Introductie tot de FIU-Nederland
H.M. Verbeek-Kusters EMPM Hoofd FIU - Nederland l 05-06-2012
Inhoud presentatie • Witwassen • Organisatie FIU-Nederland • Van ongebruikelijk naar verdacht • Wat is een ongebruikelijke transactie? • Gebruik van verdachte transacties
FIU-Nederland I 2012
Strafrecht, artikel 420 bis (witwassen) 1. Als schuldig aan witwassen wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vijfde categorie: a. hij die van een voorwerp de werkelijke aard, de herkomst, de vindplaats, de vervreemding of de verplaatsing verbergt of verhult, dan wel verbergt of verhult wie de rechthebbende op een voorwerp is of het voorhanden heeft, terwijl hij weet dat het voorwerp – onmiddellijk of middellijk – afkomstig is uit enig misdrijf; b. hij die een voorwerp verwerft, voorhanden heeft, overdraagt of omzet of van een voorwerp gebruik maakt, terwijl hij weet dat het voorwerp – onmiddellijk of middellijk – afkomstig is uit enig misdrijf.
2. Onder voorwerpen worden verstaan alle zaken en alle vermogensrechten.
FIU-Nederland I 2012
Strafrecht, artikel 420 quarter (“schuldwitwassen”) 1. Als schuldig aan schuldwitwassen wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of geldboete van de vijfde categorie: a. hij die van een voorwerp de werkelijke aard, de herkomst, de vindplaats, de vervreemding of de verplaatsing verbergt of verhult, dan wel verbergt of verhult wie de rechthebbende op een voorwerp is of het voorhanden heeft, terwijl hij redelijkerwijs moet vermoeden dat het voorwerp – onmiddellijk of middellijk – afkomstig is uit enig misdrijf; b. hij die een voorwerp verwerft, voorhanden heeft, overdraagt of omzet of van een voorwerp gebruik maakt, terwijl hij redelijkerwijs moet vermoeden dat het voorwerp – onmiddellijk of middellijk – afkomstig is uit enig misdrijf.
2. Onder voorwerpen worden verstaan alle zaken en alle vermogensrechten.
FIU-Nederland I 2012
Strafrecht, artikel 420 ter (“gewoonte witwassen”) Hij die van het plegen van witwassen een gewoonte maakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.
FIU-Nederland I 2012
Wereldwijde omvang witwasactiviteiten? $ 750 miljard dollar per jaar. Omstreeks € 1.8 miljard euro per dag!!
FIU-Nederland I 2012
Casus Spoedmelding (I) Financiële instelling ontvangt een overboeking vanuit het buitenland van bijna 2 miljoen euro op een zakelijke rekening. De financiële instelling neemt contact op met de directeur van het bedrijf waarvan de zakelijke rekening is, maar krijgt onvoldoende informatie over de herkomst van het geld en reden van overboeking. Doel van de directeur is om het geld door te boeken naar een rekening elders in Europa. De financiële instelling besluit de overboeking niet te accepteren, het geld wordt terug geboekt naar buitenlandse rekening. Een week later wordt wederom een soortgelijke transactie ontvangen op de zakelijke rekening vanuit het zelfde land, dit maal een iets lager bedrag. Hierop besluit de financiële instelling een spoedmelding te doen bij de FIUNederland. FIU-Nederland I 2012
Casus Spoedmelding (II) Onderzoek van de FIU-Nederland levert het volgende op: De FIU heeft meerdere transacties op naam van de directeur in haar database, waarbij grote bedragen gemoeid zijn De eigenaar lijkt het bedrijf te gebruiken als een soort van trust met mogelijke afscherming van derden Meest opvallende is echter dat de directeur op het moment van overboeking volgens gegevens in loondienst werkt in een laagbetaalde functie
Op basis van deze informatie verklaart de FIU-Nederland de transactie verdacht FIU-Nederland legt de casus dan voor aan het FIET-Financieel KLPD en FIOD. FIET-financieel legt de zaak voor aan het OM. Het OM besluit tot inbeslagname van de tweede overboeking, nog geen 48 uur na ontvangst van de spoedmelding. Onderzoek is nog in volle gang. Door snel handelen en een goede afstemming is echter het bedrag van de overboeking zeker gesteld. FIU-Nederland I 2012
Organisatie FIU-Nederland
FIU-Nederland I 2012
FIU-Nederland (I) • Professioneel expertisecentrum met ruim15 jaar ervaring
• Centraal, nationaal, onafhankelijk orgaan • Hoog beveiligde omgeving met uitsluitend gescreend personeel • Beleidsmatige aansturing door Ministerie van Veiligheid en Justitie en Financiën • Beheersmatig ondergebracht bij de dienst IPOL van het KLPD • Hybride van samenstelling, deels administratief, deels politieel
FIU-Nederland I 2012
FIU-Nederland (II) Hoofd & plv. hoofd Financial Intelligence Unit- Nederland
Unit-ondersteuning
Account- en Relatiebheer
Maatwerk
Regulier proces / overzicht en inzicht
FIU-Nederland I 2012
Beheerorganisatie Ministerie van Veiligheid en Justitie
KLPD
IPOL
Financial Intelligence Unit- Nederland
FIU-Nederland I 2012
Beheer OT en VT data
Beheerder databestand ongebruikelijke transacties
Gemandateerd beheerder databestand ongebruikelijke transacties
Minister van Veiligheid en Justitie
Minister van Veiligheid en Justitie
Korpschef KLPD
Hoofd FIU Nederland
Diensthoofd IPOL
ongebruikelijke transacties
Beheerder databestand financiële criminaliteit
Gemandateerd beheerder databestand financiële criminaliteit
verdachte transacties
FIU-Nederland I 2012
Van ongebruikelijk naar verdacht
FIU-Nederland I 2012
Meldplicht Ongebruikelijke transacties melden bij de FIU (is meldpunt van de WWFT). Dit is een (bijzonder) politiegegeven Maar: geen voor de politie direct toegankelijke informatie. Slechts geautoriseerde toegang binnen de FIU-Nederland Alleen na onderzoek: OT kan VT worden.
FIU-Nederland I 2012
Meldende instellingen Banken Kredietinstellingen Effecteninstellingen Beleggingsinstellingen Geldtransactiekantoren Provider voor geldtransactiekantoren Levensverzekeraars Assurantietussenpersonen Credit card maatschappijen Casino’s Handelaren in zaken van grote waarde Overige handelaren
• • • • • • • • • •
Accountants Advocaten Bedrijfseconomisch adviseurs Belastingadviseurs Bemiddelaars in onroerend goed Makelaar in onroerend goed Notarissen Administratiekantoren Onafhankelijk juridisch adviseurs trustmaatschappijen
Van ongebruikelijk naar verdacht Meldende instellingen
Ongebruikelijke transacties
1. Automatische match 2. Eigen onderzoek
Buffer database
3. LOvJ-verzoek 4. Verzoek van buitenlandse FIU
Verdachte transacties
1. 2. 3. 4.
(Bijzondere) opsporingsdiensten Inlichtingendiensten Veiligheidsdiensten OM/ Functioneel Parket FIU-Nederland I 2012
Bronnen Bevragen databestanden politiegegevens. Bevragen openbare bronnen/registers. Vergelijken met reeds eerder gemelde transacties. Bevragen buitenlandse meldpunten. Artikel-17 vragen.
FIU-Nederland I 2012
Ongebruikelijke transacties 450.000 388.842
400.000 350.000 300.000 250.000
214.040 183.395
200.000
196.877 167.237
163.933
150.000 100.000 50.000 0
2007_Motion
2008_Motion
2009_Motion
2010_Motion
2010_GoAML
2011_GoAML
25.093
21.472
16.105
19.331
22.459
21.572
money transfers
188.947
367.370
147.828
164.064
174.418
145.665
Totaal
214.040
388.842
163.933
183.395
196.877
167.237
niet-money transfers
FIU-Nederland I 2012
Verdachte transacties 60.000 54.605
50.000
45.656
40.000 32.100 29.795
30.358
30.000 23.224 20.000
10.000
0
2007_Motion
2008_Motion
2009_Motion
2010_Motion
2010_GoAML
2011_GoAML
niet-money transfers
4.763
3.802
3.453
4.408
4.988
3.653
money transfers
40.893
50.803
28.647
25.387
25.370
19.571
Totaal
45.656
54.605
32.100
29.795
30.358
23.224
FIU-Nederland I 2012
Enkele verplichtingen voor meldende instellingen • Tijdigheid van melden (binnen 14 dagen)
• Verboden de cliënt te informeren • Verantwoordelijkheid voor de melding ligt bij de instelling
FIU-Nederland I 2012
Consequenties niet melden OPZETTELIJK
GEEN OPZET
Economisch delict Misdrijf 2 jaar gevangenis straf € 18.500 Boete
Economisch delict Overtreding 6 mnd gevangenis straf € 18.500 Boete
FIU-Nederland I 2012
Wat is een ongebruikelijke transactie?
FIU-Nederland I 2012
Ongebruikelijke transacties Indicatoren (art. 15 WWFT)
• OBJECTIEVE indicatoren Melding is altijd verplicht. Transacties met (Rechts)personen in specifieke gebieden/landen. Transacties gemeld aan politie/justitie. • SUBJECTIEVE oordeel van de meldende instelling (risico gebaseerd) Melding is verplicht als de instelling oordeelt dat er een vermoeden is van … Witwassen Financiering van terrorisme
FIU-Nederland I 2012
Gebruik Verdachte Transacties
FIU-Nederland I 2012
Verdachte transacties Politie informatie, via BlueView ter beschikking voor opsporing in Nederland Accountmanagers FIU-Nederland Kan gebruikt worden als sturingsinformatie (financieel én niet financieel onderzoek) Kan gebruikt worden voor analyses (criminaliteitsbeeld, overlast, e.d.) Kan gebruikt worden voor ontnemingszaken Vaak kunnen verdachte transacties informatie verschaffen met betrekking tot het gronddelict in lopende zaken, zoals verdovende middelen, mensenhandel, prostitutie, etc.
FIU-Nederland I 2012
Tel: Fax: E-mail: Website:
+ 31(0)79 - 345 96 81 + 31(0)79 - 345 87 68
[email protected] www.fiu-nederland.nl
FIU-Nederland I 2012