Ja a r v e r s l ag
2011 s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
2 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
van de
directeur
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
3 - Jaarverslag 2011
Beste relatie, Vorig jaar berichtte ik u op deze plek over de op handen zijnde verhuizing van Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis. Het jaar 2011 heeft voor een groot deel in het teken gestaan van deze verhuizing van het Obiplein naar de Vijzelstraat. De collectie moest daarop worden ingericht en de verhuizing moest logistiek worden voorbereid en uitgevoerd. De verbouwing van het nieuwe pand was noodzakelijk, architectenbureau Rocha Tombal heeft een prachtig ontwerp gemaakt. De nieuwe locatie is een groot succes. Aletta is veel zichtbaarder geworden en aantrekkelijker voor onze bezoekers. Het bezoekersaantal is vanaf het begin anderhalf keer zo groot als op het Obiplein. Door de invoering van Het Nieuwe Werken en door een vergaande bezuiniging in de opslagruimte voor de collectie, is het totale ruimtebeslag ongeveer met de helft gereduceerd. Daarnaast zijn besprekingen begonnen met E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit, om tot een vergaande vorm van samenwerking te komen. Aangezien beide instellingen met ingang van 2012 met een korting van 25% op hun budget geconfronteerd worden, moet er zo drastisch bezuinigd worden dat samenwerking de beste oplossing is. Door eerdere kortingen was het niet meer mogelijk nog verder te snijden op aanschaf, conservering en beheer van de collecties. De gewone werkzaamheden liepen onder al deze voorbereidingen en de fysieke verhuizing gewoon door. Er is een aantal projecten begonnen, waarbij opviel dat het moeilijker werd financiering te werven. De oral history afdeling heeft weer enkele opdrachten verworven en daarnaast is een aantal interviews uitgevoerd met behulp van het Aletta Jacobs Fonds. Het instituut zet zwaar in op de sociale media, met blogs, twitter en facebook. De website wordt voortdurend verbeterd. De werkzaamheden op dit gebied stonden in 2011 in het teken van het thema Seksualiteit. Activiteiten als het uitschrijven van een erotische blogwedstrijd en de organisatie van een talkshow over seksualiteit zijn zeer succesvol verlopen en hebben Aletta veel naamsbekendheid gebracht. Tot slot wil ik benoemen dat ondanks de bezuinigingen en de grote inspanningen ten aanzien van verhuizing en verbouwing, het budget nauwelijks is overschreden. Aletta gaat in 2012 weer een jaar vol verandering tegemoet. Met hartelijke groet,
Saskia Wieringa Directeur Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
4 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
voorwoord
Raad van toezicht
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
5 - Jaarverslag 2011
2011 was een bijzonder jaar voor Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis. Het is het laatste jaar waarin Aletta nog gehuisvest was in het karakteristieke gebouw van de voormalige Gerardus Majella-kerk aan het Obiplein. Het is ook het laatste jaar dat Aletta als een eigenstandige, niet-gefuseerde stichting heeft bestaan. Na een intensieve zoektocht werd aan het einde van 2010 een nieuwe locatie voor bibliotheek, archief en kantoor gevonden in het centrum van Amsterdam. Een unieke mogelijkheid want op een drukke locatie midden in de stad kan het instituut haar missie beter en actiever uitdragen naar een breed en divers publiek. De voorbereidingen voor de verhuizing en de verhuizing zelf vergden een grote inspanning van alle medewerkers, terwijl het reguliere werk gewoon door moest gaan. Naast de verhuizing was een tweede bijzonder kenmerk van het jaar 2011 de voorbereiding tot samenwerking met E-Quality, kenniscentrum voor emancipatie, gezin en diversiteit uit Den Haag. In het begin van het jaar zijn er verkennende gesprekken gevoerd over de mogelijkheden voor een verregaande samenwerking. Deze gesprekken hebben in eerste instantie geleid tot een business plan dat op 1 juni aangeboden kon worden aan de minister van OCW onder wier verantwoordelijkheid het directoraat Emancipatie valt. Het plan is door de minister met instemming begroet, zodat in de tweede helft van het jaar de uitvoering van het plan ter hand kon worden genomen, onder leiding van een stuurgroep bestaande uit twee leden van de Raad van Toezicht van Aletta en twee leden van het bestuur van E-Quality, met een externe projectleider. Tegen het einde van het jaar is door deze Stuurgroep gekozen voor samengaan in de vorm van een fusie tussen Aletta en E-Quality. Naar het zich laat aanzien zal deze fusie halverwege 2012 geëffectueerd worden. Ondanks deze ontwikkelingen, die veel vroegen van de organisatie, is het gewone werk doorgegaan en zijn vele interessante projecten uitgevoerd. Naast de doorlopende aandacht voor digitalisering van de collectie, is er in 2011 veel aandacht besteed aan oral history. Er is wederom een aantal interviews opgenomen op film waarin vrouwen terugblikken op hun leven. Daarnaast deed de bijzondere mogelijkheid zich voor om een van mijn voorgangsters te bevragen. De 96-jarige mevrouw Hogeweg-De Haart was in de jaren vijftig van de vorige eeuw presidente van het bestuur van het International Archief voor de Vrouwenbeweging, een rechtsvoorganger van het huidige Aletta. Zij is geïnterviewd over de geschiedenis van het instituut en heeft lacunes in onze kennis opgevuld. Ook in het nieuwe kennisinstituut dat zal ontstaan uit de fusie tussen Aletta en E-Quality zullen de bibliotheek en het archief van Aletta een belangrijke plaats krijgen en zal actief gewerkt blijven worden aan het beheren en uitbreiden van de collecties en het verspreiden en toepassen van kennis daarover. Al is dit dan het laatste jaarverslag van Aletta in haar huidige vorm, daarmee is het nog geen afscheid maar eerder een eerste stap naar een nieuwe fase. Prof. dr. Tineke Willemsen, Voorzitter Raad van Toezicht s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
‘Er is nog zoveel te doen op de wereld.’ Aletta Jacobs. In aanloop naar de 100ste vrouwendagviering op 8 maart 2011 stuurde Aletta via haar sociale media elke dag een quote van een bijzondere vrouw de wereld in.
6 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
7 - Jaarverslag 2011
‘De nieuwe locatie werd gevonden in de Vijzelstraat. Echt een lot uit de loterij, volgens adjunct-directeur Marjet Douze. Een plek die precies past bij de nieuwe doelstelling van het instituut: beter zichtbaar zijn voor een groter publiek. Aletta, vernoemd naar Nederlands eerste feministe, Aletta Jacobs, wil niet alleen wetenschappers interesseren voor vrouwengeschiedenis, maar juist ook nieuwe groepen bereiken.’
Verhuizing Veel werkzaamheden van Aletta stonden in 2011 in het teken van de verhuizing van het instituut. De sfeervolle Gerardus Majellakerk in Amsterdam Oost zou na 18 jaar worden verlaten voor een goede centrale locatie in het hart van de stad. Begin 2011 werd de nieuwe locatie aan de Vijzelstraat gevonden. Rocha Tombal Architecten werd gekozen voor de herinrichting van de drie verdiepingen. Zij kregen de opdracht om binnen enkele maanden zowel een erfgoed- als publieksfunctie te creëren en daarnaast de kantoorruimte in te richten die moest passen binnen het concept ‘Het Nieuwe Werken’, wat is gericht op flexibel werken. Terwijl het nieuwe pand in de zomermaanden werd verbouwd, gingen aan het Obiplein de voorbereidende werkzaamheden voor de verhuizing van start (lees hierover meer in het hoofdstuk Collecties, producten en diensten). Op 1 september sloot de bibliotheek in de Majellakerk voor publiek en werd een afscheidsborrel gehouden. Na deze bijeenkomst is er door alle medewerkers hard gewerkt aan het succesvol verlopen van de verhuizing. Het hele verhuistraject en de inrichting van het nieuwe gebouw is gecoördineerd en begeleid door Hanno Huisjes van Plan-H Projectmanagement, ondersteund door Bas de Melker van De Melker Logistiek. Op 4 oktober kon de nieuwe bibliotheek in de Vijzelstraat worden opengesteld voor publiek, aan het einde van de maand volgde de officiële feestelijke opening (lees hierover meer in het hoofdstuk Publieksactiviteiten). De centrale en zichtbare locatie leverde in het vierde kwartaal anderhalf keer zoveel bezoekers op als in hetzelfde kwartaal in 2010. Ook is er een start gemaakt met actievere merchandising in de bibliotheek: via de verkoop van onder andere kaarten, boekenleggers en notebooks probeert Aletta meer inkomsten te generen. In 2012 wordt gekeken op welke manier dit kan worden uitgebreid.
Stéphanie Albicher in Het Parool, ‘Emancipatie in de Vijzelstraat’ (20 september 2011).
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
8 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
collecties, producten en diensten
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
9 - Jaarverslag 2011
Bibliotheek In 2011 werden bijna 2.100 publicaties aan de bibliotheek toegevoegd. Daarnaast zijn er tot september veel voorbereidende werkzaamheden verricht voor de verhuizing naar de Vijzelstraat: de collectie is waar mogelijk ontdubbeld, algemene publicaties uit de bibliografische afdeling zijn verwijderd en kwetsbaar materiaal (voornamelijk oude brochures) en tijdschriften zijn in dozen verpakt. Met de verhuizing naar de nieuwe locatie zijn de publicaties op formaat geplaatst (vier formaten) om de depotruimte zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Na de verhuizing is gestart met het aangeven van het formaat in de catalogus. Het aantal tijdschriftabonnementen is in 2011 afgenomen, van 370 naar 340 abonnementen. Dit is ten eerste te verklaren uit de opzegging van veel (buitenlandse) tijdschriften, onder andere in het kader van de bezuiniging van 2010 (toen het bibliotheekbudget werd gehalveerd). Deze bezuiniging werkt pas later door in de tijdschriftenadministratie. Daarnaast zijn veel digitale tijdschriften overgegaan in korte berichten, blogs of alleen een website. Archief In 2011 is bijna 63 meter archief geïnventariseerd, iets meer dan was gepland. Daarnaast is 340 meter archiefmateriaal – dat nog in ordners, verhuis- en andere dozen stond – globaal geschoond en omgepakt in zuurvrije archiefdozen. De groei van de collectie bleef daarentegen wat achter. Een belangrijke oorzaak is dat er vanwege de verhuizing al vroeg in het jaar een acquisitiestop was ingesteld, maar er wordt ook minder papieren archief gevormd en dat heeft uiteindelijk zijn weerslag op de fysieke omvang. De archieven die zijn opgenomen in de collectie zijn zeer divers van aard: van het archief van Stichting Josine de Bruyn Kops en het Steunpunt Landelijke Boerinnen Belangen, tot de archieven van de International Federation for Research in Women’s History en de International Contraception, Abortion and Sterilisation Campaign. Ook werden tien egodocumenten toegevoegd aan de collectie. Beeldarchief Aletta’s beeldarchivaris was het hele jaar ziek, haar taken werden voor zover mogelijk overgenomen door de archivaris. De in het werkplan van 2011 geplande nadruk op audiovisueel materiaal, heeft vanwege de ziekte niet plaatsgevonden. De werkzaamheden die wel werden uitgevoerd in het beeldarchief waren vrijwel geheel gericht op het verhuisklaar maken van de collectie en het plaatsen in het nieuwe depot. s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
1 0 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Een groot deel van de collectie moest nog goed worden verpakt: vanuit hangmappen, lades, ordners en allerlei soorten dozen in zuurvrije dozen. De registratie en digitalisering van de objecten in de collectie is wel voortgezet. Dit heeft geleid tot de registratie van 609 objecten uit de collectie, 1.142 objecten zijn digitaal gefotografeerd. Alleen het volledig maken van alle beschrijvingen van de objecten is niet geheel gerealiseerd. Die beschrijvingen zullen in 2012 nog moeten worden gemaakt. Alle gefotografeerde objecten zijn in 2011 ook online toegankelijk gemaakt. Digitaal erfgoed In 2011 stond de presentatie op de website van de gedigitaliseerde microfilms van 13 archieven gepland. Deze presentatie is echter uitgesteld naar 2012, wanneer de viewer -een applicatie om gedigitaliseerde werken gebruiksvriendelijk te tonen- beschikbaar is. Ook het gedigitaliseerde tijdschrift LOVER en de collecties Dolle Mina en Rooie Vrouwen (project De Born) wachten op oplevering van deze viewer. Bovendien kunnen deze tijdschriften nog niet worden getoond op de website omdat het copyright nog moet worden geregeld. Verder vonden er gesprekken plaats met Pictoright over het tonen van beeldmateriaal in de beeldbank. Deze gesprekken hebben nog niet tot een overeenstemming geleid en zullen in 2012 worden voortgezet. Veel digitaliseringsactiviteiten zijn uitgevoerd in de vorm van projecten (zie hoofdstuk Projecten). Oral History Sinds 2006 heeft Aletta flink aan de weg getimmerd met de eigen productie van oral history interviews op video en geluid. Nieuwe oral history projecten zijn gestart en daarnaast zijn twee afzonderlijke oral history interviews afgenomen (zie hoofdstuk Projecten). Op basis van de ervaringen is een handboek opgesteld. Verder is in 2011 een inventarisatie en korte beschrijving gemaakt van alle oudere oral history collecties in de archieven van Aletta. Ook is er een database ontwikkeld voor de beschrijvingen en het mogelijk maken van harvesten van de oral history collectie. Onderzoeksstagiair Iris Poesse schreef een artikel over haar onderzoek op basis van oral history interviews met vrouwen uit de zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwenbeweging. De onderzoeksstagiaires Lonneke Geerlings en Jasmijn van Mil baseerden hun onderzoek op de interviews met de Dolle Mina’s. Aletta is in 2010-2011 partner in het project Verteld Verleden. In dit project worden
11 - Jaarverslag 2011
standaarden voor het online beschikbaar stellen van oral history interviews ontwikkeld en een overkoepelende portal voor de ontsluiting. Databases In 2011 werden de volgende databases onderhouden en geactualiseerd: • Catalogus bibliotheek • Catalogus beeldmateriaal • Catalogus archieven • Vrouwenorganisaties in Nederland • Websites on Women • Documentatiemappen met biografische informatie • Database Haar Geschiedenis • Deskundigenbestand Vrouwenstudies en Genderonderzoek • Mapping the World Women’s Information Centers (zowel Engelse als Spaanse versie) • Database Vrouw en Recht (de aanwezige collectie over Recht is geïntegreerd in de Aletta catalogus, maar ook apart doorzoekbaar) De invoer voor de Database Gender en Etniciteit wordt automatisch gegenereerd uit alle Aletta-databanken: circa 10% van alle nieuwe records. Acquisitiebeleidsplan Margreet Windhorst van Raamwerk Advies en Tekst schreef in opdracht van Aletta het Acquisitiebeleidsplan ‘Aletta kiest’. Het werkterrein van Aletta verandert ingrijpend. De instituties van de vrouwenbeweging verdwijnen of veranderen in netwerkstructuren. Publicaties en bronnenmateriaal, zoals archieven, documentatie en foto’s, zijn in toenemende mate digital born. Beide ontwikkelingslijnen noopten tot herbezinning op het acquisitiebeleid. Margreet Windhorst schreef het plan in nauw overleg met de collectiebeheerders, de archivaris, bibliothecaris en beeldarchivaris. Het plan is vervolgens voorgelegd aan een groep wetenschappers. In 2012 zal het plan, op basis van de reacties van de wetenschappers, worden aangepast en definitief worden vastgesteld. Dienstverlening aan de balie Ruim 3.300 klanten stelden in 2011 hun vraag aan de informatiebalie van Aletta. Het aantal fysieke bezoekers is over het gehele jaar genomen gestegen in vergelijking met vorig jaar, ondanks de maand sluiting (september) vanwege de verhuizing. Begin s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
1 2 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Deelnemers publieksbijeenkomsten 1.604
1.323
Informatievragen per email
Deelnemers rondleidingen 341
13
718
876
0
2.781
Anja Meulenbelt in debat met jonge generatie vrouwen tijdens lancering FRAGEN-database.
2.597
500
168
1000
1.460
1500
1.523
2000
Informatievragen per post of fax
2500
16
3000
Telefonische informatievragen
Klantbereik
Fysieke bezoekers bibliotheek en archief
oktober ging de bibliotheek op de nieuwe locatie weer open voor het publiek. De openingstijden werden op de nieuwe locatie aangepast, vanaf 4 oktober is de bibliotheek geopend van dinsdag tot en met vrijdag. Verder is zowel het aantal vragen per telefoon als per e-mail gedaald. De daling in de vragen per e-mail is deels te verklaren door aanloopproblemen in het overzetten van de informatiearchitectuur waardoor de bestelfunctie via de website enige tijd niet goed functioneerde. In het laatste kwartaal nam het aantal fysieke bezoekers aanzienlijk toe, ruim anderhalf maal zoveel als in hetzelfde kwartaal vorig jaar. Ook het aantal uitleningen en nieuw ingeschreven leners steeg navenant in het vierde kwartaal.
13 - Jaarverslag 2011
Websites Aletta ontwikkelde in 2011 de website www.fragen.nu, daarnaast onderhoudt en beheert Aletta elf andere websites: - www.aletta.nu - www.talktoaletta.nu - www.alettajacobs.org - www.knowhowcommunity.org - www.sexualityresources.eu - www.devrouwbeslist.nl - www.haargeschiedenis.nl - www.vrouwenwetenschap.nl - www.europeanfeministforum.org - www.tijdschriftnemesis.nl - www.backinabite.talktoaletta.nu
Homepage www.talktoaletta.nu.
In het voorjaar van 2011 is een usabilitytest voor de website www.aletta.nu uitgevoerd door het bedrijf Vals Plat. Uit het onderzoek bleek onder andere dat de (potentiële) klanten vooral op zoek zijn naar full text content in de rubriek Vitrine, maar deze slecht vinden. Daarnaast bleek dat de presentatie van de zoekresultaten verbeterd kon worden met als doel het geheel nog overzichtelijker te maken. De aanpassingen worden in 2011 en 2012 gefaseerd uitgevoerd. In de eerste grafiek is te zien dat het aantal bezoekers van www.aletta.nu in 2011 (blauwe lijn) gemiddeld hoger lag dan het aantal bezoekers in 2010 (oranje lijn). Uit de tweede grafiek blijkt dat de website www.talktoaletta.nu in 2011 (blauwe lijn) ruim tweeënhalf keer vaker werd bekeken dan in 2010 (oranje lijn). (Bron: Google Analytics)
Webspecials In 2011 zijn negen webspecials gepubliceerd op www.aletta.nu. Vijf waren gerelateerd aan het jaarthema Seksualiteit. Daarnaast zijn er webspecials gemaakt over de
Homepage www.vrouwenwetenschap.nl. s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
1 4 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
vrouwenstaking van 1981, over 100 jaar internationale vrouwendag, over diversiteit en over Joke Kool-Smit. De laatste naar aanleiding van de herdenking van Kool-Smits dertigste sterfdag. Content op websites elders Naast de eigen webspecials levert Aletta ook content voor andere websites. In maart 2011 kwamen de ruim 100 biografieën in de Biografieëndatabase van Aletta beschikbaar in het Biografieënportaal van het Instituut voor Nederlandse Geschiedenis (www.biografischportaal.nl). De gehele collectie van Aletta op het gebied van zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwen is opgenomen in de website www.vijfeeuwenmigratie.nl. Aletta werkte mee aan een film van het tv-programma Klokhuis over Aletta Jacobs en het vrouwenkiesrecht (uitgezonden op 2 december 2011). Daarnaast leverde Aletta diverse foto’s aan de website van de geschiedeniscanon www.entoen.nu voor het venster ‘Aletta Jacobs’. De collecties affiches, onderdeel van de website www. geheugenvannederland.nl, zijn sinds 2011 ook toegankelijk via de site van de Europese digitale bibliotheek www.europeana.eu.
‘Turn your wounds into wisdom.’ Citaat Oprah Winfrey. In aanloop naar de 100ste vrouwendagviering op 8 maart 2011 stuurde Aletta via haar sociale media elke dag een quote van een bijzondere vrouw de wereld in.
Web 2.0 De inzet van sociale media is in 2011 onderdeel geworden van de reguliere werkzaamheden van zowel de informatiespecialisten als de afdeling communicatie. Daarnaast is binnen Aletta een groep medewerkers ontstaan die regelmatig blogs levert, de kwaliteit van de blogs is over het algemeen hoog te noemen. Nieuw ontwikkeld is de wekelijkse ‘In het nieuws-scan’ waarin Aletta nieuwsberichten uit landelijke media bij elkaar plaatst in een overzicht. In 2011 zijn er bijna 175 blogs gepost en zijn er circa 18.000 bezoekers aan de site www.talktoaletta.nu geweest. Veel blogs worden doorgeplaatst op het Facebook-account van Aletta. Dit levert regelmatig veel discussie op met en tussen ‘vrienden’. Eind 2011 had Aletta bijna 1.500 vrienden op Facebook. Aletta is actief op twitter onder twee twitteraccounts: @AlettaNieuws en @AlettaJacobs. Het eerste account is verantwoordelijk voor het volgen van nieuws en verspreiden van activiteiten en evenementen onder een groeiende groep volgelingen. Eind december 2011 had @AlettaNieuws bijna 2.000 volgers en ruim 4.800 tweets geplaatst. @AlettaJacobs becommentarieert het nieuws en de actualiteit vanuit de persoon Aletta Jacobs. Aan het eind van 2011 had dit account ruim 400 volgers en 550 tweets geplaatst.
15 - Jaarverslag 2011
Tweets over Aletta avancampen Annemarie van Campen That -would- be cool. RT @AlettaNieuws: The next Time Lord has to be Lady 4 januari
Stills uit de ‘Denk Anders’ spot gemaakt door Aletta als antwoord op het gebrek aan vrouwen in de ‘Denk Anders’ spot van (televisieprogramma) De Wereld Draait Door.
inekel ineke ludikhuize Voor wie in 020 is of er binnenkort komt: ga op de foto met @alettajacobs @AlettaNieuw 5 juli alettajacobs Aletta Jacobs @AlettaNieuws Hoe is het moogelijk dat in 2011 de hooge heeren als #DSK toch nog geheel vrij uit kunnen gaan tegen dergelijke beschuldiging 23 augustus Eenjurk J. van Koningsbrugge RT @AlettaNieuws: Aletta komt met vrouwelijke Denk Anders spot (niet allen bewegend beeld) http://t.co/ld4vk6ZN 17 oktober t_amore T’Amore Iedereen die vanavond naar de extra filmvertoning van @mildredroethof @ AlettaNieuws #AllemaalLesbisch gaat, veel plezier & een mooie avond! 9 november
T W EETS
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
1 6 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
wetenschap
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
17 - Jaarverslag 2011
Aletta is kennisproducent en kennismakelaar. In 2009 is een meerjarenbeleidsplan opgesteld om deze taak binnen het instituut ook op wetenschappelijk niveau te waarborgen. Interne training maakt een substantieel deel uit van deze plannen. Reeds in 2010 is gestart met de organisatie van zogenaamde ‘Kitchen Table Seminars’ op regelmatige basis. Wetenschappers vertellen in een informele setting over de motivatie en drijfveren voor hun onderzoek. In 2011 zijn zes Kitchen Table Seminars gehouden met de volgende wetenschappers: Renée Römkens, Karin Jironet, Livonne Rommers, Philomena Essed, Pamela Pattynama en Marieke van den Brink. Scholarly In 2011 verstuurde Aletta drie keer een nieuwsbrief gericht aan wetenschappelijke relaties. In deze Scholarly wordt relevant nieuws voor wetenschappers uit archief en bibliotheek opgenomen, alsook berichten over projecten en call for papers. Rosi Braidotti. Uitreiking Johanna Naberprijs Vrijdagmiddag 15 april 2011 reikten Aletta en de Vereniging voor Gendergeschiedenis de jaarlijkse prijs uit voor de beste scriptie op het gebied van vrouwengeschiedenis. Winnaar was de Vlaamse Anaïs van Ertvelde met haar scriptie over de moderne nationale Vrouwendagviering: ’t Is nog niet in de sacoche. Doel van de scriptieprijs is het onderzoek naar vrouwengeschiedenis bevorderen. De prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan een student van een Vlaamse of Nederlandse universiteit die een afstudeerscriptie schrijft op het gebied van vrouwen- en/of gendergeschiedenis.
‘Gender equality starts close to home, in negotiations at the kitchen table.’
Wetenschappelijke opening De academische opening van Aletta’s nieuwe locatie vond plaats op 17 november en werd zeer goed bezocht. In de aanwezigheid van een gemêleerd, jong publiek gaf Rosi Braidotti een inspirerende presentatie van haar werk. Commentaar werd geleverd door Iris van der Tuin (Universiteit Utrecht) en Lisa Barraitser (University of London – Birkbeck).
Citaat Kavita Ramdas. In aanloop naar de 100ste vrouwendagviering op 8 maart 2011 stuurde Aletta via haar sociale media elke dag een quote van een bijzondere vrouw de wereld in.
Egypte Eind 2011 is in nauwe samenwerking met kenniscentrum E-Quality en de partners Span Consult en de Universiteit van Utrecht, geparticipeerd in een call van de NUFFIC. Zij vroegen om een strategie voor de opzet van een genderstudies instituut met e-library voor de Universiteit van Caïro in Egypte. Dit consortium heeft de opdracht gekregen.
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
1 8 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Nieuwe locatie Aletta tijdens Open Huis vanaf de Vijzelstraat.
Europees Parlement Aletta is lead partner van een consortium (waarin ook OQ Consulting uit Utrecht en Karat Coalition uit Polen participeren) dat heeft meegedongen en is toegelaten tot de lijst van preferred partners van de commissie Women’s Rights and Gender Equality van het Europees Parlement. Dit betekent dat het consortium kan meedingen naar onderzoeksopdrachten, uitgeschreven door het Europees Parlement, tot het uitvoeren van onderzoeken naar de positie van vrouwen en onderzoeken op het gebied van gendergelijkheid in derdewereldlanden.
‘Al jaren kwamen er bij instituut voor vrouwengeschiedenis Aletta berichten binnen dat het grafmonument van zijn beroemde naamgeefster er beroerd bij ligt. Juist gisteren, op de 82ste sterfdag van Aletta Jacobs, is de inzamelingsactie voor de restauratie van haar grafmonument afgerond. Er is 3000 euro opgehaald, genoeg voor een flinke opknapbeurt.’ Maaike van Houten in De Volkskrant, ‘Gerechtigheid voor een graf’ (11 augustus 2011).
Afscheidsborrel Obiplein.
Colourful Sunday Lunch.
19 - Jaarverslag
A L E T TA’ s VA N N U Aletta is in 2010 gestart met de campagne ‘Aletta van Nu’ om vrouwen te laten zien dat zij hun dromen en ambities kunnen waarmaken. Op de homepage worden diverse krachtige en bijzondere vrouwen in de schijnwerpers gezet via een interview over hun ambities, dromen en rolmodellen. Met deze campagne richt Aletta zich op jonge vrouwen die iets uitzonderlijks hebben gedaan en daardoor een rolmodel kunnen zijn voor hun leeftijdsgenoten.
Elsa
Rosa
Anja
Simin
Angèl
Fatima
2 0 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
internationale
samenwerking
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
21 - Jaarverslag 2011
Aletta is van mening dat internationale samenwerking met andere bibliotheken of netwerken heel belangrijk is in het kader van uitwisselingen van kennis en activiteiten, maar ook om het werk op elkaar af te stemmen. Daarom participeert Aletta actief in onderstaande initiatieven. Wine – Women’s Information Netwerk Europe Aletta is sinds vele jaren actief binnen het bestuur van WINE, het network van vrouwenbibliotheken in Europa. In 2011 heeft WINE het initiatief genomen om in samenwerking met de IFLA Women’s Interest Group (IFLA/WIL) een pre conference te organiseren in Tampere Finland, voorafgaand aan de jaarlijkse IFLA conferentie in Helsinki. In samenwerking met IFLA/WIL is een call for papers uitgeschreven. MINNA, de vrouwenbibliotheek in Tampere, neemt de organisatie ter plekke voor haar rekening. www.winenetworkeurope.wordpress.com
Expert meeting EIGE in Vilnius.
AtGender – The European Association for Gender Research, Education and Documentation Binnen het bestuur van deze professionele organisatie in het internationale veld van genderstudies, vertegenwoordigt Aletta de belangen van vrouwen- en genderbibliotheken in Europa. Daarnaast werkt het aan samenwerking met en uitwisseling van kennis tussen afdelingen en deskundigen op het gebied van Vrouwenstudies in Europa. www.atgender.eu EIGE – European Institute for Gender Equality Aletta heeft het initiatief genomen om in samenwerking met EIGE de bronnen van vrouwenbibliotheken en documentatiecentra in Europa centraal aan te bieden via een portal bij EIGE. In 2011 heeft een eerste bijeenkomst plaatsgevonden in Vilnius tussen vertegenwoordigers van Europese vrouwen- en/of genderbibliotheken en EIGE om de haalbaarheid van dit plan te bespreken. In 2012 zullen nadere afspraken voor de toegang tot en het delen van resources in Europa worden uitgewerkt. www.eige.europa.eu
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
2 2 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
projecten
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
23 - Jaarverslag 2011
Back in a bite Aletta heeft in samenwerking met onder andere het Inspraak Orgaan Chinezen (IOC) en stichting Bayanihan (Centrum voor Filipijnse vrouwen) het culturele en culinaire erfgoed van migrantenvrouwen vastgelegd via het project Back in a Bite. Het project had een tweeledige doelstelling: enerzijds het vastleggen van levensverhalen en familierecepten van eerste generatie migrantenvrouwen, anderzijds dit ook te delen met een breed publiek. Het project heeft in 2010 en 2011 veel vrije publiciteit gegenereerd. In maart 2011 is dit project feestelijk afgesloten in restaurant The Colour Kitchen te Amsterdam. Deze locatie paste goed bij de doelstelling van het project: het leidt jongeren in achterstandssituaties op en bovendien staat een keer per maand het familierecept van een leerling-kok centraal.
Colourful Sunday Lunch.
Clarin Clarin is een Nederlands en Vlaams samenwerkingsproject voor verbetering van de infrastructuur voor onderzoekers. Het heeft tot doel instrumenten te ontwikkelen voor de Nederlandse taal als webservices (op gebied van tekst en spraak) in een Workflowsysteem. Het project ontwikkelt faciliteiten voor onderzoekers om eenvoudiger nieuwe onderzoeksvragen te kunnen stellen aan gedigitaliseerde informatie. Een deel van de oral history collectie van Aletta is toegankelijk en doorzoekbaar gemaakt. Maar Aletta heeft een hoger doel: ze wil in kaart brengen wat de voordelen zijn als dat toegankelijk en doorzoekbaar maken op een CLARIN-compatibele wijze gebeurt. Het wachten is op hulpmiddelen die verder ontwikkeld worden voor het doorzoeken van grote databestanden. Aletta zal deze gaan testen. Daphne III In 2011 zijn in zes landen die participeren in het onderzoek Daphne III, “Preventing Violence and Discrimination against Migrant Adolescent Girls and Young Women in Europe”, interviews uitgevoerd onder relevante actoren, zoals vertegenwoordigers van migrantenorganisaties en docenten. De resultaten van dit project, onder andere de onderzoeksresultaten en een fototentoonstelling, zijn in september gepresenteerd in San Sebastian, Spanje. In oktober heeft Aletta een presentatie gegeven over de deelresultaten van het onderzoek in Denemarken en op de conferentie Uitsluitend Emancipatie in Amsterdam. Het einde van 2011 stond in het teken van de inhoudelijke en financiële afsluiting van het project. Aletta was verantwoordelijk voor de best practices brochure.
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
2 4 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Digitalisering microfilms In 2010 is met het geld van Metamorfoze begonnen met de digitalisering van alle microfilms die in het verleden, ook met geld van Metamorfoze, zijn gemaakt. Dit behelst 14 verschillende literaire en cultuurhistorische collecties met de belangrijkste boeken, tijdschriften en archieven van Aletta. Het project werd in 2011 afgerond.
‘Directeur Saskia Wieringa van Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis, schuift ook even aan voor een reis door de tijd. Zo waren er historisch gezien in Europa ‘drie modellen’ voor vrouwenrelaties. De passing women: vrouwen die zich voordeden als mannen. ‘De romantische vriendinnen, die als aseksueel werden gezien.’ En de ‘lollepotten’, vrouwen die seksuele relaties met elkaar aangingen en daardoor tot de lagere sociale kringen werden gerekend.’ Haroon Ali in De Volkskrant over de documentaire film Allemaal Lesbisch, ‘Kijkje in de wereld van lesbiennes is als los zand’ (3 augustus 2011).
Digitalisering Rooie Vrouwen In opdracht van Stichting De Born digitaliseert Aletta de publicaties van Rooie Vrouwen van de PvdA. In 2011 zijn deze publicaties gedigitaliseerd. De bestanden worden in 2012 gecontroleerd en gelinkt aan items in de catalogus en vervolgens online beschikbaar gesteld. Ook het copyright wordt nog geregeld. Digitalisering tijdschriften In samenwerking met een medewerker van Metamorfoze is een voorstel ingediend voor het digitaliseren van een selectie uit Aletta’s collectie oude tijdschriften (voor 1945). Deze selectie is voorgelegd aan een aantal deskundigen. In december 2011 werd bekend dat de aanvraag is gehonoreerd; in 2012 wordt gestart met de uitvoering. FRAGEN – database feministische teksten Fragen (FRAmes on GENder) is onderdeel van het Europese project QUING (Quality in Gender + Equality Politics. FP96 Integrated Project 2006-2011 www.quing.eu). FRAGEN wordt gecoördineerd door Aletta. Het project richt zich op het selecteren, digitaliseren en opslaan van de meest relevante feministische teksten in Europa. Het gaat om teksten die van belang zijn geweest voor de ontwikkeling van het feministische gedachtegoed tijdens de tweede feministische golf en/of de tweede helft van de 20ste eeuw. Het doel is vergelijkend onderzoek mogelijk te maken naar de geschiedenis van feministische ideeën in de verschillende landen van Europa. Het project is in januari 2009 van start gegaan, in 2011 is de FRAGEN website www.fragen.nu gelanceerd op de 2nd European Conference on Politics and Gender (ECPG) in Boedapest. Het project is inhoudelijk en financieel eind 2011 afgesloten. Allemaal Lesbisch Aletta heeft geparticipeerd in de totstandkoming van de documentairefilm Allemaal Lesbisch, geproduceerd door Bounce Media/Mildred Roethof. De film is een document over jonge, moedige lesbische vrouwen die inzage geven in hun verlangen en worstelingen. Het doel is lesbische meisjes en vrouwen zichtbaar te maken en daarmee
25 - Jaarverslag 2011
meer bekendheid met en begrip voor seksuele diversiteit te creëren. Parallel aan de verhalen van de jonge vrouwen wordt een historisch perspectief getoond van lesbiennes vanaf de jaren vijftig van de vorige eeuw tot heden. Directeur Saskia Wieringa heeft dit deel voor haar rekening genomen. Onderdeel van de samenwerking is dat het ruwe interviewmateriaal in de collectie van Aletta wordt opgenomen en toegankelijk gemaakt zal worden voor toekomstig onderzoek. Oral history interview mevrouw Hogeweg-de Haart In december 2011 is een oral history interview op audio afgenomen met de 96-jarige mevrouw Hogeweg-de Haart, oud-voorzitter van het IAV (rechtsvoorganger van Aletta). Doel was het vastleggen van (een deel van) de geschiedenis van het instituut. Mevrouw Hogeweg-de Haart is in de jaren vijftig en zestig actief geweest is het bestuur van het IAV, de periode waarover relatief weinig bekend is. Zij is een van de weinigen, zo niet laatste levende van haar generatie, en kan lacunes in de kennis over de geschiedenis van het instituut opvullen. Prof. dr. Francisca de Haan heeft het interview afgenomen. Dit project is mogelijk gemaakt door het Aletta Jacobs Fonds. Oral History interview Anja Meulenbelt Anja Meulenbelt is een bekend feministe, schrijfster en politica. Haar boek De schaamte voorbij is opgenomen in de FRAGEN-database als een van de tien belangrijkste documenten uit de tweede feministische golf. In het kader van Moving Women’s History wil Aletta levensverhalen verzamelen van vrouwen die actief waren in de tweede feministische golf. In 2011 is er een uitgebreid oral history interview met Anja Meulenbelt opgenomen voor deze verzameling. Dit project is mogelijk gemaakt door het Aletta Jacobs Fonds.
Stills uit DVD ‘Dolle mina’ (in beheer Aletta).
In het kader van Moving Women’s History wil Aletta levensverhalen verzamelen van vrouwen die actief waren in de tweede feministische golf. In 2011 is er een uitgebreid oral history interview met Anja Meulenbelt opgenomen voor deze verzameling.
2 6 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Oral History interviews Diversiteit In het kader van Moving Women’s History – Tweede Feministische Golf, interviewt Aletta vijf vrouwen die een rolmodel waren voor of een belangrijke rol hebben gespeeld in de zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwenbeweging. In 2010-2011 zijn drie van de vijf interviews voltooid. Oral History interviews Rooie Vrouwen In opdracht van Stichting De Born interviewt Aletta acht Rooie Vrouwen conform de oral history methode. De interviews zullen in de toekomst deel uit maken van de levensverhalencollectie van Aletta. In 2011 zijn zeven van de acht interviews voltooid. Verteld Verleden Doel van het project Verteld Verleden is het ontwikkelen van standaarden voor opslag en metadata, het ontwerpen van een integrale zoekmachine en online beschikbaar stellen van oral history collecties in Nederland. Ook is de ontwikkeling van een overkoepelende portal voor de ontsluiting van de interviews ten doel gesteld. Een belangrijk onderdeel van het programma is het delen van kennis en ervaring. Op de informatieportal zijn verslagen van verschillende congressen, seminars en symposia gepubliceerd, maar ook links opgenomen naar relevante publicaties en adressen. Daarnaast is een demonstratieportal ontwikkeld, met de oral history collectie Vrouwenhulpverlening van Aletta als basis. Voor het harvesten van de oral history collectie heeft Aletta een database ontwikkeld. Verder zijn er verschillende lezingen en workshops gegeven in het kader van het project: twee workshops Verteld Verleden bij de Groninger Audiovisuele Archieven en de Zeeuwse Bibliotheek Middelburg (beiden maart 2011), het symposium Oral History in samenwerking met de Vereniging voor Gendergeschiedenis (april 2011) en de Masterclass Oral History (15 juni). Visual METS Aletta heeft in 2010 en 2011 haar bijdrage geleverd aan het project Visual METS, een door AgentschapNL gesubsidieerd project in het kader van Digitaliseren met Beleid. Visual METS is een samenwerkingsproject van Aletta en het IISG waarin samengestelde bronnen (zoals boeken, tijdschriften, archiefstukken etc.) die gedigitaliseerd worden, online in hun oorspronkelijke samenhang en volgorde toegankelijk worden gemaakt. Bovendien wordt een online presentatie ontwikkeld die het voor gebruikers eenvoudig,
27 - Jaarverslag 2011
intuïtief en aantrekkelijk maakt om de digitale bronnen te raadplegen. De applicatie wordt gratis ter beschikking gesteld aan alle erfgoedinstellingen in Nederland en daarbuiten. Deze applicatie kan als een plug-in aan de eigen website worden gekoppeld. In 2011 is een opzet gekozen en uitgewerkt waarbij gebruikers van de software zelf kunnen bepalen welke onderdelen het beste in de eigen website pasten. Het project is begin 2010 van start gegaan en de oplevering van de viewer staat gepland voor voorjaar 2012. Zout in de pap Sinds 2009 zijn de metadata van Aletta grotendeels in de Gemeenschappelijke Geautomatiseerde Catalogus (GGC) van OCLC opgenomen en dus toegankelijk in Picarta (de nationale catalogus in Nederland) en Worldcat (de wereldwijde blbiotheekcatalogus). Een deel van de titels moest echter nog handmatig worden ‘gematched’ met de records in de GGC en bovendien moest een conversieprogramma geschreven om het uploaden van nieuwe titels van de catalogus van Aletta naar de GGC mogelijk te maken. Dit project werd deels gefinancierd door Stichting Pica in het kader van het project ‘Zout in de Pap’
In het kader van Moving Women’s History – Tweede Feministische Golf, interviewt Aletta vijf vrouwen die een rolmodel waren voor of een belangrijke rol hebben gespeeld in de zwarte, migranten en vluchtelingenvrouwenbeweging. In 2010-2011 zijn drie van de vijf interviews voltooid.
2 8 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
publieks activiteiten
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
29 - Jaarverslag 2011
Themajaar Seksualiteit De activiteiten die Aletta in 2011 op het gebied van sociale media heeft ontplooid stonden in het teken van ‘Seksualiteit.’ De collectie werd belicht aan de hand van de volgende subthema’s: beeldvorming van vrouwen in de media, erotiek, voorplanting, seksuele identiteit en seksueel geweld. Medewerkers schreven blogs over deze onderwerpen en ook externe experts als Birgit Donker, Gabi van Driem en Maria Genova leverden een bijdrage. Verder werd een erotische blogwedstrijd uitgeschreven waarmee een nieuw publiek werd bereikt. Heleen van Royen was jurylid in deze wedstrijd. Het thema bood ook gelegenheid voor de organisatie van een aantal fysieke bijeenkomsten. Schrijfster Rihana Jamnaludin hield een voordracht over seksualiteit en spiritualiteit. Tijdens het Transgenderfilmfestival sprak Saskia Wieringa over de goddelijke betekenis die transseksualiteit in sommige culturen kent, ook nam ze deel aan de talkshow Let’s talk about sex tijdens het Women Inc. festival in maart. Crowdfunding actie urnenmonument Aletta Jacobs In 2011 startte Aletta een crowdfunding actie om het verwaarloosde urnenmonument van Aletta Jacobs in ere te herstellen. De actie was succesvol en leverde een totale bijdrage op van 3.500 euro, dankzij bijdrages van individuen en sponsors als de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen, de Rotary Velsen, de Gemeente Velsen en Begraafplaats en Crematorium Driehuis Westerveld. Aletta’s Colourful Sunday Lunch: uitreiking Back in a Bite Award Zondagmiddag 27 maart organiseerde Aletta een speciale lunch in the Colour Kitchen te Amsterdam. Tijdens deze netwerklunch reikte Aletta de ‘Back in a Bite Award’ uit voor het meest kleurrijke recept en filmpje dat werd ingestuurd voor dit migratieverhalenproject. Tijdens de middag vertelde Soundos El Ahmadi, actrice, presentatrice en stand-upcomedian, haar persoonlijke migratiegeschiedenis.
‘Woeste vrouwen die op straat beha’s verbranden. Een beeld waar Dolle mina, een feministengroep uit de jaren zeventig, veel mee geassocieerd wordt. Maar beha-verbrandingen zijn er nooit geweest. Kennelijk spreekt deze Dolle Mina mythe zo tot de verbeelding dat iedereen erin gelooft. Om daar een einde aan te maken haalde Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis een 1-aprilgrap uit.’ Eline Kuijper in Trouw, ‘Aletta maakt met 1-aprilgrap eind aan Dolle Mina-mythe’ (2 april 2011).
1-april grap: de restanten van de verbrande bh’s.
1 april grap: Verbrande BH’s Dolle Mina’s die bh’s verbranden. Het was zogenaamd één van de meest spraakmakende ludieke acties van de actiegroep, maar heeft in werkelijkheid nooit plaatsgevonden. Een mythe die een eigen leven is gaan leiden en onuitroeibaar is. En het sprak kennelijk nog zo tot de verbeelding dat diverse media, waaronder persbureau WFA, Dagblad Trouw en enkele digitale media, serieus reageerden op een uitnodiging van Aletta om aanwezig te zijn bij een officiële overhandiging van verbrande bh’s aan s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
3 0 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
Anja Meulenbelt tijdens presentatie FRAGEN-database.
Saskia Wieringa in debat ‘Let’s talk about sex’ tijdens Women Inc. festival.
Optreden van het Nederlands Philharmonisch Orkest tijdens de afscheidsborrel van het Obiplein.
het archief. Het verhaal was dat de bh-restanten zouden worden opgenomen in het beeldarchief van het instituut voor vrouwengeschiedenis. De objectendatabase bestaat, met daarin actievoorwerpen, eremedailles en schilderijen. Maar hierin zullen nooit verbrande bh’s worden opgenomen. Simpelweg omdat ze nooit of te nimmer hebben bestaan. Lancering FRAGEN-database met Anja Meulenbelt en Naïma El Bezaz Op 17 mei vond de Nederlandse presentatie van de FRAGEN-database plaats. In deze database hebben Europese vrouwenbibliotheken en onderzoekers uit de landen van de EU, Turkije en Kroatië belangrijke feministische teksten uit de periode vanaf de Tweede Feministische Golf geselecteerd en online beschikbaar gesteld. Tijdens de lancering gingen wetenschappers en studenten hierover in discussie. Anja Meulenbelt, wier taboedoorbrekende tekst De schaamte voorbij is opgenomen in de database, werd tijdens de presentatie geïnterviewd over de ontvangst van haar boek. Na dit interview vond er een paneldiscussie plaats over de relevantie van de FRAGEN-teksten voor jonge vrouwen in de huidige maatschappij. Ter afsluiting sprak publiciste en auteur Naïma El Bezaz over haar eveneens taboedoorbrekende autobiografische boek Vinexvrouwen. Expertmeeting Wet tijdelijk huisverbod Sinds de invoering van de Wet tijdelijk huisverbod in 2009, zijn bijna 6.000 huisverboden opgelegd. MOVISIE, INTERVICT (International Victimology Institute Tilburg) en Aletta hielden op 24 juni een expertmeeting waar nationale professionals kennis konden nemen van de internationale ervaringen. Tijdens de bijeenkomst werden de eerste resultaten van een vergelijkende studie gepresenteerd en was er gelegenheid om de Europese experts in ronde tafelgesprekken te bevragen over ervaring in de verschillende landen. Afscheid van Gerardus Majellakerk aan het Obiplein Na 18 jaar verliet Aletta in september 2011 de Gerardus Majellakerk aan het Obiplein in Amsterdam Oost. Op 1 september was er een afscheidsborrel voor relaties, met onder andere een optreden van een afvaardiging van het Nederlands Philharmonisch Orkest, de nieuwe bewoner van de Majellakerk.
Herinneringen ophalen tijdens de afscheidsborrel van het Obiplein.
Deelname Talkshow Women Inc. Op 19 september heeft Aletta deelgenomen aan de talkshow van Women Inc.: ‘Wil de Nederlandse Oprah opstaan?’. Er was een historisch overzicht voorbereid over Nederlandse vrouwelijke helden in de (recente) geschiedenis.
31 - Jaarverslag 2011
‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid.’
Opening bibliotheek en archief Vijzelstraat met open huis In september was de bibliotheek en het archief van Aletta gesloten voor publiek. Op 4 oktober openden de deuren van de bibliotheek weer en werd de eerste bezoeker verwelkomd met een bos bloemen. De officiële opening van de nieuwe locatie vond plaats op vrijdag 28 oktober door burgemeester Van der Laan van Amsterdam. Na de officiële opening hield de bibliotheek open huis voor alle geïnteresseerden. Bezoekers konden deelnemen aan rondleidingen door het depot, waar Aletta’s collectie veilig ligt opgeborgen, en het nieuwe kantoor. De rondleidingen werden gegeven door medewerkers. Aletta mocht deze avond ruim 100 gasten verwelkomen. De Academische Opening van de nieuwe locatie vond plaats op 17 november met een lezing van Rosi Braidotti (zie ook wetenschap).
Citaat Belle van Zuylen. In aanloop naar de 100ste vrouwendagviering op 8 maart 2011 stuurde Aletta via haar sociale media elke dag een quote van een bijzondere vrouw de wereld in.
Filmvertoning Allemaal Lesbisch Aletta verzorgde op 9 november de aftrap van het Black Magic Woman (BMW) festival met de exclusieve filmvertoning van Allemaal Lesbisch. Mildred Roethof maakte deze film in samenwerking met Stichting LetsBeOpen! en Aletta. Allemaal Lesbisch toont de onbekende wereld van jonge, ambitieuze lesbiennes in Nederland (zie ook projecten). Een aantal hoofdrolspelers uit de film was deze avond aanwezig en beantwoorden vragen van het publiek. BMW-festival: talkshow seksualiteit Zaterdagavond 12 november hield Aletta in samenwerking met het Black Magic Woman (BMW) Festival, de talkshow ‘Voices’. Jongeren en gastsprekers gingen met elkaar in gesprek over hun beleving van seksualiteit. Zarayda Groenhart, bekend van het tv-programma Spuiten en Slikken, leidde de avond. De talkshow stelde actuele ontwikkelingen en trends van de huidige maatschappij aan de kaak. Gastsprekers waren Moenira Shiwra, projectleider bij COC voor jeugd en onderwijs en eveneens projectleider bij Respect2Love, Leyla Cinibulak, medisch antropoloog en projectleider huiselijk en seksueel geweld bij Movisie, Lisette Thooft, auteur van onder andere De Onverzadigde Vrouw (en de Afwezige Man) en Angelique Martis, voorlichter middelbare scholen COC.
Rondleiding door depot met doventolk tijdens Open Huis.
Gasten buigen zich over prijsvraag tijdens Open Huis. s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
3 2 - J a a r v e r s l ag 2 0 1 1
financiën
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
33 - Jaarverslag 2011
Inkomsten (in procenten) Subsidie UvA
2% 2% 4%
Overige opbrengsten Dotatie uit reserves
Overige opbrengsten projecten
Subsidie DE regulier
68%
19% 5% Giften 10.004 (deze worden ingezet voor (toekomstige) projecten en activiteiten)
Subsidie DE projecten
Uitgaven (in procenten)
Financiers projecten
Erfgoed
34%
Overhead
• KB/Metamorfoze
8%
30%
3%
(waarvan huisvesting 36%)
Marketing, communicatie en fondsenwerving
• Ministerie VWS • Prins Bernhard Cultuurfonds • Mondriaan Stichting
Wetenschap
Projecten
• AgentschapNL • VSB Fonds
25%
• SNS Reaalfonds • Stichting DOEN • ClarinNL • ThiltenCateFonds • Universiteit van Amsterdam
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e
COLOFON Vormgeving Maya Timmer/M A T Ontwerp Eindredactie Marah Michel Beeldmateriaal: voorpagina beheer Aletta (meeste foto’s door Catharina Pöhlmann); pagina 6 verhuizing, beheer Aletta (meeste foto’s door Catharina Pöhlmann); pagina 7 portret van Aletta Jacobs door Isaac Israëls; pagina 9 sfeerimpressie bibliotheek Vijzelstraat (Catharina Pöhlmann); pagina 11 historisch beeld uit collectie Aletta (rechthebbenden kunnen zich melden bij Aletta); pagina 12 sfeerimpressie bibliotheek Vijzelstraat (Catharina Pöhlmann); pagina 14 historisch beeld uit collectie Aletta (rechthebbenden kunnen zich melden bij Aletta); pagina 17 Rosi Braidotti; pagina 18 (Catharina Pöhlmann); pagina 19 Aletta’s van Nu (meeste foto’s door Catharina Pöhlmann); pagina 21 historisch beeld uit collectie Aletta(rechthebbenden kunnen zich melden bij Aletta), expert meeting EIGE in Vilnius (copyright onbekend); pagina 23 (Catharina Pöhlmann); pagina 25 Anja Meulenbelt (Catharina Pöhlmann); pagina 30 (meeste foto’s door Catharina Pöhlmann); pagina 31 (Catharina Pöhlmann). Aletta, instituut voor vrouwengeschiedenis Vijzelstraat 20 1017 HK Amsterdam Informatiebalie 020 - 665 08 20 Secretariaat 020 - 30 31 500 www.aletta.nu www.talktoaletta.nu @AlettaNieuws
AlettaNu AlettaNu
s h a r i n g t h e pa s t , c r e at i n g t h e f u t u r e