Laura van Dolron Liefhebben
27 - 28/11/15 – 20:30 – Kaaistudio’s theater • in het Nederlands • 70 min
CREDITS tekst en spel Laura van Dolron dramaturgie Martine Manten vormgeving Wikke van Houwelingen Marloes van der Hoek lichtontwerp Gé Wegman techniek Francis Gahide (Vlaanderen) Paul Schimmel (Nederland) productie In goed gezelschap van Laura coproductie Vooruit (Gent)
LIEFHEBBEN nl/ Op haar eigen lichtvoetig filosofische wijze stelt Laura van Dolron de vraag ‘Wat is liefhebben?’ Als een archivaris zoekt ze in haar hoofd, in haar hart, in haar omgeving en in de wereldgeschiedenis naar mensen die daden stelden die ons kunnen leren wat liefhebben is. Nelson Mandela, Laura’s vader, een groep Poolse priesters, haar kleine neefje, Yoko Ono en ‘zomaar iemand op straat’ komen voorbij. Liefhebben is een echte stand-up philosophy voorstelling waarbij de lach en de traan, net als de dood en de liefde, een speels en sprankelend duet dansen. Liefhebben is grappig en herkenbaar, soms hartverscheurend en soms hilarisch. • Met Liefhebben keerde Laura van Dolron, na een korte afwezigheid, terug naar het podium. Met warmte en verbazing over de openhartigheid en positiviteit van Van Dolron werd de voorstelling ontvangen, ook in de Kaaistudio’s vorig seizoen. Zoals Simon van der Berg (Theaterkrant) schreef: "Het publiek kan zich geliefd wetend naar huis begeven".
“ VERBIJSTEREND HOEVEEL WIJZER IK WAS TOEN IK ALLEEN AAN HET OVERLEVEN WAS.” Een interview met Laura van Dolron door Ann-Sofie Dekeyser op 20 september 2014.
In een interview met het Nederlandse magazine Filosofie zeg je dat mensen eerst God nodig hadden voor troost of bevestiging, maar dat nu bij een partner zoeken. De romantische liefde als Messias. Waarom is dat een probleem? ‘God kan het nog waarmaken, omdat hij een scherm is waarop je van alles kunt projecteren. Maar een geliefde is veel weerbarstiger. Als je je projecties maakt, gaat er een echt mens doorheen zitten tetteren en bewegen. Bovendien verlangt God niets terug. Terwijl koppels soms jarenlang auditie van elkaar afnemen. Een heel leven lang angstig rillend op een ster op de grond staan. Terwijl de ander achter een tafeltje zit: “laat maar eens zien wie je bent, dan wil ik misschien wel met je leven”.’ Hoe hoed je jezelf daarvoor in je relatie? ‘Een jaar geleden was ik, net als nu trouwens, zwanger van mijn partner. Maar na drie maanden en een dag verloren we het kindje. Doordat ik zo verdrietig was en verzwakt – ik was fysiek in gevaar – verzwakten ook mijn afweermechanismen. Toen kwam ik tot een veel puurdere liefde. Omdat ik hem toe durfde te laten, durfde te zeggen dat ik hem nodig had.’ ‘Ik ben het product van een generatie ouders die Sartre lazen en hun kinderen opvoedden met volledige autonomie als ideaal. Wat een verademing om dat hele idee van onafhankelijkheid te laten varen. Verbijsterend hoeveel wijzer ik was toen ik alleen aan het overleven was. De verbondenheid die ik in dat ziekenhuis met mijn vriend heb gevoeld was zo sterk. Ik dacht: met deze wil ik echt geen ruzie meer maken. Maar goed, ik maak het ook niet altijd waar. Mijn teksten zijn ook een appel aan mezelf.’ In die periode had je ook een burn-out. Je hebt een jaar lang niet opgetreden en wist niet of je ooit nog theater zou maken. Vreemd genoeg puurde je net uit je verlies werklust. ‘‘Vanaf het moment dat ik het kindje verloor, ging ik gelijk zoeken naar de betekenis en kracht ervan. Vanuit mijn ziekenbed stak ik hele tirades af tegen Schopenhauer en Sartre. Hoe kunnen zij zeggen dat het leven geen zin heeft? Ze hebben niet eens een baarmoeder, wat weten zij ervan! Ik dacht ook na over een zin van Milan Kundera. De ondraaglijke lichtheid van het bestaan is een prachtig boek, maar dat ene zinnetje “Einmal ist keinmal” maakte me razend. Hij stelt dat omdat we alles maar één keer meemaken, alles zinloos is. Want we kunnen er toch nooit van leren. Wat een zeurderigemannenzin, zo negativistisch. Ik geloof dat alle momenten terugkomen in nieuwe momenten. De eerste kus die ik mijn geliefde gaf, echoot in elke kus die we elkaar geven. Het kindje dat we verloren, wordt opnieuw geboren met ons nieuwe kind. Mijn vriend vond het heel typisch voor mij dat ik daar en dan over filosofen ging praten, maar het is nu eenmaal mijn impuls om het hele persoonlijke aan het universele te koppelen. Om, als ik iets ergs meemaak, het isolement van het verdriet te doorbreken en op zoek te gaan naar het universele verdriet dat erin schuilt. In het ziekenhuis voelde ik de echte kern van theater. Ik moest met mijn verbale kracht aan de slag, die bleek vrij groot toen ik die nodig had. Wat ik voor mezelf kon betekenen - ik kon mezelf goed troosten met zinnen - moest ik ook voor anderen betekenen. Ik was toen even helemaal niet bescheiden.’
Je vertelt dat de dood de vriend van de liefde is. Hoezo? ‘Uit mijn zoektocht naar zuivere, onzelfzuchtige liefde blijkt dat die vaak voorkomt in de buurt van de dood. Omdat de dood niet relatief is, krijgt alles wat wel relatief is in haar buurt geen kans. Het schaamt zich. Zo kom je sneller bij het absolute, en liefde is kennelijk absoluut. Ik ben niet bang meer. De wereld is een plek waar je ergste nachtmerries uitkomen, maar waar zelfs die niet alleen maar nachtmerries kunnen zijn. Misschien dat we, als de dood in de buurt is, zo bang voor haar zijn, dat we minder bang zijn voor elkaar. In de buurt van de dood durf je sneller de hand van de ander vastpakken. We hebben ons kindje trouwens Milan genoemd, naar Kundera, maar uit verzet hebben we op zijn kistje gezet: eenmaal is duizendmaal voor altijd. Omdat we beseften dat we dat kindje nog duizend keer gaan verliezen, en het zal ook nog duizend keer geboren worden.’ Je noemt jezelf een moralistische theatermaker. Dat is niet echt bon ton. ‘Dat moralistisch een scheldwoord is, begrijp ik niet. Het gaat over moraal en geweten, wat is daar nu mis mee? Ik creëer een kader om in te leven, als een soort niet-religieuze dominee.’ ‘Voor deze voorstelling heb ik een dogma opgesteld: alleen levensondersteunende uitspraken. Kunstenaars en cabaretiers sommen meestal op wat allemaal fout gaat. Ik mis het antwoord in het theater. Ik probeer mezelf te dwingen een voorstel te brengen in plaats van een afrekening. Niet alleen de diagnose van de ziekte, maar ook het medicijn.’ ‘Achter elke handeling schuilt een visie. Zelfs als je besluit om niet-moreel te handelen, is dat een morele keuze. Het idee dat je daaraan ontkomt, moet je loslaten. Ik geniet ervan om me daarvan bewust te zijn. Ik kijk ook altijd naar theater als waren het morele stellingnames. Dat vinden makers soms lastig. Ze zijn zich liever niet bewust van het feit dat de manier waarop ze personages neerzetten een mensbeeld vertegenwoordigt. Maar als je mannen constant vrouwen laat verkrachten op scène, zeg je daarmee iets.’ Waar haal je de legitimatie uit, dat jij weet wat goed en slecht is? ‘Ik heb de tijd en ruimte om daarover na te denken, Het hoort bij mijn vak, ik kan vragen stellen en beantwoorden, die mensen die de hele dag moeten handelen, niet kunnen.’ En daar heb je geen diploma filosofie voor nodig? ‘Liever niet zelfs. Een vriend van mij studeert het; hij vindt het leuk om in discussies eerst het ene standpunt te verdedigen en dan het tegenovergestelde. Het is zijn taak te spelen met concepten. Voor mij is nadenken over het leven absoluut geen spielerei, nooit. Wie filosofie studeert, moet zich distantiëren van emoties bij het nadenken, terwijl mijn gedachten altijd een emotie moeten ondersteunen. Ik ga het te persoonlijk aan. Mij had het depressief gemaakt, filosofie.’ Je vond een eigen genre uit: stand-upfilosofie. Doe je toegevingen aan het publiek, voor wie dit nieuw is? ‘Het is geen toegeving, maar ik vind het wel goed om van te voren iets te beloven aan het publiek. Dat gebeurt niet vaak in theater. Als ik zeg dat ik stand-up filosoof ben, beloof ik dat het grappig wordt en slim. Heel eng, dat wel, zo’n belofte.’
Is er een milde vorm van exhibitionisme nodig om op het podium te vertellen over je liefdesbreuk en je miskraam? ‘Mensen die hun piemel moeten laten zien, hebben kennelijk de blik van de ander nodig om zich van die piemel bewust te zijn. Dus als exhibitionisme betekent dat je je eigen leven betekenis geeft door het te delen met anderen, dan is mijn antwoord: ja. Hoewel het bij deze voorstelling anders is. Ik heb het publiek niet nodig om het overlijden van mijn kindje te verwerken, dat zou een te zware taak zijn. Toen ik Sartre zegt sorry speelde, kampte ik met een liefdesbreuk waarop ik geen grip kreeg. Dat maak- en speelproces heeft me geholpen.’ ‘Ah, ik denk dat alle kunstenaars kunst maken om helderheid te krijgen in hun leven. Ook al gebruiken ze fictie. Ik vind dat niet minder exhibitionistisch. Ze hebben eveneens de behoefte om iets te laten zien om zichzelf beter te begrijpen.’ Je bent een vrouwelijke Woody Allen genoemd en een existentialistische Bridget Jones. Bij wie vind je het meeste aansluiting? ‘Ik word liever in één adem genoemd met Woody Allen. Maar dan zijn early works, als het even kan. Ik snap de vergelijking ergens wel: dat over jezelf heen rollen, jezelf blootgeven. Maar hij relativeert zichzelf de hele tijd en dat probeer ik niet te doen.’ Je doet niet aan zelfrelativering? ‘Zelfrelativering is een gereedschap waarvan ik in deze voorstelling heel bewust geen gebruik maak. Die zelfspot was nu niet gepast. Bij een begrafenisspeech ga je ook niet vertellen hoe je eindeloos hebt zitten zweten op de tekst. Ik heb er mij in het verleden wel gretig van bediend, het is zeer verleidelijk gereedschap. De vraag is: geef je jezelf juist bloot of verschuil je je erachter? Vaak is het tweede aan de hand. Je zegt: “jullie vinden me misschien stom, maar ik vind mezelf nog stommer”. Nu zeg ik: “ik heb jullie niet nodig om mezelf leuk te vinden.” Eigenlijk is dat kwetsbaarder.’
MEER NEDERLANDSTALIG THEATER @ KAAITHEATER Abke Harin Unisono nl/ Na haar glansrol in de grote productie Hamlet vs Hamlet (regie Guy Cassiers) gaat actrice en theatermaakster Abke Haring in haar nieuwe solo Unisono opnieuw ‘klein’ werken. Haar werk is telkens weer heftig en van een niets ontziende eerlijkheid. 4 - 5/12/2015 – 20:30 – Kaaistudio's • Simon Allemeersch/Globe Aroma De brievenschrijver/Letter Home nl/ Tijdens WOI deserteerde de overgrootvader van theatermaker Simon Allemeersch. Hij vluchtte te voet naar Nederland waar hij uiteindelijk vier jaar lang gevangen zat hij in het soldatenkamp van Zeist. Samen met een groep spelers, makers en muzikanten gaat Simon Allemeersch aan de slag om dit verhaal te reconstrueren. 17 - 19/12/2015 – 20:30 – Kaaistudio's • De Koe Beckett Boulevard nl/ Met Beckett Boulevard brengen Natali Broods, Willem de Wolf en Peter Van den Eede een stuk waarvan we weten dat het begint maar niet waar het eindigt. Een Faustiaanse afdaling naar de plekken waar de macht zich bevindt. Ergens in het midden, zo lijkt het. A badly made play. 14 - 16/01/2016 – 20:30 – Kaaistudio's
Kaaitheater is supported by
