MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Een verwoestende brand is het schrikbeeld van elke ondernemer. Los van persoonlijk leed kan het ‘einde bedrijf’ betekenen. Tenzij... je snel weer opstaat, vecht en kunt terugvallen op collega’s, ‘noabers’ én een goede verzekering. Dit boek vertelt in woord en beeld over de brand, de nasleep en de heropening van Moderna Textielservice in Hardenberg. Niet zomaar een bedrijf, maar een bedrijf met een verhaal. Nu ook vastgelegd in een boek.

MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

5

Voorwoord burgemeester van Hardenberg

21 ‘De wereld zakt onder je voeten vandaan’

7

Verwoestend!?!?

23 Tranen geven kracht

9

Vlammen en as

25 ‘De kracht van de samenleving’ 27 ‘We gaan door!’

13 ‘De brand heeft ons sterker gemaakt’

29 ‘Alleen ben je helemaal nergens’

15 Begrip en vertrouwen

31 ‘In alle opzichten niet-alledaags’

17 De hartslag van een brandweerofficier

33 Een bedrijf met een verhaal

19 ‘Dit gaan we niet laten gebeuren’

35 ‘Dit maak je zelden mee’

37 ‘Een plus achter de naam Moderna’

53 De bouw

39 Duurzaam en energiezuinig

55 Een gebouw met smoel

41 Niet vechten maar samenwerken

57 ‘Mooi binnen driekwart jaar gefikst’

43 ‘Positieve houding werkt aanstekelijk’

59 ‘Samen sterk vanaf het begin’

45 Noaberschap

61 Een boom groeit door

47 Café Bolte: van café tot crisiscentrum

63 Nawoord Verbond van Verzekeraars

49 Als tijdelijk kantoor, Prima

65 QR-codes en colofon

2

I N H O U D S O P G AV E

I N H O U D S O P G AV E

11 ‘Het is maar een gebouw’

51 Wasgoed tussen Dijks decoraties


3

4

Voorwoord In een jaar tijd kan er veel veranderen. Wie had in die nacht van 9 op 10 oktober 2013 kunnen denken dat we exact een jaar later het nieuwe, duurzame pand van Moderna zouden openen? Het is het resultaat van de kracht die nog diezelfde nacht ontstond. Ook tijdens de personeelsbijeenkomst de dag na de brand en in de dagen die volgden, zag ik naast de emotie en verslagenheid ook vastberadenheid en saamhorigheid. De schouders eronder, direct weer aan het werk gaan en een nieuw perspectief zoeken. Het toont de veerkracht en de overlevingsdrang van het familiebedrijf en haar betrokken medewerkers. Het zijn van die momenten die de mensen die erbij waren waarschijnlijk MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Er bleek een prachtige locatie op bedrijventerrein Broeklanden beschikbaar te zijn. In minder dan drie maanden tijd na de nacht van de verwoestende brand waren de vergunningen rond en kon de eerste schop voor het nieuwe pand in de grond. Onwaarschijnlijk snel, maar ook noodzakelijk voor het razendsnelle tempo waarin Moderna letterlijk uit de as herrees. Het gemeentebestuur van Hardenberg is blij dat Moderna ervoor gekozen heeft zich blijvend in Hardenberg te vestigen. Want we zijn trots op dit mooie familiebedrijf, dat haar wortels heeft in Hardenberg, maatschappelijk betrokken is en bekend staat als een goed werkgever. Terugkijkend hebben we het afgelopen jaar de kracht van de samenleving ten voeten uit gezien. Daar ben ik als burgemeester van Hardenberg best trots op. Een boek meer dan waard! Peter Snijders, burgemeester Hardenberg

VOORWOORD

VOORWOORD

nooit meer vergeten. Voor velen was het vanzelfsprekend om te helpen waar het kon. De auto’s gingen weer rijden en collega-ondernemers boden kantoor-, productie- en magazijnruimte aan. Ook voor de gemeente Hardenberg was het logisch om te doen wat we konden. Iets dat we voor elk ander bedrijf ook zouden doen!

5

6

Verwoestend!?!? Verwoestend! Ja, dat was de brand die Moderna Textielservice trof in de nacht van 9 op 10 oktober 2013. Het textielbedrijf annex wasserij en stomerij ging in een paar uur tijd volledig in vlammen op. In klinische, statistische termen behoort de Moderna-brand tot de vijf grootste van 2013. Een bedrijfsbrand krijgt het etiket ‘groot’ als de verzekerde schade meer dan één miljoen euro bedraagt. Moderna is met een verzekerde

schade van H 35 mln in het najaar van 2013 de grootste brand in Nederland. Veel belangrijker is het menselijk perspectief. Bij de familie Olsman komt de catastrofe aanvankelijk aan als een mokerslag. Zij hebben bijna 50 jaar gewerkt aan het bedrijf. De brand heeft op de 240 werknemers evenzeer grote impact, net als op hun gezinnen. Dat geldt ook voor de dorpsgemeenschap Gramsbergen, waarbinnen Moderna veruit de grootste werkgever is.


Het eindresultaat? Op 9 oktober 2014, exact één jaar na de brand, opende Moderna de deuren van een hypermoderne wasserij in Hardenberg. Dit boek laat zien wat er achter de schermen is gebeurd om de ‘heropening’ mogelijk te maken. Het levert betekenisvolle woorden op en indringende beelden. Het laat zien waar passie, professionaliteit, gedrevenheid en samenwerking toe kunnen leiden. Dat je soms voor een heet vuur komt te staan en daar doorheen moet, om er nog sterker uit te komen. Moderna mag in dat opzicht een voorbeeld zijn voor anderen.

VOORWOORD

VOORWOORD

De directie van het familiebedrijf weigerde echter in zak en as te gaan zitten. Hun onwrikbaarheid sloeg al snel over op de medewerkers van Moderna, aangemoedigd door het medeleven en de hulp vanuit de lokale gemeenschap én van ‘concurrenten’ elders in Nederland. Ze ondervinden de betekenis van het woord ‘noaberschap’. En het begrip ‘verzekering’ blijkt gekoppeld aan eigenschappen als menselijk, behulpzaam en gericht op oplossingen.

7

VL AMMEN EN AS

8

VL AMMEN EN AS

Vlammen en as

9


‘Het is maar een gebouw’ VL AMMEN EN AS

Acht brandweerkorpsen melden zich om het vuur te bestrijden. Zij proberen ook omliggende panden en huizen te redden. Roel herinnert zich niet alleen de beelden van de rampnacht maar zeker ook de geluiden. “Die zijn indrukwekkend.” Sirenes loeien, huizen worden ontruimd, een helikopter vliegt boven het Moderna-pand en de straat ligt bezaaid met brandslangen. “Je kon niet meer fatsoenlijk over straat. Ik dacht: ‘Jongens, dit is wel heel ernstig’. Maar ook: ‘Het is maar een gebouw’. Je gaat er niet dood aan: er zijn ergere dingen.”

10

Ontredderd Lang blijft Roel Stad niet naar de brand kijken. “Dat had geen zin; je bent machteloos.” Hij begint aan, wat hij noemt, een overlevingstocht. “Ik had thuis mijn telefoon nog mee gegrist én een oplader, want hij was bijna leeg. Tja, dat je daar in zo’n MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Roel Stad: “De geluiden waren indrukwekkend.”

stresssituatie nog aan denkt. ’t Was wel een goede zet.” Vanuit Café Mommeriete bellen ze tien tot vijftien kaderleden van Moderna. “Ieder heeft zijn eigen specialisme, kent mensen en weet de belangrijkste behoeften in zijn eigen tak van sport.” “Familie druppelt binnen, omwonenden, de burgemeester. Die ging direct opvang regelen. We hebben een zaaltje geregeld bij Bolte. Toen het licht werd, kwamen daar langzamerhand ook alle medewerkers. Sommigen hadden het al via-via gehoord, anderen waren compleet verrast. De sfeer was heel bedrukt, velen huilden en sloegen armen om elkaar heen. Ontredderd... dat is denk ik het goede woord.” ‘Je moet trappelen’ Antwoorden op de vraag ‘hoe nu verder?’ komen in een stroomversnelling. “Je bent in een bak met water gegooid en dreigt te verdrinken. Je moet trappelen, anders ga je kopje onder. In die omstandigheden word je heel inventief.” Eén meevaller: Moderna beschikt nog over het distributieapparaat. “De servicemedewerkers zijn anderhalf uur later dan normaal gaan rijden. Langs de kant van de weg stonden mensen te klappen. Ook zij zagen: ze gaan door!”

VL AMMEN EN AS

“Het is ongelooflijk wat vuur kan doen. Daar krijg je wel respect voor.” Zo blikt Roel Stad terug op de brand. De algemeen directeur van Moderna is er snel bij, als zijn zwager Gert hem belt. “Toen ik aankwam, stond alleen de horecahal in brand, de rest leek nog te redden. Leek, want voor we het wisten sloeg de wind om en vloog het vuur over naar een ander, veel hoger gelegen dak.”

11

‘De brand heeft ons sterker gemaakt’ VL AMMEN EN AS

12

To t b e s e f ko m e n Mirjam scant vervolgens het internet en de sociale media. Tot haar schrik ziet ze de naam van haar werkgever voorbij komen. “Ik wilde het niet geloven, staarde naar het scherm. Ik heb mijn vader gebeld, maar die nam niet op.” In de ochtend komt op Facebook een bericht van haar broer voorbij, met op de foto een brandend Moderna: “Veel sterkte zus en vader!”. Mirjam durft aanvankelijk niet naar haar werk te gaan. “Toch heb ik de kinderen naar de opvang gebracht. Ik weet Mirjam Muis: “Ik moest even slikken toen die grote M naar beneden viel…”


Bij Café Bolte treft ze veel van haar collega’s. “We zijn drie of vier keer heen en weer gelopen naar het brandende pand. Om tot het besef te komen dat het echt waar was.” De beelden terughalend worden Mirjams ogen een jaar later weer vochtig. “We stonden arm-in-arm te kijken naar een smeulend pand, naar rook, naar een soms ineens oplaaiend vuur en naar die grote M die op enig moment naar beneden viel... Ik heb het bedrijf van klein naar groot zien groeien. Als je dat voor je ogen ziet verdwijnen, doet dat heel erg zeer.” Mezelf overtuigen Ze ontwaakt uit haar nachtmerrie als ze om zich heen collega’s met klanten hoort bellen. “En ik hoorde dat chauffeurs alweer reden. Ik ben ook klanten gaan bellen om te zeggen dat we door zouden gaan. Hoe vaker ik dat vertelde, hoe meer ik er zelf van overtuigd raakte.” Mirjam heeft in het nieuwe bedrijfspand soms het gevoel een nieuwe werkgever te hebben. “Maar de warmte van het bedrijf voel ik nog steeds, hoor. Wat, de brand heeft ons sterker gemaakt.”

VL AMMEN EN AS

“Ik woon in Gramsbergen, aan het kruispunt. Daar hoorde ik die bewuste nacht elke sirene voorbij komen. Rond twee uur kwam er één voorbij, maar daarna nog één en nog één. Het ging maar door.” Er bekruipt Mirjam Muis een onaangenaam gevoel. Ze werkt al zestien jaar voor Moderna, op de financiële administratie. Ze woont naast haar ouders en hoort haar vader, die chauffeur is bij Moderna, midden in de nacht met de auto wegrijden. “Toen wist ik eigenlijk al dat het fout was.”

nog dat mijn dochter zei: ‘Maar mam, dan heb je geen werk meer’. Ik was compleet van slag.”

13

Begrip en vertrouwen VL AMMEN EN AS

‘ D at z i t w e l g o e d ’ De verslagenheid is groot. “Ik wist dat dit hun grootste angst was. Zij dachten: ‘Een brand overleven we niet’. Maar ik heb meteen gezegd: ‘Met de verzekeringen zit het wel goed’.”

14

Hij wijst daarbij onder meer op de ‘vaste taxatie’ van gebouw en inventaris. “Dan krijg je geen discussie per onderdeel over de dagwaarde. In de taxatierapporten staat exact wat de nieuwwaarde van de machines, gebouwen, enzovoort is. Dat wordt uitgekeerd, klaar! Bovendien hadden we twee jaar bedrijfsschade verzekerd. Een royale periode biedt ruimte voor extra kosten in de aanvangsfase. Dat helpt om snel weer in bedrijf te zijn, wat voor elke ondernemer prioriteit nummer één is.” André Beukelman: “Ik wist dat het goed zat. Maar het proces moet gaan lopen. Mensen moeten het nog wel doen!”


C a f é B o lt e André Beukelman wordt een vaste klant van café Bolte, het tijdelijke coördinatiecentrum van Moderna. “In het begin was ik er elke dag. Er leefden wel duizend en één vragen.” Hij schudt vele handen met functionarissen uit de verzekeringswereld, variërend van beursmakelaar Indis, de verzekeraars en de experts tot de onderzoekers van de toedracht van de brand. “Ik kon de Moderna-mensen vertrouwen in het proces bieden. Belangrijk, want die zagen ineens allerlei vreemde mensen over de vloer komen. Mijn rol was er een van afstemming: begrijpt iedereen van elkaar wat er gebeurt en wat er moet gebeuren.” Preventie Zo’n proces loopt wel zo prettig als alles goed gedekt is, beseft ook André wel. “Maar dat is hun verdienste. Moderna heeft adviezen altijd van A tot Z opgevolgd. Ook bij het nieuwe pand weer. Ze beknibbelen niet op te nemen preventiemaatregelen en ook niet op een paar honderd euro premie. Dat is verantwoord ondernemen. Bij schade blijkt hoe cruciaal dat is.”

VL AMMEN EN AS

Op weg naar z’n brandende bedrijf belt Roel Stad vanuit de auto met André Beukelman. De verzekeringsadviseur van Vrieling Adviesgroep is al jaren de steun en toeverlaat voor Moderna op het vlak van verzekeringen. Een half uur later aanschouwt André in Gramsbergen zij-aan-zij met de directie de vuurzee. “We hebben nog ordners met contracten uit het kantoor gesjouwd. Maar na een tijdje zag je het vuur van links naar rechts gaan. Er was geen houden meer aan.”

15

schaald. Toch ging de brand over de brandscheiding heen. Toen hebben we nog maximaal ingezet op behoud van het kantoor-gedeelte. En op het voorkomen van uitbreiding naar de omgeving. Er stonden een bedrijf en een woning heel kort op het pand. Maar er waren ook panden aan de andere kant van de straat, zoals een houthandel.”

De hartslag van een brandweerofficier VL AMMEN EN AS

Opschalen Onderweg naar de brand begrijpt Bas Meijerink van de alarmcentrale dat er al twee brandweerwagens en een hoogwerker op weg zijn naar Moderna in Gramsbergen. Onderweg neemt hij diverse scenario’s door: wat te doen bij? “Ter plaatse zag ik een behoorlijke vuurzee uit het dak komen. Ik ben een verkenningsronde gaan maken en heb direct opgeschaald naar ‘zeer grote brand’. Dat betekent nog twee tank-

16

Bas Meijerink: “Ik was bekend met het pand van Moderna.”

auto’s, een extra hoogwerker en een peloton grootwatervoorziening.” Binnen tien minuten besluiten politie en brandweer om een twintigtal woningen te ontruimen. “Daar ging veel rook overheen en het inademen van rook is gewoon slecht.” Adrenaline “Je hebt een hartslag van 180, de adrenaline giert door je lijf, maar je moet je hoofd koel houden. Omdat ik overdag werkzaam ben in de risicobeheersing, was ik bekend met het pand. Ik was ook bekend met de brandpreventieve maatregelen die er in het pand aanwezig waren. Daarop heb ik mijn strategie bepaald.” Die is eerst gericht op het behoud van het pand achter de brandscheiding. “Ik zag daar al wat brandontwikkeling en heb nog verder opge-


‘Brand meester’ De brandweerofficier van dienst krijgt ondersteuning van omliggende korpsen. Eerst lokaal vanuit o.a. Gramsbergen, Hardenberg en De Krim. Daarna op regionaal niveau vanuit Zwolle, Deventer, Raalte en Olst-Wijhe. Een derde peloton zorgt voor ondersteuning vanuit het Drentse: Coevorden, Hoogeveen en De Wolden. Circa honderd brandweerlieden bestrijden het vuur. Aan het einde van de nacht kan het sein ‘brand meester’ worden afgegeven: “Dan is de brand nog niet uit. Maar je hebt dan dusdanig veel bluspotentieel op de juiste posities dat uitbreiding niet meer mogelijk is.”

VL AMMEN EN AS

“Het was direct een bijzondere binnenkomer. Dit zal me altijd bijblijven.” Woorden van Bas Meijerink. Hij is in het najaar van 2013 bij het brandweerkorps Hardenberg-Ommen officier van dienst in opleiding. Begin oktober heeft hij zijn eerste stageweek. De nacht van 10 oktober 2013 is Bas voor het eerst officier van dienst.

17

‘Dit gaan we niet laten gebeuren’ VL AMMEN EN AS

Herman hoopt dat de brand beperkt blijft tot de afdeling Horeca. Maar als het vuur overslaat op de volgende hal, is hij even radeloos. “Wij steken alles in de zaak. Daar kies ik zelf voor, hoor. Maar op zo’n moment denk je wel even: en nu? Bovendien weet ik van hoe diep we gekomen zijn. Al dat soort beelden schieten voorbij.”

18

Opnieuw opbouwen Herman is de zoon van Henk en Leida Olsman, oprichters van Moderna. “Ik hielp al in het winkeltje in Hardenberg. Later gingen we wassen in de kelder.” In 1988 wordt Herman Herman Olsman: “De blik van mijn vader deed me zeer.”


Samen zien ze hun familiebedrijf in vlammen opgaan. “Toen mijn vader en moeder aan kwamen lopen, moest ik een paar keer slikken. Mijn vader had geen kans meer om het opnieuw op te bouwen. Ik ben 46, ik nog wel. Voor mijn vader en mijn moeder was het echt heel emotioneel.” Extra kracht Herman is zelf naar eigen zeggen “een half uur van slag”. Hij ziet dat Ria Fennema komt aanlopen. Het hoofd van de binnendienst van Moderna is al jaren zijn steun en toeverlaat. “Zij was er kapot van. Op zo’n moment breek je zelf ook. Maar het gaf me aan de andere kant ook extra kracht. Iets van: ‘Dit gaan we niet laten gebeuren!’. Dat André Beukelman van Vrieling eraan toevoegde dat we supergoed verzekerd waren, gaf ook energie. Een kwartier later waren we aan het bellen met klanten, wasserijen, leveranciers.” Het eerste telefoontje naar een klant verrichtte Herman trouwens eerder die nacht al, toen hij op weg was naar de brand. “Het schoot me al rijdend te binnen dat we een week later een Open Ambulancedag zouden hebben. Die heb ik maar vast afgezegd. De brand zelf had ik toen nog niet eens met eigen ogen gezien.”

VL AMMEN EN AS

De avond vóór de brand is de familie Olsman bijeen bij Ilona Olsman en Gert Stroeve. Zij vieren hun trouwdag. Rond één uur gaat broer en zwager Herman Olsman naar huis. Amper een uur later belt Gert hem uit bed. “Aan de stem van Gert hoorde ik wel dat het mis was. Onderweg naar Gramsbergen vond ik de lucht nog vrij donker. Maar eenmaal bij het pand sloegen de vlammen metershoog uit het dak.”

mede-vennoot. “Ik wilde het aanvankelijk alleen doen. Maar het werd op enig moment zo groot, dat ik mijn zwagers erbij heb gevraagd.”

19

VL AMMEN EN AS

Moderna is een familiebedrijf, in meerderlei opzicht. Neem de twee vriendinnen Anita den Engelsman en Berdien Zweers, allebei werkzaam op de afdeling Horeca. Zowel de echtgenoot van Anita als die van Berdien werkt eveneens voor Moderna. In zo’n situatie neemt een brand die jouw bedrijf wegvaagt een extra dimensie met zich mee. “We hadden net een huis gekocht. We hebben kinderen. De wereld zakt onder je voeten vandaan”, vertelt Anita.

20

Kippenvel Om half vier ’s nachts gaat de telefoon bij Anita, die in Hardenberg woont. Een collega uit Gramsbergen belt haar met het nieuws van de brand. Anita belt direct Berdien en andere collega’s van de Horeca-afdeling. Om half acht melden ze zich bij Café Bolte in Gramsbergen. Anita en Berdien: “Iedereen zag bleek en was verslagen.” MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Sta p j e e x t r a Terug bij Bolte spreekt directeur Roel Stad zijn collega’s toe. Het doet de meiden goed. “Hij verzekerde ons dat we ons geen zorgen moesten maken om ons loon. Dat ze bij Vrieling voor twee jaar goed waren verzekerd. Een ander belangrijk punt was dat we meteen te horen kregen ‘We gaan niet bij de pakken neer zitten; we gaan door!’” Anita en Berdien pakken meteen aan. Anita is de eerste dagen druk met het sorteren en labelen van al het nieuw aangeschafte linnengoed. Berdien vindt haar werkplek ineens terug in Oldenzaal, waar veel spullen worden gewassen. Terugdenkend aan die 365 dagen na de brand én aan de opening, loopt het duo sterker door het bedrijf dan voorheen. “Je weet nu wat je aan elkaar hebt. Samen staan we heel sterk. De band met Roel, Henk, Gert en Herman, de directie, is ook veel hechter geworden. Ze hebben zo veel voor ons gedaan. Je merkt dat er nog meer bereidheid is om een stapje extra voor elkaar te zetten.”

VL AMMEN EN AS

‘De wereld zakt onder je voeten vandaan’

“Iedereen zag bleek en was verslagen”, weet Berdien nog. “We zijn met z’n allen naar de rampplek gelopen.” Anita krijgt een harde klap te verwerken. “Ik werk er al 15 jaar. Heb gezien hoe een kleine wasserij uitgroeide tot een groot bedrijf. In 2010 waren we eindelijk ‘klaar’. Iedereen had zijn plek, het was gezellig, het ging goed. En in twee uur tijd is dat allemaal weg... Ik krijg er nog kippenvel van.”

21

Tranen geven kracht VL AMMEN EN AS

Vr a c h t wa g e n s Als hij over de nacht van de brand vertelt, is de ontzetting een jaar later nog terug te zien in de ogen van Gert Stroeve. “Er stond één brandweerauto toen ik aankwam. Ik ben direct naar binnen gevlogen om het gas af te sluiten en de elektriciteit eraf te halen. Toen zag ik de vrachtwagens staan en wilde ik weer naar binnen om de sleutels te halen. Dat was niet verstandig: na tien meter werd m’n adem afgesneden door de hitte.” Brandweerlieden schieten te hulp en halen de sleutels uit de kluis. Even later rijden de drie zwagers de vrachtwagens één voor één weg bij het brandende gebouw.

22

Een hel “Daarna konden we even niet veel meer dan toekijken. Na Gert Stroeve: “We hadden ’t net zo mooi voor elkaar...”


een half uur zagen we wel dat er geen redden meer aan was. Het was een hel: de buurman, die zelf brandweerman is, moest zijn eigen huis blussen omdat die in gevaar was. Je schoonouders, je gezin en huilende personeelsleden die op de rampplek arriveren. Ik werk er al 22 jaar. Ben op zaterdagen begonnen als hulp bij het auto’s wassen. Heb het bedrijf zien groeien. En dat verdwijnt dan in een paar uur voor je ogen. Da’s heel, heel moeilijk. En het zure was: we hadden het net zo mooi voor elkaar...” Knop omzetten Dat besef opzij zetten, gaat hem zwaar af. “Ik heb niet zo’n knop als Roel. Die kan hij heel snel omzetten, ik niet.” Toch beseft ook Gert bij Café Bolte dat de kop omhoog moet. “Het ging in een roes. Ik zag medewerkers met tranen in de ogen rondlopen en dat gaf mij weer kracht. Je voelt de verantwoordelijkheid en dan wil je verder. Het personeel zette de schouders er onder, collega-wasserijen hielpen ons.” ’s Avonds is er een personeelsbijeenkomst. “Die was ook heel emotioneel. Maar na afloop wist iedereen wel: we gaan door!”

VL AMMEN EN AS

“Ilona en ik vierden die woensdagavond dat we 15 jaar getrouwd waren. Om één uur was alle visite weg. En om tien voor twee kwam het telefoontje van de brandweercentrale. Twee minuten later belde een buurman, die vlak achter ons bedrijf woont. ‘De vlammen slaan uit het dak’, zei hij. Helemaal buiten zinnen heb ik Roel en Herman gebeld en ben erheen gegaan.”

23

drie Iphones in een haspel zitten. Om vier of vrij uur ’s nachts waren Roel, Herman en Gert al druk aan het bellen om hun bedrijf te redden.”

VL AMMEN EN AS

Als brandweercommandant Martin Cuperus burgemeester Peter Snijders wakker belt met de melding ‘Moderna staat in brand’, is er geen aarzeling. Hij spoedt zich naar Gramsbergen. “De brand was van grote afstand te zien. Boven het dorp hing een oranje gloed.”

24

Peter Snijders, sinds 2011 burgemeester van Hardenberg, herinnert zich de oktobernacht in 2013 nog goed. Bijvoorbeeld de rij brandweerauto’s uit omliggende gemeentes, die stond opgesteld bij de afslag Gramsbergen. “Eenmaal bij het bedrijf zelf voelde je een enorme hitte. Peter Snijders, burgemeester van Hardenberg: “De jas van Hardenberg zit Moderna goed.”

Ik zag de jongens staan. En vader Olsman, die zijn levenswerk in vlammen zag opgaan. Heftig hoor.” Naar voren denken De burgemeester kan niet veel meer doen dan een hart onder de riem steken. Of toch? Hij wijst de zwagers erop dat ze naar voren moeten denken. Die slag maken de Moderna-mensen snel. Net zo snel als er cafés worden geopend om omwonenden, medewerkers en de directie op te vangen, met koffie en broodjes. “Bij café Mommeriete zag ik de opladers van


Thuis De burgemeester van Hardenberg is apetrots op Moderna. “Dit soort mooie bedrijven maken je samenleving. Ze zorgen voor 240 mensen voor werk, voor inkomen. Moderna doet ook al jaren veel voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bij mijn eerste werkbezoek, drie jaar geleden, was ik al onder de indruk. Het bedrijf straalt energie uit. En de jas van Hardenberg zit ze goed: ze horen hier thuis!”

VL AMMEN EN AS

‘De kracht van de samenleving’

E e n k r i n g o m d e fa m i l i e De gemeente Hardenberg probeert Moderna waar mogelijk te helpen. Met noodopvang, beschikbare bedrijfsruimte en vooral veel snelheid. Bijvoorbeeld bij het verlenen van de vergunning voor de nieuwe locatie Broeklanden. De burgemeester zag “dat heel Hardenberg als een soort kring om de familie ging staan. Heel bijzonder, om de kracht van de samenleving zo te ervaren. Bij de heropening heb ik tegen moeder Olsman gezegd: ‘Wat je al die jaren hebt gegeven, krijg je terug’.”

25

‘WE GA AN DOOR!’

26


‘We gaan door!’

27


‘Alleen ben je helemaal nergens’ ‘WE GA AN DOOR!’

Va r k e n s , ko e i e n e n k i p p e n Nog in de nachtelijke uren belt Moderna naar de branchevereniging. Die laat een noodoproep voor capaciteit uitgaan. Aanmeldingen stromen binnen. “Tien wasserijen hebben ons geholpen. Wij zijn een gemixed bedrijf; we hebben, zeg maar, varkens, koeien en kippen. Al die verschillende productgroepen moesten we bij verschillende textielverzorgers in het land onderbrengen.” Moderna wijkt uit naar onder meer Zevenbergen, Eindhoven, Renkum, IJsselstein en Middenbeemster. “Dit vergde veel van onze medewerkers. Waar ze

28

Roel Stad: “We konden op de gekste momenten bellen.”

voorheen met vijf minuten fietsen op hun werk waren, moesten ze nu ineens twee uur rijden naar andere bedrijven met andere gewoontes. Maar iedereen heeft op zijn of haar eigen manier een steentje bijgedragen, om de klanten van Moderna goede service te blijven verlenen in een lastige situatie. Daar zijn we echt heel trots op!” Trailers met nieuw linnengoed worden de ochtend na de brand meteen besteld en direct bezorgd, tot midden in de nacht. “We hebben noodpakketten aan klanten geleverd. En direct in de media geroepen: ‘We lossen het op’.” Dankzij de hulp van lokale ondernemers beschikt Moderna binnen een dag weer over werkplekken en magazijnruimte. “Het is hartverwarmend om dat te ervaren.” Vo o r r a n g Voor de bouw van het nieuwe pand vergeet Moderna het ‘noaberschap’ niet. “We hebben


Mooi samenspel Roel Stad laat de rol van verzekeraars niet onvermeld. “Dat was met hen een mooi samenspel. Aanvankelijk zei iedereen om mij heen nog: ‘Ze gaan de kleine lettertjes opzoeken. Let maar op.’ Maar ik heb er louter een goed gevoel bij gehad. Er heerste een sfeer van ‘we hebben hier een probleem dat opgelost moet worden’. Ze waren heel professioneel en meelevend tegelijk. We hadden al snel voldoende geld op de rekening om de nodige slagen te maken. Ook zij hebben de schouders er stevig onder gezet.”


“Alle deuren gingen ineens open.” Met dankbaarheid denkt Roel Stad terug aan de steun van lokale ondernemers, branchegenoten, de gemeente en de medewerkers van Moderna in de uren en dagen na de brand. “Alleen ben je helemaal nergens.”

het met allemaal regionale partijen gedaan. Dat heeft mensen in de omgeving aan het werk gehouden. Voordeel was ook dat we op de gekste momenten konden bellen; we hadden zelfs in de weekenden nog overleg. We kregen voorrang.” Het bepalen van een deadline (9 oktober 2014, precies een jaar na de brand) bleek een goede keuze. “Voor iedereen lag er een helder doel. Daar werk je met z’n allen naartoe. De medewerkers hebben we in zes of zeven personeelsbijeenkomsten bijgepraat en zodra het mogelijk was, op de bouw rondgeleid. Voor klanten was het ook belangrijk om te weten waar ze aan toe waren: vanaf 9 oktober 2014 is Moderna weer volledig in bedrijf.”

29

klanten. Niemand wilde een scenario waarin je klakkeloos de schade zou uitkeren en het bedrijf na twee jaar alsnog failliet zou gaan.” Een week later wordt in Rotterdam met alle betrokkenen een stappenplan gemaakt.


30

Donald Slingerland: “De Moderna-mensen zijn niet met de kop tussen de knieën gaan zitten”.

“Hij zei: ‘Er is brand bij Moderna. Er is niks meer van over. Er is echt niks meer van over’. En ik dacht: ‘Pfff, dat is een schade van meer dan dertig miljoen euro’.”

Adviesgroep, behoort tot de grotere MKBbedrijven in de portefeuille van Indis. “Je hoopt natuurlijk nooit op schade, maar zeker niet op zo’n grote.”

Direct na het telefoontje van André Beukelman (van Vrieling Adviesgroep) gaat Donald Slingerland over tot actie. Slingerland is eigenaar van beursmakelaar Indis Verzekeringen, specialist in branden bedrijfsschadeverzekeringen. Met Indis zoekt hij op de assurantiebeurs naar verzekeraars die grote en/of complexe risico’s in dekking willen nemen. Moderna Textielservice, klant van Vrieling

Sta p p e n p l a n Indis is de spil in de schadeafhandeling. Slingerland neemt eerst contact op met leidend verzekeraar Amlin, daarna met de vier andere risicodragers en benoemt de experts. De eerste sessie met alle betrokkenen is de dag na de brand, in het Gramsberger café Bolte. “Met name de experts wezen op het belang van een snelle doorgang van het bedrijf, het behoud van


De Moderna-brand noemt Slingerland een bijzonder geval. “Alle partijen zijn voortvarend aan de slag gegaan. De afspraken waren duidelijk. Er was weinig discussie. Aan de andere kant: zulke omvangrijke schades komen gelukkig maar zelden voor en je hebt dus bijna geen vergelijking. Gelukkig maar...”


‘In alle opzichten niet-alledaags’

Geen vergelijking Een jaar later, bij de opening van het nieuwe bedrijfspand van Moderna, is Slingerland trots, blij en tevreden. “Trots op het steentje dat wij eraan mochten bijdragen. Blij, omdat een hoofdstuk is afgesloten; afgelopen jaar was Moderna geen dag van mijn bureau. En een goed gevoel over de samenwerking met de betrokken partijen.” In dat kader noemt hij Vrieling Adviesgroep “een klassebedrijf”. Maar de meeste credits geeft hij aan de bedrijfsleiding van Moderna. “Zij zijn niet met de kop tussen de knieën gaan zitten. Ze hebben het fantastisch opgepakt.”

31

Een bedrijf met een verhaal ‘WE GA AN DOOR!’

G e e n s c h o n e wa s Met hulp van derden slaat Moderna zich door de eerste dagen en weken heen. “Als je goed met je klanten, werknemers en leveranciers omgaat, krijg je dat terug. Meteen na de brand hebben we gelukkig alle steun gekregen die we nodig hadden. Ook uit de hoek van de concurrentie, iets wat we niet meteen verwacht hadden.” Een bijzonder verhaal hoort hij als hij een hapje eet in een restaurant van een klant van Moderna. “Ze vertelden me hoe ze het nieuws over de brand bij ons gehoord hadden en dat ze er kapot van waren geweest. Zij hadden zelf namelijk ooit in het zelfde schuitje gezeten. Maar ze vertelden ook dat een uur na het slechte nieuws een vrachtwagen van Moderna voor de

32

Herman Olsman: “We moesten het verhaal vertellen!”


deur had gestaan. De servicemedewerker kwam met de mededeling: ‘Ik kom geen schone was brengen, maar wel het vuile halen; we gaan gewoon door hoor!’ Hadden ze heel bijzonder gevonden...” Drie maanden zielig Herman Olsman ziet ook de andere kant van de verzekeringswereld. “Ik was er vooraf nogal negatief over. Veel klanten van ons ook trouwens. Maar ze waren heel reëel en hielpen ons waar ze konden.” Moderna neemt twee extra buitendienstmensen aan. “Om de omzet op peil te houden, maar vooral om het verhaal te vertellen. Kijk, de eerste drie maanden ben je nog zielig. Daarna niet meer en begint het mopperen: over het vouwen, over de waskwaliteit, enzovoort. We moesten vertellen dat we zelf doorgingen, wanneer en hoe. Anders lopen klanten weg.” Maar dat doen ze niet. Sterker, er komen nieuwe klanten bij. Zelfs de grootste in de historie van Moderna. “Die zei: ‘Als je je na zo’n tegenslag zo herpakt, dan heb ik vertrouwen in jullie’. We zijn een bedrijf met een verhaal. Het geeft ons een bepaalde gunfactor.”


“Nu zijn we failliet”, is de eerste gedachte van Herman Olsman bij het zien van de brand. Maar al snel gaat hij aan de slag, om klanten te informeren en leveranciers te bellen. “Ik heb die ochtend voor H 1,8 mln aan textiel besteld. Die leverancier vroeg niet eens hoe het met de financiën zat. Die heeft een enorme gok genomen. En supersnel geleverd: ’s nachts om twee uur kwam er al een vrachtwagen bij ons aan. Op vrijdagmorgen kregen de meeste klanten - hotels, restaurants, enzovoort – gewoon geleverd wat ze nodig hadden.”

33

‘Dit maak je zelden mee’ ‘WE GA AN DOOR!’

Over het biljart In de ochtend van de brand schudt Vissers in café Bolte handen met de Moderna-mensen. “Ik was stomverbaasd. Ik zag daar al mensen gebogen over het biljart, als vervangend bureau: bezig met het plannen van routes en het onderbrengen van stoomgoed bij concurrenten. Aan Roel Stad zag je direct: die laat zich er niet onder krijgen.”

34

“Op vrijdag zei Roel in café Bolte: ‘Beste verzekeraars, wij hoeven niet het onderste uit de kan, maar we willen ons bedrijf weer neerzetten.’ Helmut Vissers: “Als er zo veel positivisme is, is de schaderegeling een feest.”

Met hun oprechtheid dwong de Modernadirectie vertrouwen af.”

emotionele waarde. Die schades zijn, met de mantel der liefde, soepel geregeld.”

Lucht Specialisten van het Tilburgse bureau Gorissen & Van der Zande onderzoeken de toedracht van de brand. Al in het weekeinde is er vrijgave van de verzekeraars: het is geen aangestoken brand en er zijn geen belemmeringen voor polisdekking. “Op dat moment kun je aan de slag.”

Fi n a l e k w i j t i n g Het meest omvangrijk is het vaststellen van de bedrijfsschade. De brutowinst is snel berekend: Moderna heeft recht op uitkering gedurende maximaal 104 weken. “Maar zij wilden binnen een jaar weer open. Voor zo’n snelle herstart zijn voorschotten nodig. En Moderna wilde verhuizen. Dan moet je in beeld brengen wat daar de kosten en baten van zijn. Dat gaat toch om miljoenen. Toen in Gramsbergen sprake bleek van bodemverontreiniging, was het duidelijk dat verhuizing voor alle partijen beter was.”

De schade aan de inventaris en het gebouw is snel duidelijk. Verzekeraars kunnen daarop de eerste miljoenen uitkeren. Dat geeft Moderna lucht en vertrouwen. Doopjurken Daarna komen de goederen aan bod. “We hebben het niet tot de laatste kussensloop in kaart kunnen brengen. Maar de reconstructie was geloofwaardig genoeg. Bijzonder waren de goederen van derden; daar zaten trouwjurken en doopjurken bij. Die hebben vooral een hoge


Op de dag van de heropening heeft Roel Stad zijn handtekening gezet onder een finale kwijting met de verzekeraars. “Anders had Moderna nog een jaar lang experts over de vloer gehad. Nu hebben ze de vrijheid om weer geheel naar eigen inzicht te ondernemen.”


Op 9 oktober 2014 nam Helmut Vissers voor het laatst polshoogte bij Moderna. De schadeexpert van Lengkeek Expertises was bij de opening van het nieuwe pand in Hardenberg. “Ik heb ervan genoten. Van de passie, het perfectionisme en de oprechtheid van deze mensen. Vanaf dag één: dat maak je zelden mee. Heel opmerkelijk voor ondernemers die in een paar uur tijd hun hele bedrijf zagen afbranden.”

35


Het grootste aandeel in de door Moderna verzekerde risico’s staat op naam van Amlin. Namens de ‘leidend verzekeraar’ meldt Michel Vilijn, manager Property Claims, zich op vrijdag in Gramsbergen. “Dat doen we niet bij elke brand. Maar je hebt te maken met een verzekerde die zoiets nog nooit heeft meegemaakt. Het is een familiebedrijf: de directeuren zijn tegelijkertijd grootaandeelhouder en dus zeer betrokken. Duidelijkheid is dan enorm belangrijk.”

36

G e e n p i n au t o m a at Moderna stond met een plusje achter de naam in de boeken van Amlin. “De directie staat positief tegenover risicobeheersing, luistert naar adviezen van verzekeringsdeskundigen. Maar Michel Vilijn: “Hier zijn verzekeringsmaatschappijen voor opgericht.”

dan nog kan het misgaan; dat zie je. En dan moeten wij er zijn. Daar zijn verzekeringsmaatschappijen voor opgericht!” “Eén van de zaken waarop wij hebben gelet, is de solvabiliteitspositie van het bedrijf. Moderna moest lopende rekeningen gewoon betalen en zaken aanschaffen om door te kunnen. Maar in het schaderegelingsproces is er geen pinautomaat, waar direct geld uitkomt. Voor de betaling van substantiële voorschotbedragen moet je weken vooruit plannen.” St i l s ta a n “Om de continuïteit te waarborgen hebben we ook kosten vergoed die, als je strikt naar de polis


St r e e p “Als verzekeraars waren we bereid om de schade versneld definitief te regelen. Moderna krijgt daarmee vrijheid en hoeft niet langer verantwoording aan ons af te leggen. Dat kan ook, als je merkt dat een verzekerde niet bezig is om het maximale uit de polis te halen, maar er juist alles aan doet om de schade zo snel mogelijk achter zich te laten. Op de dag van opening hebben we er gezamenlijk een streep onder gezet.” Vilijn was bij de opening. “Ik heb er met trots rondgelopen. Dat wij eraan hebben kunnen bijdragen om dit binnen een jaar voor elkaar te krijgen. Maar ze hebben het vooral zelf gedaan, hoor.” Amlin heeft Moderna ook tijdens de opbouw gesteund, met preventie-adviezen over bijvoorbeeld bouwmaterialen, brandwerende scheidingsmuren en de sprinklerinstallatie.


‘Een plus achter de naam Moderna’

kijkt, daar misschien niet direct onder vallen. Daar kun je wel wat boompjes over opzetten, maar bij zo’n miljoenenschade moet je niet te lang stilstaan bij elke H 10.000. Het eindresultaat telt! En dat is dat het bedrijf is herbouwd en alle klanten er nog zijn!”

37

Duurzaam en energiezuinig ‘WE GA AN DOOR!’

Keuzes, keuzes, keuzes Een jaar lang komt de directie elke morgen om zes uur bij elkaar. “We namen eerst de begroting door. Aan elke beslissing die we namen hing natuurlijk een prijskaartje. Roel en ik hebben ons gestort op de nieuwbouw, met al zijn keuzes over de locatie, machineleveranciers, de inrichting, noem maar op. Herman concentreerde zich in die periode volledig op de klanten en het vasthouden van de omzet. Wat zouden we namelijk hebben aan een mooi duurzaam textielverzorgingsbedrijf zonder klanten?” “Natuurlijk waren we op de hoogte van de laatste ontwikkelingen, alleen moesten we nu ver-

38

Gert Stroeve: “Nu begint het pas echt.”

sneld keuzes maken. Keuzes voor de komende dertig jaar. Daar heb ik wel eens wakker van gelegen”, erkent Gert. “We zijn overal topbedrijven gaan bekijken: in België, in Frankrijk, in Duitsland, in Engeland. Iedereen kan en wil je heel veel vertellen. Echter, je moet zelf kiezen.” Ti p s va n h e t p e r s o n e e l Bij Moderna is onder meer stoomloos wassen ingevoerd en het wasproces aangepast. “We wassen nu op lagere temperaturen. De restwarmtes van mangels, compressoren, vacuümbuizen en afvalwater hergebruiken we.” Het gebouw is energieneutraal en het energieverbruik in het wasproces meer dan gehalveerd. Moderna gebruikt voortaan nog maar zo’n 3 liter water voor een kilo horecawas. Ter vergelijking: een gemiddelde wasmachine in huis heeft 20 liter voor een kilogram nodig. Bij de inrichting van het nieuwe bedrijf probeert de Moderna-leiding overal aan te denken, zoals het creëren van optimale routes voor de vrachtwagens, de kortste loopafstanden, enzovoort.


“We hebben via enquêtes van het personeel veel praktische tips gekregen. Minder tocht in het gebouw stond in de top 5. Dat herkende ik wel; stoorde ik me voorheen ook aan.” Ook een kantine voor het gezamenlijk lunchen stond hoog op de verlanglijst. “Dit hebben we kunnen realiseren, met een prachtig dakterras waar je echt even helemaal uit de werksfeer bent. Dit hebben onze medewerkers verdiend. Zeker na dit bijzondere jaar.” De keuze voor lokale bouwbedrijven beschouwt Gert als een van de beste beslissingen. “Soms hadden we 150 bouwmensen over de vloer, maar kende ik 70% tot 80% bij naam. Dat helpt om problemen snel op te lossen.” Va k a n t i e ? Vakantie lonkt, nu het nieuwe pand geopend is. “Nou nee, want nu begint het pas echt. De machines gaan nu lopen. Nu moet je er bovenop zitten. Voordat het allemaal loopt, zijn we een half tot driekwart jaar verder. Daarna komt tijd voor ontspanning.”


De brand blijkt voor Gert Stroeve, technisch directeur van Moderna, het startschot voor een studiereis door de wereld van industrieel wassen. “Met woorden als ‘kans’ hoefde je bij mij de eerste weken niet aan te komen, hoor. We liepen al niet achter namelijk. Maar goed, dit was een kans om nog duurzamer en energiezuiniger te gaan werken. Die hebben we maar gepakt.”

39

dat hebben ze ook waargemaakt. De verzekeraars hoefden daarom niet de volle mep aan bedrijfsschade uit te keren.”


Ronald Kruithof van Von Reth neemt in Raalte een schade op bij een distributiecentrum van supermarktketen Jumbo, als hem wordt gevraagd naar een andere plek in Overijssel af te reizen. “Heb je ervaring met grote schades?”, is de vraag die Roel Stad hem stelt als hij café Bolte binnenstapt. Het antwoord is bevestigend.

40 Rekenen en argumenteren Het bedrijf Von Reth houdt zich bezig met contra-expertise: het louter in het belang van de verzekerde vaststellen en afhandelen van schades, vooral grote schades. Bij Moderna laat Kruithof zich bijstaan door twee bouwkundige experts en een goederen- en bedrijfsschadeexpert. Als directeur doet hij zelf het machineRonald Kruithof: “De belangstelling bij de opening toont aan dat veel mensen het bedrijf een warm hart toedragen.”

park en voert de coördinatie. Ze vormen al snel een hecht team met de Moderna-mensen. “Het klikte en we kregen het vertrouwen. We hebben vooral heel veel berekeningen gemaakt. Met die bedragen kon Moderna z’n investeringsplaatje maken. En we hebben diverse scenario’s geschetst voor het overleg met de experts van de verzekeraars.”

Uit het hart De brandschade bij Moderna is niet alleen bijzonder vanwege de vele eigendommen van derden. “Die goederen waren deels door die klanten zelf verzekerd, deels ook niet. Dat hebben we gezamenlijk allemaal moeten regelen, met ziekenhuizen, politie, restaurants, hotels, particulieren, noem maar op.”

Overredingskracht Kruithof stelt dat Moderna heel goed verzekerd was en voldeed aan alle eisen. “Mede daarom werd het geen vechtklus maar een samenwerkingsklus. Bovendien toonde Roel een grote overredingskracht tegenover de verzekeraars. Ze zouden binnen een jaar weer in bedrijf zijn en

Nee, ook het karakter van het bedrijf is speciaal, weet Kruithof. “Ze hebben een korte periode van rouw gekend, maar ontzettend snel doorgepakt. Ze hebben iedereen overtuigd: niet met een commercieel verhaaltje, maar gemeend, uit het hart.”



Niet vechten maar samenwerken

De verhuizing naar Hardenberg vindt Kruithof een cruciale beslissing. “Een gedeelte van de showroom stond nog overeind in Gramsbergen. Maar daar was sprake van bodemverontreiniging. We hebben die waarde toch geclaimd bij de verzekeraars en zo een snelle herbouw elders mogelijk gemaakt: een win-winsituatie.”

41

‘Positieve houding werkt aanstekelijk’ ‘WE GA AN DOOR!’

Vrieling Adviesgroep probeert waar mogelijk te helpen. Dat begint al op de middag na de brand, als 3.000 brieven uit de Vrieling-printers rollen. Ze zijn bestemd voor klanten die, eventueel via verzamelpunten, aan Moderna spullen hadden afgegeven om te wassen of te stomen. “De regels zijn zo dat particulieren en bedrijven zulke spullen eerst moeten verhalen op hun eigen verzekering. Als er dan nog schade overblijft, bijvoorbeeld door een eigen risico, dan kan die schade worden verhaald op de verzekering van Moderna.”

42

Aanstekelijk ‘We gaan binnen een jaar weer open’, krijgt Gerrit Jan Gerrit Jan Vrieling: “Het proces erna zet deze schade op nummer één, op eenzame hoogte.”


Vrieling is blij dat de inhoud van de verzekeringspolis dat mogelijk heeft gemaakt. “Pas bij schade blijkt de waarde van het advies.” Hij is trots op wat de verzekeringswereld in deze casus heeft kunnen betekenen. “Deze schade behoort landelijk gezien tot de vijf grootste van 2013. Maar als je kijkt naar hoe het proces van wederopbouw daarna is opgepakt, vooral door het management maar ook door het personeel, dan staat deze schade op eenzame hoogte. Op nummer één!” Dezelfde verzekeraars Voor het onlangs geopende nieuwe kantoorpand van Moderna is - na advies en bemiddeling door Vrieling Adviesgroep - een nieuwe verzekering tot stand gekomen. Dezelfde verzekeraars dragen opnieuw het risico. Er is één nieuwkomer bij, Delta Lloyd, als zesde verzekeraar. Gerrit Jan: “Het zegt genoeg over Moderna dat het oorspronkelijke vijftal verzekeraars dit bedrijf, ook na zo’n schade, in de boeken wil houden.”


In de nacht van de brand verblijft Gerrit Jan Vrieling in het buitenland. Twee dagen na de brand is hij in Gramsbergen. “Ik dacht daar grote verslagenheid aan te treffen, maar niets bleek minder waar. Er heerste een enorme bedrijvigheid. Moderna heeft vanaf het begin de schadeafwikkeling in het teken gezet van de wederopbouw. Heel knap.”

Vrieling te horen in Gramsbergen. “Strikt genomen was dat helemaal niet noodzakelijk, want er was twee jaar bedrijfsschade verzekerd. Die ultrapositieve houding heeft aanstekelijk gewerkt op alle verzekeringsmensen. Alle partijen waren erop gericht om er iets moois van te maken.”

43

NOABERSCHAP

44

NOABERSCHAP

Noaberschap

45


Van café tot crisiscentrum Chaotische ochtend Caféhouder Gert kent het bedrijf en de familie Olsman. Café Bolte is vlakbij het dan brandende bedrijfspand van Moderna in Gramsbergen gevestigd. “Ik ben er niet gaan kijken, hoewel ik 19 jaar bij de brandweer heb gewerkt.” Wel ziet hij de mensen van Moderna binnendruppelen in zijn café, van directeur tot productiemedewerker. “Het was een chaotische ochtend. Ze waren terneergeslagen, staarden voor zich uit. Ik heb voor koffie gezorgd en het maar op z’n beloop gelaten. Op zo’n moment moet je mensen niet te veel lastig vallen.”

46

Eén groot kantoor Café Bolte wordt al snel Crisiscentrum Bolte. “Er werd een printer geregeld, chauffeurs werden opgetrommeld, adapters voor de telefoons gingen in de stopcontacten. Ik was op een Gert Bolte: “Je moet elkaar helpen, zeker in tijden van tegenspoed.”


gegeven moment al mijn pennen en papier kwijt. Op het biljart begonnen ze routes te plannen.” Bijzondere kroegscènes ontstaan. “Het werd één groot kantoor, met een afdeling planning, een afdeling verkoop en een afdeling boekhouding.” Met schuifwanden kan café Bolte ruimtes van elkaar scheiden, bijvoorbeeld voor overleg. “Ik bracht broodjes en soep rond en verder bemoeide ik mij er niet mee. De bedragen vlogen je zo nu en dan om de oren. Maar er is wederzijds vertrouwen.” S l i n g e r s e n ta a r t Crisiscentrum Bolte duurt een kleine week. “Reguliere gasten liepen overdag soms ook gewoon binnen. Die zaten dan in het centrale gedeelte. Tja, dat was van beide kanten wat geven en nemen.” Eén anekdote is Gert Bolte nadrukkelijk bijgebleven. “Ik geloof dat het de tweede dag was, dat die jongen van Vrieling Adviesgroep jarig was, André Beukelman. Hadden ze een bijzaaltje versierd, met slingers en al. En Olsman senior had taart geregeld. Dat je nog oog hebt voor dat menselijke aspect, een dag na zo’n brand, vond ik heel bijzonder. Tekenend voor deze mensen.”

NOABERSCHAP

NOABERSCHAP

Het is voor het eerst dat Gert Bolte al om 06.00 uur de deuren opent van het van zijn ouders Jan en Gees overgenomen café. Hij twijfelt geen moment, als hij in een oktobernacht in 2013 uit zijn bed wordt gebeld door Aart van Faassen, het hoofd van de financiële administratie van Moderna. “Je moet elkaar helpen, zeker in tijden van tegenspoed.”

47

Bovenverdieping “Als ik iets voor jullie kan doen”, zegt Harry die ochtend tegen de mannen van Moderna. De algemeen directeur van Prima Equipment maakt het aanbod direct nog wat concreter. “Wij hebben wel wat bedrijfsruimte beschikbaar. Als je onderdak zoekt, dan hoor ik het wel.”

NOABERSCHAP

In de vroege ochtenduren van 10 oktober 2013 staart ook Harry Haverkotte naar de rokende restanten van Moderna Textielservice in Gramsbergen. Hij is snel op de hoogte van de brand: zijn familie woont immers in het dorp. Haverkotte is ook klant van Moderna, met het eigen familiebedrijf Prima Equipment, leverancier van grondverzetmachines voor de grond-, weg-, water- en mijnbouw. De bedrijfskleding wordt al jaren door Moderna gewassen.

48

De familie Haverkotte heeft overigens ook nog een houthandel in Gramsbergen. Die staat pal naast het door brand verwoeste Moderna-pand. “We hebben heel veel geluk gehad dat de brand niet is overgeslagen.” Harry Haverkotte: “Wij hebben veel geluk gehad.”


Rabo-meubelen Wat heet even? Moderna maakt bijna een heel jaar gebruik van de gastvrijheid van Prima Equipment. De bedrijfsruimte wordt gevuld met kantoormeubelen van de lokale Rabobank. Die heeft net een vestiging in Dedemsvaart gesloten en dus de nodige bureaus nog ‘op voorraad’. Pas als de 35 medewerkers van de Moderna-administratie helemaal zijn gesetteld in het Prima-pand, komt een vergoeding voor het gebruik van de ruimte ter sprake. Haverkotte: “Dat was niet het belangrijkste punt. Daar moet je het dus ook niet als eerste over hebben.”

NOABERSCHAP

Als tijdelijk kantoor, Prima

Het telefoontje blijft niet lang uit. Ze stappen samen in de auto en rijden langs enkele locaties in Gramsbergen en Hardenberg. De keuze van Moderna valt op het hoofdkantoor van Prima Equipment, aan de Noorwegenweg in Hardenberg. “Daar stond de bovenverdieping nog bijna helemaal leeg. Ze waren net bezig om mijn bureau naar boven te verhuizen; dat hebben we maar even uitgesteld.”

49

In de eerste dagen na de brand vindt Moderna onderdak in een bedrijfshal van Dijk Natural Collections, een specialist in natuurlijke decoraties. Oprichter en eigenaar is Wim Dijk. Hij heeft van Dijk Natural Collections een internationaal opererende onderneming gemaakt. Hij verblijft om die reden niet zelden in het buitenland. Zo ook op 10 oktober 2013, als brandweercommandant Gerrit Jan Hulzebos, een kennis van Wim, hem opbelt. “De burgemeester van Hardenberg loopt hier met de directie van Moderna rond jouw pand. Kunnen ze erin?”, was zijn vraag.

50

Wa r m e n g e z e l l i g “Uiteraard”, is het antwoord. Wim Dijk belt zijn magazijnchef en die opent de deuren. Het pand Wim Dijk: “Het wederzijds vertrouwen is gewoon groot.”

is trouwens bekend voor de Moderna-mannen: ze hebben eerder namelijk al eens gesproken over huur of aankoop ervan. Nu wordt er noodgedwongen de intrek in genomen. Op een steenworp afstand van het eigen, afgebrande pand in Gramsbergen kan Moderna wasgoed sorteren en verdelen over diverse wasserijen in Nederland. Dijk Natural Collections en Moderna Textielservice werken korte tijd vanuit dezelfde bedrijfshal. Die stond, voordat Moderna medebewoner van het pand werd, voor ongeveer een derde leeg. “Het ging een beetje dwars door elkaar heen. Maar het werd al snel voller en voller. Naast vuil wasgoed kwamen er bij Moderna nieuwe spullen binnen, zoals kleding en hand-


Ruimte maken Wim Dijk ziet de behoefte aan ruimte bij Moderna en besluit alle spullen van Dijk Natural Collections over te plaatsen naar een nog grotere bedrijfshal in Coevorden. Zodat Moderna in Gramsbergen meer speling krijgt. Het valt hem ook op dat er al die tijd niet over geld is gesproken. “Omdat het wederzijdse vertrouwen gewoon groot is. Het is een fijne familie met een fijn bedrijf. Dan hoeft dat ook niet zo nodig. Pas een paar maanden later, toen wij het pand helemaal leeg hadden gemaakt, is een huurovereenkomst opgesteld. Zodat Moderna tot aan de opening van het nieuwe pand gebruik kon blijven maken van onze hal in Gramsbergen.” Nu Moderna het pand weer heeft verlaten, blijven de contacten. Wim Dijk: “We waren al klant van Moderna en zijn dat uiteraard nog steeds.”

NOABERSCHAP

NOABERSCHAP

Wasgoed tussen Dijks decoraties

doeken. Er verschenen ook naaimachines”, zo herinnert Wim Dijk zich. “En ook, omdat het nogal koud begon te worden, diverse elektrische kacheltjes. Zo werd de hal warm en gezellig gehouden.”

51

DE BOUW

52

DE BOUW

De bouw

53


Een gebouw met smoel Wim Somsen hoorde op de radio van de brand bij Moderna. “Dat was schrikken. Ik heb ze per SMS sterkte gewenst.” Een paar dagen later staan Roel Stad en Gert Stroeve bij hem op de stoep. “We moeten verder”, zei Roel.

DE BOUW

54

Net even anders Met stift en schetspapier gaan Wim Somsen en Gert Smit van ontwerpbureau De Bouwkunst aan de slag om een nieuw kantoorpand voor Moderna te ontwerpen. Tot de randvoorwaarden behoren een kantine, kantoorruimte en vier expeditiehallen van 1.500 tot 1.800 vierkante meter. De Olsmanzwagers willen het ‘niet te wild, maar toch even anders’. In de maanden november en december wordt het ontwerp afgerond en de bouwaanvraag voorbereid. “We hebben in die Wim Somsen: “Trots dat we dit in dit tijdsbestek hebben weten neer te zetten.”


Mooi effect Somsen is vooral content met de voorgevel van het gebouw. Dat kostte wel wat overredingskracht. “De jongens van Moderna zijn van nature niet direct van het moderne. Het eerste ontwerp vonden ze veel te gek en te wild. Maar op hoofdlijnen zijn ze toch meegegaan in de ideeën.” Raampartijen op verschillende hoogten en gevelbeplating (van Alucobond) op een meter vóór de kozijnen zorgen voor mooie effecten en diepte- en schaduwwerking. “Het geeft het gebouw smoel. De blauwe kleur van de schil past bij de huisstijl van Moderna.” De Bouwkunst leverde ook een ruwe schets van de buitenkant van het terrein: tuin, bestrating en parkeerplaatsen. “Later is dat door een tuinarchitect overgenomen; het basisidee is overeind gehouden.”

DE BOUW

Wim Somsen is architect, bij ‘De Bouwkunst’ in Slagharen. Begin jaren negentig van de vorige eeuw deed hij zijn eerste opdracht voor Moderna. “Een oude garage is toen omgebouwd tot deels appartement en deels een wasserij.” Ten tijde van de brand heeft Somsen een bouwaanvraag voor extra opslagruimte voor Moderna lopen. “Dat zou de laatste denkbare uitbreiding in Gramsbergen zijn geweest... die kon dus de prullenbak in.”

weken van alles geprobeerd, in totaal wel tien verschillende voorstellen gemaakt. Doordeweeks tekenden wij en op zaterdag bespraken we met Moderna de wensen en mogelijkheden. Maar er is nu eenmaal een soort ideale opstelling voor een wasserij en daar kom je uiteindelijk toch op uit.”

55

Moderna huurt Wim Zikken van Step Engineering in voor de begeleiding van het nieuwbouwproject op industrieterrein Broeklanden in Hardenberg. “Volgend jaar 8 oktober moet het klaar zijn”, drukte Roel Stad mij op het hart. Zikken begint met een planning, schrijft het bestek en nodigt aannemers uit om op het project in te schrijven. In februari start de bouw.

56

Zikken ziet toe op de uitvoering en leidt eenmaal per week de bouwvergadering. “Tijdens de bouw zijn nog veel wijzigingen doorgevoerd. Maar de weg tot besluitvorming was bij Moderna heel kort. Prettig! Bovendien wilden alle bouwmensen de deadline halen en elkaar helpen. Ze trokken zich aan elkaar op.” Onderdeel van de opdracht was om de bouw regionaal uit te besteden tegen een concurrerende prijs. Het lukt Zikken. “Dit maakte dat mensen elkaar op de bouw goed verstonden, letterlijk maar vooral figuurlijk. Voor zo’n groot project zijn er opvallend weinig wanklanken gevallen.” Wim Zikken: “We verstonden elkaar goed.” MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Regelmatig bevolken tweehonderd bouwvakkers, stratenmakers, stoffeerders en technici de bouwplaats. “Dit project bevat kelderbouw, een fabriekshal met machines, een distributiemagazijn en kantoorruimte.” Veel disciplines dus, die moeten bouwen langs de meetlat van duurzaamheid (Breeam-regelgeving). “Dat vraagt extra’s van de inrichting van de bouwplaats, het welzijn van de medewerkers, materiaalgebruik en scheiding van afvalstromen. Bovendien moest de bouw energieneutraal plaatsvinden. Dat betekent onder meer luchtdichte gevels. Het vraagt extra aandacht voor detail en afwerking.” De tijdsdruk maakt dat niet alle plannen vooraf tot in detail zijn uitgewerkt. “Veel hebben we op de bouw zelf geregeld. Er zijn wel wat overuren noodzakelijk geweest, maar we hebben het met alle partners uit de regio maar mooi gefikst.” Bel angstelling De gigantische belangstelling bij de opening van het pand op 9 oktober 2014 verrast zowel Zikken als de Zweers-broers aangenaam. “Uniek! Een door ons opgeleverd project zal niet snel meer zo veel publiek trekken. Het geeft wel aan dat dit bedrijf leeft in deze regio.”

DE BOUW

DE BOUW

‘Mooi binnen driekwart jaar gefikst’

H o o f da a n n e m e r De broers Allard en Gerko Zweers zitten Kerst 2013 te calculeren op het nieuwe bedrijfspand voor Moderna.”We kennen de familie, topondernemers! En het was een heel uitdagende klus, door de tijdsdruk en de vele bouwdisciplines. Een prestigeproject ook.” Ze krijgen in januari de opdracht als hoofdaannemer gegund. “We hebben een enkele keer wel gedacht: hoe krijgen we dat voor elkaar?” Het weer werkt mee. Ze klaren de klus binnen driekwart jaar.

57

‘Samen sterk vanaf het begin’ DE BOUW

58

Wi n k e l In 1964 startte Henk Olsman vanuit de dorpskern Radewijk met het ophalen van stoomgoed. De bedrijfsnaam Moderna ontleende hij aan het merk van een reinigingsmachine. “Als klanten was- of stoomgoed hadden, zetten ze een bordje met een ‘M’ voor het raam. Dan haalde ik het op. Het reinigen Leida en Henk Olsman: “De ziel van het bedrijf is springlevend gebleven.” MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Nee? Nee! De ‘totaalservice’ van Moderna krijgt in die jaren vorm, zegt Henk. “Klanten vroegen me naar schoonmaakmiddelen. Dan kocht ik die voor het volgende bezoek in. We verkochten nooit ‘nee’ en zo kwam er langzaamaan meer service bij.” Zeker toen de kinderen Anneke, Herman en Ilona een rol kregen in het bedrijf. “We verhuisden naar Gramsbergen en kochten een wasserij in Steenwijk. Vanaf 1988 gingen we de horeca bedienen, naast de bedrijfskleding en industrie. Met tussentijdse groeistuipen hebben we het bedrijf uitgebreid.” Inmiddels is Moderna een begrip in de textielservicemarkt: van ambulancekleding tot hygiënedoekjes en van hoeslakens tot overalls. Tijdens de grillige groei van Moderna bleef het logo met de ‘M’ altijd overeind. De karakteristieke M siert vijftig jaar later ook de gevels van het nieuwe pand. “Moderna heeft nog steeds de uitstraling van een familiebedrijf. Daar zijn we trots op. Met z’n allen kunnen we trots zijn op wat er nu weer staat. Een nieuwe plek, waar we weer met plezier bij elkaar komen om samen te werken.”

DE BOUW

“Na jaren van hard werken dachten we de zaak goed op orde te hebben. Tot de vlammen kwamen. De brand heeft er bij ons diep in gehakt.” Henk en Leida Olsman, grondleggers van Moderna, zagen in enkele uren tijd vijftig jaar arbeid in rook opgaan. Maar ze zagen daarna ook de overlevingsdrang en de energie. “Wat we het afgelopen jaar van al die medewerkers hebben gezien, is indrukwekkend. Al die mensen die hebben bewezen dat Moderna meer is dan een gebouw. Dag en nacht werd er gewerkt om de dienstverlening door te laten gaan. De ziel van het bedrijf is springlevend gebleven. Na al die jaren Moderna heeft dit een diepe indruk op ons achter gelaten.”

gebeurde elders. Daarna bracht ik het weer naar de klanten terug,” zo gaat Henk terug in de tijd. “In 1969 verhuisden we naar Hardenberg en kregen een winkeltje aan de Markt. Onderin de kelder waste en streek ik en hielp ik klanten in de winkel. Henk reed nog altijd rond in de buurt om stoomgoed op te halen bij de klanten thuis”, vult Leida aan.

59

DE BOUW

Exact 365 dagen na de brand opende Moderna Textielservice het nieuw gebouwde bedrijfspand aan de Frankrijkweg in Hardenberg. Voor die gelegenheid nodigde het familiebedrijf vele klanten en leveranciers uit, maar ook een ieder die een steentje had bijgedragen aan de wederopbouw van Moderna.

Uiteindelijk zetten die zaterdag een kleine tienduizend mensen een voet over de Modernadrempel. Zij krijgen een hapje, een drankje en een ontdekkingstocht door hallen, werkruimtes en kantoren in “één van de meest duurzame panden van Nederland”, aldus burgemeester Peter Snijders.

De receptie werd direct maar gecombineerd met een Open Dag, om alle belangstellenden een kans te geven een blik binnenin het gebouw te werpen. Al op zaterdagochtend reden de eerste pendelbussen vanaf de Hardenbergse evenementenhal naar het nieuwe Moderna-pand op industrieterrein Broeklanden.

Tijdens de openingsceremonie schonk de personeelsvereniging twee bomen aan de directie van Moderna. “Bomen zijn sterk, net als jullie”, zo legde Atty Ploeger namens het gezamenlijke personeel de symboliek van het cadeau uit. “Ook al kap je een boom om, de wortels blijven zitten. Dan groeit hij door, net als jullie.”


DE BOUW

60

Een boom groeit door

61

Nawoord

62

Van alle risico’s die ondernemers lopen, is brand één van de meest ingrijpende. Naast het directe persoonlijke risico op verwonding, verminking of overlijden, zien de ondernemer en zijn medewerkers alles waar ze hard voor hebben gewerkt letterlijk in rook opgaan. Veel grote branden leiden op kortere of langere termijn tot faillissement, zelfs bij zo op het oog goed verzekerde bedrijven. Richard Weurding: “Een positieve wake-up call voor ondernemend Nederland!”

Inzicht en kennis Het Verbond van Verzekeraars sluit als onderdeel van zijn ‘Visie op Veiligheid’ met partners zogenoemde ‘Safety Deals’, om samen de (brand)veiligheid te vergroten. Ook publiceert het Verbond sinds 2013 Risicomonitoren. Die zijn vooralsnog gericht op woninginbraken en woningbranden. Maar uitbreiding naar zakelijke risico’s ligt voor de hand. Want voorkomen is beter dan genezen, en voorkomen begint met inzicht en kennis. Via de internettool Checklistbrand.nl worden ondernemers al gewezen op de risico’s van brand (door brandstichting of door gevaarlijke werkzaamheden) en mogelijkheden om risico’s te beheersen. Juist omdat brand zo ingrijpend is. Ontstaat dan toch onverhoopt brand, dan zijn de brandweer en de coördinatoren van de stichting Salvage als één van de eersten ter


plekke om de schade te beperken en gedupeerden met raad en daad bij te staan. Vo o r o n d e r n e m e n d N e d e r l a n d Dit boek over de brand bij Moderna biedt een mooie inkijk in de gevolgen van een brand. Maar ook op het weerstandsvermogen van een familiebedrijf in een samenhorige omgeving. De verbondenheid en steun van medewerkers, de lokale gemeenschap, ‘concullega’s’ en de verzekeraars bleek essentieel voor een succesvolle herstart. Dat is helaas niet altijd vanzelfsprekend. Zelfs met het navolgen van alle voorzorgsmaatregelen kan het dus toch nog fout gaan. Bij Moderna gelukkig niet. Een positieve wake-up call voor ondernemend Nederland! Het is goed om te zien dat het bedrijf er sterker uit is gekomen en dat verzekeraars daar een ondersteunende en flexibele rol in hebben kunnen spelen.

Richard Weurding Algemeen directeur Verbond van Verzekeraars

N AWOORD

N AWOORD

De brand bij Moderna vormt gelukkig een positieve uitzondering, zo valt te lezen in dit indrukwekkende boek over de brand, de nasleep ervan en hoe via tal van schouders een nieuw, duurzaam pand is herrezen.

63

Wilt u het verhaal van Moderna in beeld en geluid ervaren? Bekijk en beluister dan de volgende video- en audiofragmenten:

RTV Oost, Burgemeester: Hulp Hardenberg aan door brand getroffen Moderna, 10 oktober 2013 (Video) http://youtu.be/40HbnRKLeW0

Initiatiefnemer:

Vrieling Adviesgroep

Auteur:

Henri Drost (Oostdam & Partners)

Fotografie:

RTV Oost, Grote brand verwoest stomerij Moderna in Gramsbergen, 10 oktober 2013 (Video)

RTV Oost, Moderna Gramsbergen is week na brand weer op volle sterkte, 17 oktober 2013 (Video)

http://youtu.be/jeQ2MfI6N_A

http://youtu.be/6hhyCmiGTVg

Bennink Fotografie Marcel van Saltbommel Persbureau GinoPress Lengkeek Expertises Moderna (Bart Lok, Mensink Media, Erna Ekkelkamp, Albert Brunsting)

Vormgeving:

Amon Design

http://www.rtvoost.nl/nieuws/

RTV Oost, Moderna precies een jaar na verwoestende brand weer open, 10 oktober 2014 (Video)

default.aspx?cat=1&nid=172902

http://youtu.be/Z39RGQOjeYE

Geraadpleegde bron: De Stentor

64

RTV Oost, Politiewoordvoerder Henk Kremer, 10 oktober 2013 (Audio)

RTV Oost, Stand van zaken, aflevering 34, Moderna, 11 mei 2014 (Video)

http://www.rtvoost.nl/archief/

http://www.rtvoost.nl/tv/

default.aspx?nid=172901

uitzending.aspx?uid=325389

RTV Oost, The day after, 10 oktober 2013 (Audio)

Moderna, Openingsceremonie op 9 oktober 2014 (Video)

http://www.rtvoost.nl/nieuws/

https://www.youtube.com/user/modernatextiel

default.aspx?cat=1&nid=172950


D&P Media

Zeer grote brand bij Moderna in Gramsbergen, 10 oktober 2013 Moderna Gramsbergen wil verder na brand, 10 oktober 2013 Moderna wast elders, 10 oktober 2013 Wasserij Moderna kiest na brand voor Hardenberg, 29 november 2013 Moderna bouwt in ijltempo nieuw bedrijfspand in Hardenberg, 13 februari 2014 Bedrijf Hardenberg na jaar uit de brand, 12 september 2014

COLOFON

COLOFON

Druk: RTV Oost, Emotionele reacties, 10 oktober 2013 (Audio)

65

Een verwoestende brand is het schrikbeeld van elke ondernemer. Los van persoonlijk leed kan het ‘einde bedrijf’ betekenen. Tenzij... je snel weer opstaat, vecht en kunt terugvallen op collega’s, ‘noabers’ én een goede verzekering. Dit boek vertelt in woord en beeld over de brand, de nasleep en de heropening van Moderna Textielservice in Hardenberg. Niet zomaar een bedrijf, maar een bedrijf met een verhaal. Nu ook vastgelegd in een boek.

MODERNA, EEN BEDRIJF MET EEN VERHAAL

Recommend Documents