Ik kies voor informatica 9 ICT’sterren in beeld
Ik kies voor informatica
9 ICT’sterren in beeld
1 Darifa VO-leerlinge Informatica 2 Astrid HO-studente Informatica 3 Sietie VO-docente Informatica 4 Doris MBO-studente Informatica 5 Natalie ICT-onderzoekster 6 Lidwine ICT-onderneemster 7 Ilja ICT-consultant 8 Anette ICT-professional 9 Petra ICT-opleidingsmanager
2 4 6 8 10 12 14 16 18
2
Darifa Agarbi Leerlinge 6-vwo Bredero Lyceum in Amsterdam
1
Vo-leerlinge informatica
3
Echt leuk ‘Als ik had geweten dat het keuzevak Informatica zo meevalt, dan had ik dat veel liever gekozen’, zei een medeleerling laatst een beetje verbaasd tegen Darifa Agarbi. Darifa zelf liet zich door haar beeld van Informatica niet tegenhouden: ‘Bij de voorlichting vertelden ze over programmeren en dat klonk best ingewikkeld. Maar ik dacht: ik probeer het toch.’ En met succes. Inmiddels zit ze in 6-vwo en heeft ze flink wat ervaring met programmeren, het bouwen van websites en zelfs “robotica”. Tot haar eigen verbazing bleek ze aanleg te hebben voor Informatica. In haar groep zitten twee keer zoveel jongens als meisjes. Verschillen merkt ze wel. ‘Sommige jongens kan ik echt niet meer volgen, die weten zoveel technische dingen. Maar gelukkig helpen ze mij en de andere meisjes graag. Aan de andere kant, in een project als ‘robotica’ was ik weer veel beter en kon ik juist de jongens helpen.’ Vol enthousiasme vertelt ze verder over een game-opdracht: ‘Het helemaal zelf bedenken, ontwerpen en maken van zo’n spel is echt leuk! Je snapt daarna gewoon hoe andere spelletjes in elkaar zitten. Vergeleken met meisjes die geen Informatica hebben gedaan, weet ik best veel. Dat zie ik als een groot voordeel voor later.’ Na haar eindexamen wil Darifa geen Informatica studeren, maar Pedagogische Wetenschappen, omdat ze graag met kinderen werkt. ‘Maar ook hier zie ik in de toekomst veel met ICT gebeuren. Bij pedagogiek zou ik bijvoorbeeld games kunnen ontwikkelen voor kinderen met agressieproblemen. Of robots bouwen, die kinderen helpen om iets te verduidelijken naar hun ouders wat ze niet durven te vertellen. Dus ook in de toekomst blijf ik ermee bezig.’
Bij robotica help ik de jongens.
4
Astrid Pieterse Studente Technische Informatica en Technische Wiskunde TU Eindhoven
2
Ho-studente Informatica
5
Alle kanten op Ze had er niet aan moeten denken om een studie te doen ‘met van die vage vragen’, zegt Astrid Pieterse lachend. Nee, geef haar maar wiskunde. Tweedejaars is ze nu en ze doet niet één, maar twee bachelors: Technische Informatica en Technische Wiskunde. Daar heeft ze precies gevonden wat ze zocht: geen honderden pagina’s lezen, maar programmeren en complexe software ontwerpen. ‘De bètavakken vond ik altijd al leuker, dus wilde ik wiskunde gaan studeren. Toen ik tijdens de open dag van de TU Eindhoven hoorde over de dubbele propedeuse in combinatie met Informatica, besloot ik dat te gaan doen. Het vak Informatica had ik niet gehad op de middelbare school, dus ik maakte me wel een beetje zorgen dat het misschien te moeilijk zou zijn. Maar dat viel echt mee. Programmeren vind ik zelfs het leukst van al mijn vakken!’ Wat haar ook meeviel, was het studeren in een typische ‘mannenomgeving’. ‘Ik word echt niet anders behandeld omdat ik een meisje ben. We werken veel samen en soms vallen me dan wel kleine verschillen op. De jongens denken een plan vaak niet helemaal door. Ik zelf zie al vroeg in het proces mogelijke toekomstige problemen en bedenk dan al vaak vooraf oplossingen. Dan merk ik echt dat een meisje in de groep toch een andere benadering van een vraagstuk oplevert.’ Astrid hoopt later in het bedrijfsleven te belanden, maar eigenlijk kan ze straks alle kanten op. ‘Informatica en wiskunde staan aan de basis van bijna alles wat we doen. De studies zijn echt niet moeilijker dan een andere studierichting. Doe gewoon wat je leuk vindt, want daar gaat het uiteindelijk om.’
De bètavakken vond ik altijd al leuker.
6
Sietie Alma Docente Informatica aan het Bogerman in Sneek
3
Vo-docente Informatica
7
Lekker concreet ‘Tien procent van de meisjes in Nederland kiest voor een studie in de ICT. In Spanje is dat vijftig procent. Zijn de meisjes in Spanje soms slimmer dan hier?’ Zo begon Sietie Alma haar voorlichting in de derde klas. Natuurlijk vonden de meisjes dat onzin. Maar van hun ouders horen ze soms: Informatica? Dat is toch niets voor jou? Volgens Sietie kiezen daarom te weinig meisjes voor ICT. ‘De omgeving speelt, zeker op de middelbare school, een grote rol. Niet alleen ouders, maar ook vrienden dicteren wat wel en wat niet “hoort”. Ook het zelfbeeld van vrouwen is heel bepalend. Toen ik op mijn dertigste begon met een computercursus, dacht ik vooraf ook dat het iets was voor echt heel intelligente mensen.’ Volgens Sietie is het vaak het abstracte vakjargon dat meisjes afschrikt. Daarom houdt ze haar voorlichting en lessen zo concreet mogelijk. ‘In 6-vwo zijn we gestart met het schrijven van een Wikiboek en zo behandelen we tegelijk het onderwerp auteursrechten. Systeemontwikkeling oefenen we door het maken van games. En over drie jaar volgen we weer een heel ander programma. De ontwikkelingen gaan zo snel. Die snelheid is exemplarisch voor de ontwikkeling van ICT. Alles speelt zich nu af op internet, in plaats van vroeger op de computer.’ ‘In de toekomst zie ik voor meisjes een grote rol weggelegd in de ICT. Zij zijn zo sterk in de sociale kant van ICT. Juist daar zie ik binnen ICT de grootste ontwikkelingen. Het is zo’n basis van onze wereld geworden. Je bent bijna geen volwaardig gesprekspartner als je er niets van weet. Eigenlijk zou Informatica een verplicht vak moeten worden, net als Nederlands dat is.’
Zijn de meisjes in Spanje slimmer dan hier?
8
Doris Ho Leerlinge ICT op ROC Mondriaan in Den Haag
4
Mbo-studente Informatica
9
Boeiend en veelzijdig Zelfs als ze vrij van school is, zit Doris Ho nog achter haar pc, waar ze websites op maakt. Of ze werkt op haar laptop, zit op Facebook of speelt spelletjes als Fruit Ninja op haar iPad of mobiel. Kortom, Doris is een meisje dat wel raad weet met digitale zaken. Daarom voelt ze zich ook zo thuis bij haar studie. Daar leert ze zowel over de technische kant van ICT, als over het gebruik ervan in bedrijven. Juist die veelzijdigheid van ICT was één van de belangrijkste redenen voor Doris om haar studie te kiezen. Haar vader, zelf ICT’er, was ook een groot voorbeeld voor haar. En, niet onbelangrijk, Doris vindt de opleiding vooral heel gezellig. ‘Nog niet heel veel meisjes doen deze opleiding, dat maakt het anders en uitdagend. Jongens zijn ook vaak eerlijker en duidelijker dan meisjes, daarom werk ik graag met ze samen.’ Samenwerking is belangrijk bij haar studie, die voor een groot deel bestaat uit het oefenen van realistische projecten. ‘Omdat de situaties nét echt zijn, is zo’n les heel boeiend en spannend. Zo ben ik nu bezig met een project waar we documenten maken voor een bedrijf, bijvoorbeeld functionele en technische ontwerpen. Dat bedrijf bestaat dan niet echt, maar we worden wel beoordeeld alsof het echt is.’ ‘Op mijn opleiding kun je kiezen voor een hele technische kant, zoals applicatieontwikkeling, netwerkbeheer of systeembeheer, of meer een bedrijfsmatige kant. Zelf wil ik in mijn vierde jaar netwerkbeheer gaan doen. Dat jaar ga ik ook stage lopen.’ Volgens Doris maakt het voor het werken in de ICT niet uit of je een meisje of een jongen bent. ‘We hebben in de toekomst gewoon veel heel goede mensen nodig, want onze wereld wordt steeds digitaler.’
Het is vooral heel uitdagend.
10
Natalie van der Wal Promovenda en docente Lifestyle Informatics aan de Vrije Universiteit
5
ICT-onderzoekster
11
Frisse blikken Natalie van der Wal heeft het naar haar zin op de Vrije Universiteit: ‘Mijn werk is veelzijdig, het past helemaal bij me. Ik vind het erg leuk om met anderen samen te werken en me te verdiepen in creatieve oplossingen op complexe vraagstukken. Ik werk onder andere aan een applicatie voor de telefoon die opkomende depressiviteit opspoort en daardoor iemand kan waarschuwen. Ook ben ik samen met andere universiteiten bezig met een simulatieprogramma dat een antwoord kan geven op massapaniek bij evacuaties van grote mensenmassa’s. Onlangs heb ik mijn proefschrift hierover afgerond.’ Lifestyle Informatics is een relatief nieuwe studie die zich op het snijvlak bevindt van de sociale en exacte wetenschappen. Natalie: ‘Het komt bijvoorbeeld terug in de sensoren in een auto die je waarschuwen als je gaat knikkebollen. Of door het Wake-up Light: de wekker die je met geleidelijke lichttoename beter doet ontwaken dan door een abrupte zoemtoon. Maar ook door de gps-gestuurde, vibrerende riem die een brandweerman veilig naar de uitgang kan sturen.’ ‘Ik vind diversiteit belangrijk, frisse blikken van vrouwen binnen de ICT. Het zou goed zijn als er meer vrouwen in de ICT werken, zeker in hogere functies en managementfuncties. Lifestyle Informatics trekt aardig wat vrouwen aan: ongeveer 40% van de studenten is vrouw.’ Na haar bachelor heeft Natalie, net als de meeste afgestudeerden, een master gedaan: Artificial Intelligence. ‘Toen heb ik me gespecialiseerd in Cognitive Science. Ik heb geleerd menselijk gedrag te modelleren en simuleren, en hierdoor kun je weer intelligente systemen ontwerpen die mensen beter ondersteunen. Ik vind het heerlijk om in mijn werk met exacte kennis apparaten te bedenken die het de (psyche van de) mens gemakkelijker maken. Die combinatie van de exacte en sociale richting vind ik fascinerend.’
Fascinerende combinatie exacte en sociale richting!
12
Lidwine van As Ondernemer, software-ontwikkelaar en consultant
6
ICT-onderneemster
13
Uitdagend Vrouw, ondernemer en werken in de ICT. Voor veel mensen is dit nog steeds een bijzondere combinatie. Niet voor Lidwine van As, succesvol ondernemer, eigenaar van Innovaxis en Grey Matter, twee bedrijven op het gebied van informatiemanagement en -architectuur, en volbloed ICT-specialist. En dat terwijl ze met vijf talen en maar twee exacte vakken eindexamen deed. ‘Ik had wel aanleg voor computers. Zo leerde ik programmeren op een oude computer van mijn oom en bij vriendjes was ik degene die uitzocht hoe iets moest worden opgelost. Toch kwam het gewoon niet in me op dat informatica voor mij überhaupt een keuzemogelijkheid kon zijn. Ikzelf en de rest van de wereld beschouwden mij als “het meisje met de talenknobbel”, exacte vakken waren niets voor mij. Toen ik desondanks besloot Informatica te gaan studeren – want ik vond het wel heel leuk! – reageerde mijn omgeving dan ook heel verbaasd. Als ik nu terugkijk, is het een logische stap geweest. Ik geniet van het uitdenken hoe ik een programma een bepaalde functie precies op de juiste manier kan laten uitvoeren. Mijn werk is verre van eenzijdig, juist ook vanwege de combinatie met het ondernemerschap. Ik ben op allerlei fronten bezig: met techniek, met advisering en met het aan de man brengen van mijn producten.’ Voor Lidwine van As is ICT niet meer weg te denken in onze maatschappij. Het is een noodzakelijkheid geworden, zoals een straat of een supermarkt. Daarom vindt ze het zo belangrijk dat ook vrouwen hun weg naar ICT weten te vinden. ‘Het is tijd dat we niet meer denken over wat vrouwen kunnen toevoegen aan ICT, maar over wat ICT kan geven aan vrouwen. Het is uitdagend werk waar meisjes heel gelukkig in kunnen worden. Ik ben er trots op dat ik een steengoede ICT’er ben en bijdraag aan ICTontwikkelingen!’
Ik ben er trots op dat ik een steengoede ICT’er ben.
14
Ilja van den Berg Adviseur (sociale) innovatie bij Alares
7
ICT-consultant
15
Gewoon meer plezier ‘De C wordt weer belangrijker in ICT; het draait steeds meer om communicatie. Wat ik doe bij Alares is daar een voorbeeld van. Samen met een team van organisatiepsychologen, communicatiewetenschappers en techneuten adviseer ik bijvoorbeeld banken over kennisdeling en hoe ze die, door slim gebruik te maken van ICT, kunnen verbeteren. Met Facebook-achtige kennisomgevingen of interne Twitter-netwerken bevorderen we de communicatie tussen mensen. Het werkproces gaat niet per se sneller, maar mensen zijn meer betrokken, loyaler, creatiever en hebben gewoon meer plezier in wat ze doen.’ Ilja van den Berg heeft Information Engineering gestudeerd, een studie die voor de ene helft bestaat uit Informatica en voor de andere helft uit Bedrijfskunde en Communicatie. ‘Ik ben ervan overtuigd dat het bij ICT helemaal niet alleen gaat om techniek, ICT heeft alles te maken met het gedrag van mensen. Dat ik daar oog voor heb, heeft misschien wel te maken met mijn vrouw-zijn. Het valt me op dat de sociale kant van ICT nog niet optimaal wordt ingezet. Te veel wordt nog opgehangen aan het “meetbaar zijn” van effecten, terwijl sommige effecten niet direct zijn waar te nemen. Bijvoorbeeld de sociale effecten van een verandering waarbij ICT is ingezet. Ik zie daar een belangrijke rol voor vrouwen; die hebben daar meer gevoel voor.’ In de toekomst zullen kennis- en communicatieomgevingen verder in invloed toenemen, niet alleen tussen mensen in een bedrijf, maar ook tussen bedrijven en sectoren. ‘Als ik jonge meisjes wil uitleggen wat voor werk ik doe, zeg ik altijd: Wat ik doe is alsof jij je ouders zou uitleggen waarom Facebook nuttig is. ICT is al lang niet meer achter je computer zitten; ICT is mensen ontmoeten.’
Je ouders uitleggen waarom Facebook nuttig is.
16
Anette Stolvoort Klantadviseur Techniek en Systeemarchitect bij IBM
8
ICT-professional
17
Inleving en relaties Altijd al een bètavrouw, koos Anette Stolvoort in de jaren ’80 heel bewust voor Technische Informatica. ‘Na mijn studie kon ik meteen aan de slag bij IBM. Door de jaren heen heb ik verschillende functies gehad en veel gereisd. Vroeger was ik echt een technische ICT’er. Nu ben ik verantwoordelijk voor heel uiteenlopende zaken: van de inhoud en techniek tot het managen van een team en klantrelaties. Net als de ICT-wereld zelf ben ik ook gegroeid van hardcore ICT naar de zachtere communicatiekant.’ In haar functie van klantadviseur Techniek en Systeemarchitect bij IBM Nederland is ze de enige vrouw in Nederland. ‘Vergeleken met andere landen lopen we hier achter.’ Anette schetst met een knipoog een karikatuur: ’Mannen hebben een hamer en slaan daarmee op een spijker. Vrouwen kijken eerst of de hamer wel bij die spijker past’, en vervolgt serieus, ‘Het gebrek aan diversiteit is een probleem, al gaat het volgens mij niet zozeer over mannen of vrouwen, maar over eigenschappen. Zo zouden mannen met “vrouwelijke” eigenschappen ook veel verschil kunnen maken en vrouwen met “mannelijke” eigenschappen juist weer minder toevoegen.’ Anette geeft aan dat het belang van communicatie in de ICT alleen maar zal toenemen: ‘Het gaat steeds meer om gedrag, taal en omgaan met social media. Bovendien is de relatie met klanten en inlevingsvermogen cruciaal, zowel in commerciële omgevingen als bij overheden. Bij veel technische ICT’ers zie ik dat juist de sociale vaardigheden gebrekkig zijn. De groeiende vraag naar ‘zachte’ eigenschappen in de ICT zal in het voordeel werken van vrouwen. De recente ontwikkelingen in de ICTbranche hebben de deuren geopend voor een nieuwe generatie meisjes en vrouwen. Meisjes hebben de toekomst in de ICT, dat geloof ik echt.’
Meisjes hebben de toekomst in ICT.
18
Petra Koenders Directeur Academie ICT en business op Avans hogeschool
9
ICT-opleidingsmanager
19
Spannend en innovatief Een druk bezette vrouw is ze, die een gezin met drie kinderen combineert met haar werk op Avans hogeschool in Breda. Petra Koenders: ‘In mijn leven draait alles om balans: balans tussen werk en gezin, balans in de begeleiding van mijn docententeams en de balans tussen ICT en mensen.’ Als directeur heeft Petra goed zicht op de ontwikkelingen binnen de opleiding. Over balans gesproken: ‘Bij Informatica is ongeveer 5% meisjes. Dat is natuurlijk veel te weinig, alleen al omdat meer diversiteit altijd goed is. Vrouwen zijn over het algemeen beter in creatief denken en zaken van meerdere kanten te bekijken. Mannen houden beter aan hun doel vast. Het bundelen van die krachten levert een sterk team op.’ Veel van de scheve verhouding in de ICT zijn volgens haar nog steeds te wijten aan de sociale normen in de maatschappij van nu. ‘Rond ICT hangt nog steeds het idee dat het vooral een beetje “nerderig bezig zijn” is en dat je de hele dag stil achter je computer zit. En dat terwijl ICT zo veel meer is! Kijk alleen maar naar ons mobieltje; ook dat is ICT. Het belang van ICT zal alleen maar groeien. We ontdekken nu de impact die social media kunnen hebben en we denken na over hoe de zorgsector en het onderwijs de slag naar digitalisering moeten maken. In de ICT beleven we nu een heel spannende en innovatieve tijd.’ Daarom pleit Petra voor meer balans in de verhoudingen jongens/meisjes. Zij roept meisjes op om vooral nieuwsgierig te zijn: ‘Sta open voor alles wat er nu gebeurt en laat je toekomstplannen niet bepalen door vaststaande beelden van wie je moet zijn. Misschien word je nog verrast door je eigen keuze.’
Misschien word je nog verrast door je eigen keuze.
Uitgave © maart 2012 VHTO, Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/techniek Science Park 400 1098 XH Amsterdam T 020 888 4220 E
[email protected] W www.vhto.nl
Tekst: Brechje Hollaardt Fotografie: Liesbeth Dingemans Ontwerp: Carta communicatie & grafisch ontwerp Druk: Drukkerij ZuidamUithof
Meer weten over opleidingen informatica? • Kijk voor mbo-opleidingen op www.roc.nl en vul in de sector ICT of informatica • Kijk voor hbo-opleidingen op www.source-magazine.nl en klik op de button yellowpages • Kijk voor universitaire opleidingen op www.studiekeuze123.nl en gebruik het trefwoord informatica Maak voor meer informatie over het keuzevak informatica in de bovenbouw en/of over jouw studiekeuze een afspraak met je decaan!
