329

8,7

323

8,9

277

8,1


landbouw-


431

Zorgboerderijen Verkoop

2007


3.784

3.620

3.414


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten SchouwenDuiveland en Veere (zie figuur 13.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in de kustgebieden in het westen van de provincie (zie figuur 13.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn toerisme en boerderijverkoop (zie figuur 13.3).

44

Figuur 13.1

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Zeeland

Figuur 13.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Zeeland

45

Figuur 13.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Zeeland


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Zeeland is met 19,4 miljoen euro 8,0% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 13.2). Recreatie en boerderijverkoop zijn de belangrijkste sectoren voor de omzet in de provincie. Gezien de daling van het aantal bedrijven is dit een aandachtspunt. Tabel 13.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Zeeland Zorgboerderijen

26

47-73

1,5

36

Boerderijverkoop

240

4-200

7,5

87


294

6-8

2,0

46


277

20-55

8,4

74

19,4

244 b)

Totaal


46

14 Provincie Zuid-Holland Aantal en ontwikkeling multifunctionele landbouwbedrijven Het aantal bedrijven met zorg en/of recreatie is toegenomen in de periode 2003-2007 (zie tabel 14.1). Verkoop laat een sterke daling zien, zowel qua aantallen als ook qua aandeel in het totaal aantal bedrijven in de provincie. Opvallend is wel dat het percentage van bedrijven met verwerking eerst een toename laat zien en vervolgens een afname. Tabel 14.1

Ontwikkeling van het aantal bedrijven met verbreding ten opzichte van het aantal landbouwbedrijven in provincie Zuid-Holland, 2003-2007 2003

2005


landbouw-

2007


bedrijven

landbouw-


bedrijven

landbouwbedrijven

41

0,4

53

0,6

58

0,7

Verkoop

554

5,8

438

5,0

299

3,7

Verwerking

198

2,1

197

2,2

150

1,9

-

-

1.161

13,2

847

10,5

198

2,1

230

2,6

205

2,5

Zorgboerderijen


9.501

8.827

8.069


Spreiding multifunctionele landbouwbedrijven De concentratie van bedrijven met multifunctionele activiteiten zit voornamelijk in de gemeenten Graafstroom, Vlist en Zederik (zie figuur 14.1). Het percentage van landbouwbedrijven met multifunctionele activiteiten is de dichtheid het hoogst in het midden van het Groene Hart en Midden-Delfland (zie figuur 14.2). De belangrijkste multifunctionele activiteiten in deze concentratiegebieden zijn agrarisch natuurbeheer, boerderijverkoop en toerisme (zie figuur 14.3).

47

Figuur 14.1

Spreiding multifunctionele activiteiten in provincie Zuid-Holland

Figuur 14.2

Verhouding multifunctionele activiteiten ten opzichte van het totaal aantal landbouwbedrijven in provincie Zuid-Holland

48

Figuur 14.3

Samenstelling multifunctionele activiteiten per gemeente in provincie Zuid-Holland


Omzet multifunctionele landbouwbedrijven In de provincie Zuid-Holland is met 22,8 miljoen euro 9,3% van de totale omzet uit multifunctionele activiteiten in Nederland in 2007 behaald (zie tabel 14.2). Boerderijverkoop is de belangrijkste sector voor de omzet. Dit is een aandachtspunt gezien de daling van het aantal bedrijven in de periode 2003-2007. Daarnaast heeft recreatie en toerisme een aanzienlijk aandeel in de omzet, wat gezien de groei van het aantal bedrijven positief kan zijn. Tabel 14.2


Sector

Aantal

Per bedrijf

Gemiddelde omzet

Gemiddelde omzet

bedrijven

* 1.000 euro

in mln. euro

in mln. euro NL

Zuid-Holland Zorgboerderijen

58

47-73

3,5

36

Boerderijverkoop

229

4-200

7,2

87


847

6-8

5,9

46


205

20-55

Totaal

6,2

74

22,8

244 b)


49

Literatuur Roest, A, K. Oltmer, G. Venema, J. Jager, L. Jeursissen, E. Gies, H. Schoorlemmer, V. Hendriks-Goossens, A. Dekking, J. Kamstra en A. Visser, Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact, achtergronddocument. Rapport 2009-041. LEI Wageningen UR, Den Haag, 2009. Schoorlemmer, H., V. Hendriks-Goossens, A. Dekking, J. Kamstra en A. Visser, A. Roest, K. Oltmer, G. Venema, J. Jager, L. Jeurissen en E. Gies, Kijk op multifunctionele landbouw, omzet en impact. Brochure. Praktijkonderzoek Plant & Omgeving B.V., Lelystad, 2009.

50

Bijlage 1 Tabel B1.1

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Drenthe, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Aa en Hunze

5

14

1

24

12

Assen

0

5

0

8

2 13

Borger-Odoorn

5

10

0

10

Coevorden

3

16

1

34

8

De Wolden

4

13

6

60

15

Emmen

4

10

1

6

6

Hoogeveen

2

3

2

16

8

Meppel

2

5

1

16

2

Midden-Drenthe

5

19

4

22

14

Noordenveld

3

3

0

36

7

Tynaarlo

1

7

1

22

6

Westerveld

9

12

4

26

24

Bron: CBS-Landbouwtelling.

Tabel B1.2

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Flevoland, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Almere

0

2

0

1

Recreatie 2

Dronten

3

18

3

42

12

Lelystad

4

7

1

15

3

Noordoostpolder

5

30

8

59

29

Urk

0

0

0

0

0

Zeewolde

2

5

1

13

7


51

Tabel B1.3

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Friesland, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Achtkarspelen

2

3

2

72

Recreatie 6

Ameland

0

3

1

33

20

Boarnsterhim

0

3

1

55

13

Bolsward

0

0

0

2

3

Dantumadeel

3

3

0

60

5

Dongeradeel

4

17

3

64

10

Ferwerderadiel

1

1

1

35

4

Franekeradeel

3

10

2

39

3

Gaasterlan-Sleat

2

2

2

59

14

Harlingen

0

4

1

1

0

Heerenveen

1

3

0

26

3

het Bildt

1

3

0

4

1

Kollumerland en

1

10

2

64

2

Nieuwkruisland Leeuwarden

0

0

0

11

3

Leeuwarderadeel

1

4

0

10

0

Lemsterland

1

3

0

26

4

Littenseradiel

1

1

0

69

3

Menaldumadeel

1

3

1

21

2

Nijefurd

0

3

1

77

7

Ooststellingwerf

10

6

1

45

8

Opsterland

2

5

2

63

11

Schiermonnikoog

0

1

1

6

6

Skarsterlan

2

1

0

89

7

Smallingerland

1

2

1

81

4

Sneek

0

0

0

3

0

Terschelling

0

4

4

22

9 3

Tytsjerksteradiel

5

3

1

120

Vlieland

0

0

0

0

1

Weststellingwerf

0

9

4

62

5


Tabel B1.4

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Gelderland, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Aalten

1

16

7

16

27

Apeldoorn

9

13

2

11

16

Arnhem

2

3

2

5

7

Barneveld

5

13

3

18

23

Berkelland

5

17

5

46

31

Beuningen

1

7

0

8

3 26

Bronckhorst

52

10

34

8

80

Brummen

2

6

0

19

4

Buren

6

29

4

31

7

Culemborg

1

1

1

6

2

Doesburg

0

0

0

4

0

Tabel B1.4

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Gelderland, 2007 (vervolg) Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Doetinchem

2

7

1

6

Recreatie 4

Druten

2

6

2

12

4

Duiven

0

9

1

6

2

Ede

5

14

3

15

17

Elburg

4

7

3

22

3

Epe

2

8

1

16

9

Ermelo

0

4

1

12

8

Geldermalsen

2

13

5

14

10

Groesbeek

3

10

3

3

14

Harderwijk

0

2

1

4

2

Hattem

0

1

1

8

2

Heerde

0

5

0

14

3

Heumen

0

3

0

0

2

Lingewaal

0

5

0

21

2

Lingewaard

0

16

0

14

4

Lochem

2

15

3

59

26

Maasdriel

1

12

5

19

6

Millingen aan de Rijn

0

1

0

3

1

Montferland

6

10

2

9

14

Neder-Betuwe

1

10

0

19

5

Neerijnen

1

7

1

9

2

Nijkerk

2

6

2

29

3

Nijmegen

0

4

1

2

4

Nunspeet

1

8

1

8

10

Oldebroek

0

3

1

22

4

Oost Gelre

3

8

3

17

9

Oude IJsselstreek

4

17

2

4

10

Overbetuwe

3

24

3

16

8

Putten

4

11

1

36

8

Renkum

1

3

0

2

4

Rheden

0

5

1

17

4

Rijnwaarden

0

4

1

14

4

Rozendaal

0

0

0

0

0

Scherpenzeel

0

3

0

1

1

Tiel

1

10

0

2

1

Ubbergen

0

3

1

6

4

Voorst

3

16

4

26

9

Wageningen

2

2

0

4

2

West Maas en Waal

3

9

1

11

5

Westervoort

0

2

0

2

1

Wijchen

2

5

0

6

3

Winterswijk

3

17

6

42

24

Zaltbommel

0

4

1

8

4

Zevenaar

2

5

1

9

2

Zutphen

1

3

2

6

3


53

Tabel B1.5

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Groningen, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Appingedam

0

0

0

7

0

Bedum

3

2

0

19

4

Bellingwedde

0

8

1

23

3

De Marne

1

8

1

20

6

Delfzijl

0

12

3

16

3

Eemsmond

1

5

1

23

5

Groningen

2

4

1

9

1

Grootegast

2

3

1

63

3

Haren

0

3

1

14

2

Hoogezand-Sappemeer

0

1

0

5

2

Leek

1

3

3

29

6

Loppersum

0

3

0

13

0

Marum

0

0

0

35

3

Menterwolde

2

6

1

2

5

Pekela

0

0

0

9

2

Reiderland

0

2

0

20

2

Scheemda

1

7

2

12

4

Slochteren

1

9

0

19

3

Stadskanaal

1

3

1

13

3

Ten Boer

0

3

0

18

2

Veendam

0

2

0

10

2

Vlagtwedde

1

8

1

30

4

Winschoten

0

0

0

0

0

Winsum

2

3

1

32

3

Zuidhorn

1

10

2

46

4


54

Recreatie

Tabel B1.6

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Limburg, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Arcen en Velden

1

4

1

10

3

Beek

0

7

1

6

0 3

Beesel

0

5

0

3

Bergen (L.)

1

20

0

8

8

Brunssum

1

1

1

0

0

Echt-Susteren

2

24

3

17

7

Eijsden

0

5

0

12

1

Gennep

0

9

0

7

2

Gulpen-Wittem

2

15

4

68

23 0

Heerlen

1

6

1

2

Helden

1

12

2

0

8

Horst aan de Maas

0

16

0

6

5

Kerkrade

1

1

0

1

1

Kessel

0

11

0

2

3

Landgraaf

1

7

2

2

4

Leudal

5

26

3

17

11

Maasbree

1

8

0

4

2

Maasgouw

0

7

0

1

1

Maastricht

0

10

4

7

6

Margraten

1

12

3

60

13

Meerlo-Wanssum

0

3

1

5

3

Meerssen

2

8

2

10

4

Meijel

0

4

0

2

0

Mook en Middelaar

0

1

1

2

2

Nederweert

3

8

1

5

4

Nuth

2

10

2

14

6

Onderbanken

0

6

0

1

0

Roerdalen

1

20

3

12

5

Roermond

1

10

1

4

7

Schinnen

0

7

0

7

3

Sevenum

1

9

1

3

2

Simpelveld

0

5

1

14

2

Sittard-Geleen

1

4

0

5

2

Stein

0

5

1

2

1

Vaals

0

5

0

16

9

Valkenburg aan de Geul

0

6

0

21

7

Venlo

0

7

0

3

0

Venray

3

10

1

2

8

Voerendaal

1

14

2

17

6

Weert

1

14

2

5

4


55

Tabel B1.7

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie NoordBrabant, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Aalburg

1

7

1

3

Recreatie 2

Alphen-Chaam

1

9

1

12

9

Asten

1

10

4

6

9

Baarle-Nassau

0

7

1

3

4

Bergeijk

1

5

1

5

9

Bergen op Zoom

3

11

1

1

5

Bernheze

1

6

2

8

5

Best

1

5

0

3

1

Bladel

2

4

2

0

3

Boekel

0

2

1

0

3

Boxmeer

1

12

1

22

6

Boxtel

1

3

0

9

2

Breda

2

9

1

4

6

Cranendonck

1

9

2

4

1

Cuijk

1

6

1

7

3

Deurne

1

9

4

1

7

Dongen

0

8

1

1

2

Drimmelen

0

15

3

23

12

Eersel

1

1

0

2

5

Eindhoven

2

6

1

2

5

Etten-Leur

1

8

3

8

5

Geertruidenberg

0

0

0

0

0

Geldrop-Mierlo

0

4

0

1

1

Gemert-Bakel

0

12

0

5

10

Gilze en Rijen

1

3

0

2

3

Goirle

0

4

1

2

2

Grave

1

4

1

1

1

Haaren

4

15

2

7

14

Halderberge

1

23

0

10

3

Heeze-Leende

1

10

2

12

8 0

Helmond

1

4

2

1

Heusden

1

10

2

9

6

Hilvarenbeek

4

4

1

5

9

Laarbeek

1

8

2

3

6

Landerd

3

7

2

7

6

Lith

2

5

2

8

2

Loon op Zand

1

4

0

1

4

Maasdonk

1

2

0

7

2

Mill en Sint Hubert

3

4

0

7

8

Moerdijk

0

13

3

19

0

Nuenen, Gerwen en

1

7

2

4

3

Oirschot

9

16

2

3

18

Oisterwijk

1

5

1

6

14

Oosterhout

1

5

0

2

4

Nederwetten

56

Tabel B1.7

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie NoordBrabant, 2007 (vervolg) Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Oss

2

6

0

12

Recreatie 4

Reusel-De Mierden

0

6

2

1

7

Roosendaal

1

16

0

4

3

Rucphen

1

7

1

1

3

Schijndel

3

3

1

4

3

's-Hertogenbosch

1

2

1

2

3

Sint Anthonis

3

7

1

7

7

Sint-Michielsgestel

2

11

2

2

3

Sint-Oedenrode

5

3

2

8

8

Someren

1

4

1

6

6

Son en Breugel

0

3

0

4

0

Steenbergen

2

12

1

22

3

Tilburg

1

13

2

4

9

Uden

4

6

1

3

10

Valkenswaard

0

5

2

0

3

Veghel

2

7

1

4

2

Veldhoven

2

5

1

0

2

Vught

1

2

1

4

1

Waalre

1

0

0

1

1

Waalwijk

1

10

2

5

4

Werkendam

0

15

2

9

4

Woensdrecht

2

24

3

3

9

Woudrichem

1

11

2

4

5

Zundert

4

11

3

5

5


Tabel B1.8

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie NoordHolland, 2007

Aalsmeer

Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

0

0

0

0

1

Alkmaar

0

1

0

0

0

Amstelveen

2

3

2

11

4

Amsterdam

6

6

2

28

4

Andijk

0

4

1

2

1

Anna Paulowna

0

3

1

0

1

Beemster

7

15

5

10

7

Bennebroek

0

0

0

0

0 9

Bergen (NH)

2

7

3

19

Beverwijk

0

2

0

0

0

Blaricum

1

1

0

3

0

Bloemendaal

0

0

0

1

1

Bussum

0

0

0

0

0

Castricum

2

2

1

12

7

Den Helder

0

2

0

0

3

Diemen

0

0

0

0

0

Drechterland

1

9

1

7

4

57

Tabel B1.8

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie NoordHolland, 2007 (vervolg) Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Edam-Volendam

0

2

0

2

Recreatie 2

Enkhuizen

0

0

0

0

0

Graft-De Rijp

2

3

0

18

3

Haarlem

0

1

1

0

0

Haarlemmerliede en

0

0

0

6

4

Haarlemmermeer

4

17

3

4

7

Harenkarspel

2

8

1

1

2

Heemskerk

0

1

0

1

1

Heemstede

0

0

0

0

0

Heerhugowaard

2

7

0

1

0

Heiloo

0

2

0

6

3

Hilversum

1

1

0

5

0

Spaarnwoude

Hoorn

0

1

0

1

0

Huizen

0

0

0

0

0

Koggenland

4

10

1

25

1 1

Landsmeer

2

1

0

20

Langedijk

0

4

4

0

2

Laren

0

0

0

1

0

Medemblik

0

11

3

15

4

Muiden

1

0

0

10

1

Naarden

0

0

0

2

0

Niedorp

1

8

2

5

2

Oostzaan

0

1

1

4

1

Opmeer

2

7

2

11

4

Ouder-Amstel

0

0

0

19

1

Purmerend

1

0

0

1

1

Schagen

1

1

0

1

0

Schermer

2

8

1

15

3

Stede Broec

1

1

1

1

2

Texel

2

24

6

97

62

Uitgeest

0

3

0

16

2

Uithoorn

0

3

2

5

3

Velsen

0

1

0

2

2

Waterland

3

3

2

43

8

Weesp

1

1

1

20

2

Wervershoof

0

3

1

1

1

Wieringen

0

1

0

16

1

Wieringermeer

4

6

3

2

4

Wijdemeren

2

3

2

14

3

Wormerland

2

3

3

37

5

Zaanstad

3

4

1

29

3

Zandvoort

0

0

0

0

0

Zeevang

2

1

1

30

2

Zijpe

0

7

3

6

10


58

Tabel B1.9

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Overijssel, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Almelo

1

4

1

2

3

Borne

0

2

1

3

3

Dalfsen

2

10

3

16

13

Deventer

4

15

3

24

17

Dinkelland

4

19

5

37

23

Enschede

4

9

2

29

4

Haaksbergen

2

8

1

7

9

Hardenberg

4

23

2

17

20

Hellendoorn

4

8

0

7

6

Hengelo

1

5

1

10

6

Hof van Twente

4

17

10

15

23

Kampen

1

7

1

54

5

Losser

2

7

2

37

16

Oldenzaal

2

4

1

5

1

Olst-Wijhe

4

13

2

25

7

Ommen

1

13

4

26

21

Raalte

7

11

3

21

19

Rijssen-Holten

2

3

0

2

8

Staphorst

4

3

0

23

5

Steenwijkerland

3

11

4

70

23

Tubbergen

2

10

4

37

29

Twenterand

0

6

1

14

6

Wierden

4

6

3

15

8


59

Tabel B1.10

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Utrecht, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Abcoude

0

5

1

34

5

Amersfoort

1

5

0

8

3

Baarn

0

0

0

5

3

Breukelen

2

4

2

48

4

Bunnik

2

13

2

11

7

Bunschoten

1

2

0

19

3

De Bilt

2

6

1

21

9

De Ronde Venen

1

7

5

48

12

Eemnes

0

1

0

11

0

Houten

0

3

1

9

3

IJsselstein

1

4

2

6

1

Leusden

2

4

2

8

6

Loenen

0

4

1

21

5

Lopik

1

6

4

72

2

Maarssen

1

0

0

6

0

Montfoort

0

3

5

22

6

Nieuwegein

0

0

0

1

1

Oudewater

1

3

6

42

4

Renswoude

3

1

2

2

2

Rhenen

1

3

0

1

0

Soest

2

5

1

12

6

Utrecht

0

3

0

3

4

Utrechtse Heuvelrug

4

8

3

17

10

Veenendaal

1

3

1

1

1

Vianen

0

2

1

15

2

Wijk bij Duurstede

1

7

1

13

9

Woerden

2

16

11

83

12

Woudenberg

0

3

1

8

4

Zeist

0

1

0

0

1


60

Recreatie

Tabel B1.11

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie Zeeland, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Borsele

2

23

5

41

13

Goes

1

7

0

21

6

Hulst

4

19

3

27

7

Kapelle

0

10

1

4

2

Middelburg

0

12

2

7

7

Noord-Beveland

3

12

1

30

11

Reimerswaal

0

13

3

8

5

Schouwen-Duiveland

1

30

6

37

57

Sluis

3

26

8

45

43 15

Terneuzen

6

24

5

30

Tholen

0

14

4

22

3

Veere

5

45

13

22

104

Vlissingen

0

4

1

1

4


61

Tabel B1.12

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie ZuidHolland, 2007 Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Recreatie

Alblasserdam

2

1

1

2

0

Albrandswaard

2

8

1

1

2

Alkemade

1

10

11

22

11

Alphen aan den Rijn

2

7

8

33

5

Barendrecht

1

4

0

0

0

Bergambacht

2

7

8

35

4

Bernisse

0

5

2

2

1

Binnenmaas

0

12

2

8

5

Bodegraven

2

4

4

34

6

Boskoop

0

5

1

6

2

Brielle

0

8

1

3

1

Capelle aan den IJssel

0

0

0

0

0

Cromstrijen

0

8

0

6

1

Delft

2

1

1

3

0

Dirksland

1

6

2

6

3

Dordrecht

1

3

0

1

1

Giessenlanden

2

5

4

45

8

Goedereede

2

7

3

7

6

Gorinchem

0

1

0

6

0

Gouda

1

1

1

0

1

Graafstroom

3

2

3

65

5

Hardinxveld-Giessendam

1

0

0

5

1

Hellevoetsluis

0

4

0

0

0

Hendrik-Ido-Ambacht

0

0

0

0

0

Hillegom

0

1

1

1

0

Jacobswoude

1

9

7

21

5

Katwijk

0

1

0

1

0

Korendijk

0

8

1

7

2

Krimpen aan den IJssel

0

0

0

0

1

Lansingerland

0

4

1

1

3

Leerdam

1

5

2

29

4

Leiden

0

0

0

0

0

Leiderdorp

0

0

0

2

1

Leidschendam-Voorburg

1

1

0

12

2

Liesveld

2

3

4

26

3

Lisse

0

0

0

3

3

Maassluis

0

0

0

2

2

Middelharnis

2

3

2

5

4

Midden-Delfland

3

4

2

46

11

Moordrecht

1

2

1

5

0

Nederlek

2

4

2

23

2

Nieuwerkerk aan den

0

1

1

2

2

Nieuwkoop

0

11

7

42

7

Nieuw-Lekkerland

3

2

2

7

1

IJssel

62

Tabel B1.12

Totaaloverzicht van het aantal bedrijven per gemeente met verbreding in provincie ZuidHolland, 2007 (vervolg) Zorgboerderijen

Boerderijverkoop

Verwerking

Natuurbeheer

Noordwijk

0

1

0

1

Recreatie 1

Noordwijkerhout

0

1

0

2

3

Oegstgeest

0

0

0

2

0

Oostflakkee

2

9

0

7

4

Oud-Beijerland

0

1

0

1

1

Ouderkerk

1

4

2

20

2

Papendrecht

0

1

0

0

0

Pijnacker-Nootdorp

2

9

1

5

1

Reeuwijk

0

6

8

43

5

Ridderkerk

0

3

0

0

1

Rijnwoude

1

16

8

20

9

Rijswijk

0

0

0

0

0

Rotterdam

0

3

0

4

1

Rozenburg

0

0

0

0

0

Schiedam

0

1

0

3

4

Schoonhoven

0

1

0

2

1

's-Gravenhage

1

2

1

2

4

Sliedrecht

0

0

1

0

0

Spijkenisse

1

1

0

1

0

Strijen

1

4

0

14

3

Teylingen

0

6

6

15

10

Vlaardingen

0

0

0

0

0

Vlist

2

12

14

77

7

Voorschoten

0

2

0

7

0

Waddinxveen

1

2

1

3

1

Wassenaar

1

3

2

13

4

Westland

0

6

0

0

3

Westvoorne

0

7

0

0

2

Zederik

1

9

5

61

7

Zevenhuizen-Moerkapelle

0

2

0

1

3

Zoetermeer

2

4

1

1

3

Zoeterwoude

1

14

14

14

9

Zwijndrecht

0

2

0

0

0


63

Multifunctionele landbouw in de provincie, aantal bedrijven, spreiding en omzet van multifunctionele activiteiten per provincie

Recommend Documents