Bijlage 1 Handleiding student
Copy/Paste en plagiaat, wat mag wel en wat mag niet?
Oefening 1 Copy/Paste en plagiaat, wat mag wel en wat mag niet??
Opdracht: Beoordeel de volgende situaties en zet steeds een X op de juiste plek
Mag wel 1 2
Overnemen van een stukje tekst waarin je oppervlakkige veranderingen aanbrengt, z.b *) Overnemen van een stukje tekst waarin je alle zinnen wat verandert, z.b.
3
Overnemen van een idee dat je geheel in eigen woorden weergeeft, z.b.
4
Overnemen van een plaatje van een site van een groot bedrijf, m.b./z.t.
5
Overnemen van een compleet gedicht van Vondel, m.b./z.t.
6 7
Overnemen van een foto van een schilderij van Rembrandt uit een museumsite, m.b./z.t. 5 regels tekst uit een boek letterlijk overnemen, m.b./z.t.
8
De helft van een websitetekst letterlijk overnemen, m.b./z.t.
9
Een oud verslag van een vriend (met diens toestemming) inleveren onder je eigen naam, zb. Achter in een verslag staat als enige bronvermelding: “Bij dit verslag werd gebruik gemaakt van de leerboeken van het tweede en derde studiejaar”
10
*): z.b. = zonder bronvermelding m.b. = met bronvermelding z.t. = zonder toestemming van degene die het auteursrecht heeft
Mag niet
Duidelijkheid over plagiaat Werkstukken van studenten zullen vaak werk van anderen bevatten. Sterker nog: het is dom om dat niet te doen. Als je goed gebruik maakt van eerder uitgevoerd werk kom je meestal verder dan wanneer je zelf het wiel weer uit gaat vinden. In wetenschappelijke kringen is het ook zeer gebruikelijk om een publicatie te beginnen met een overzicht van eerder werk op het betreffende gebied. Maar is dat dan geen plagiaat? Wat is plagiaat? In van Dale (2005) wordt plagiaat omschreven als “het overnemen van stukken, gedachten, redeneringen van anderen en deze laten doorgaan voor eigen werk”. Veel studenten weten niet precies wat wel of niet mag. Mag je nou wel of niet in een verslag in eigen woorden weergeven wat je op een website of in een boek tegenkomt? In de wetenschap moet je als auteur altijd aangeven waarop je beweringen zijn gebaseerd. Daarmee wordt je werk wetenschappelijk-zorgvuldig en controleerbaar. Je mag beslist nooit werk van een ander presenteren alsof het van jezelf is. Dat geldt, behalve voor teksten en ideeën ook voor afbeeldingen. Bij veel opleidingen zijn inmiddels plagiaatscanners in gebruik waarmee werkstukken van studenten automatisch op plagiaat gecontroleerd worden. Bij overtreding kun je een jaar worden uitgesloten, zie het onderwijsexamenreglement van je opleiding. Auteursrecht is ook belangrijk Bij regels voor plagiaat speelt de bronvermelding dus een grote rol. Er zijn echter ook nog regels rond auteursrecht. Ook al vermeld je correct je bron, dan mag je nog niet zomaar grote stukken tekst en afbeeldingen van anderen overnemen omdat daar auteursrecht op rust. Dan moet toestemming van de rechthebbende worden gevraagd. Meestal is dat de auteur of de uitgever van een boek/artikel of de ‘eigenaar’ van een website. Uiteraard moet dan ook de bron op de juiste manier vermeld worden. Er zijn uitzonderingen: op ‘algemeen bekende zaken’ rust geen auteursrecht. Zo hoeft er geen toestemming meer worden gevraagd aan de erfgenamen als de auteur meer dan 70 jaar geleden is overleden. Regels rond auteursrecht zijn per land verschillend. Op gebruik van merknamen, gepatenteerde vindingen e.d. wordt hier verder niet ingegaan. Als dat belangrijk is voor je studie, wordt daar op een ander moment in de opleiding aandacht aan besteed. Wat mag er dan wel precies? Een docent zal geen genoegen nemen met werk van studenten dat alleen maar geciteerd of geparafraseerd (in eigen woorden weergegeven) werk van anderen bevat. In verslagen e.d. moet jouw eigen bijdrage goed onderscheiden kunnen worden van andermans werk. Dus je mag ideeën en korte letterlijke tekstdelen van anderen wel gebruiken als je maar duidelijk vermeldt dat het andermans werk is. In de tekst moet dat helder naar voren komen in een z.g. verwijzing, bijvoorbeeld: Jansen (1983) schreef al dat ……….. Voor verwijzingen zijn meerdere standaardmanieren zoals de hier gebruikte APA-regels, zie bijlage. Vraag na welke regels in jouw opleiding gebruikt moeten worden. Bij letterlijke overname van tekst wordt dat gedeelte tussen “ “ of inspringend geplaatst en bij de verwijzing wordt het paginanummer vermeld. Jansen (1983, p43) schreef al: “………………”. Als je grote delen letterlijk overneemt of plaatjes van een ander gebruikt, moet je toestemming vragen aan de rechthebbende en die toestemming ook vermelden in de tekst. Bv.: Jansen (1983, p43-44, overgenomen met toestemming van de uitgever) schreef al het volgende: “ ………… “. Aan het eind van je document neem je dan een alfabetische literatuurlijst (referenties) op met standaardbeschrijvingen van de gebruikte bronnen, voor regels daarvan zie ook de bijlage. Er zijn programma’s (bv. Endnote) die uit een aangelegde database van literatuurgegevens automatisch referentielijsten kunnen maken in allerlei verschillende stijlen.
Referenties: Dale, J. H. van, e.a. (2005). Van Dale groot woordenboek van de Nederlandse taal (14e editie). Utrecht: Van Dale Lexicografie.
Bijlage: APA-Standaardbeschrijvingen van referenties Zie uitgebreide info op http://www.ru.nl/contents/pages/347865/verwijzenvolgenshetapa-systeem.pdf Er zijn veel standaard manieren waarop referenties beschreven worden in de literatuurlijst achter in een document. Onderstaande regels van de APA worden veel gebruikt. De literatuurlijst moet hierbij alfabetisch op auteursnaam geordend worden. Informeer welke stijl in je opleiding gebruikt moet worden.
Boek: Koster, M.P. (2000). Constructieprincipes (3e editie). Enschede: Twente University Press. Auteur. (jaar van uitgave). Boektitel cursief gedrukt (Eventueel omschrijving). Plaats van uitgave: Uitgever.
Artikel uit een tijdschrift: Rienties, B., & Arts, M. (2004). Omgaan met plagiaat: van intuïtie naar bewijs. Tijdschrift voor hoger onderwijs, 22(4), 251-264 Auteurs. (jaar van uitgave). Titel artikel, Titel tijdschrift cursief gedrukt, volumenummer =meestal jaargang (nummer aflevering), paginanummers.
Artikel uit een boek (geredigeerd werk, b.v. een congresverslag): Pasaribu, H.R., & Schipper, D.J. (2005). Design diagram for ceramic components for biomedical applications. In R.O. Richie (ed.), First international conference on mechanics of biomaterials and tissue. (pp. 73-82). Hawaii: CMBT Auteurs. (jaar van uitgave). Titel artikel. In Editors, Titel boek cursief gedrukt (paginanummers). Plaats van uitgave: Uitgever.
Web document (als niet op een bovenstaande manier mogelijk): Groenhuijsen, C. (….). Tijdnood? Scriptie nodig? Klik hier! Retrieved July 26, 2006 from http://www.edusite.nl/edusite/columns/10116 Auteur. (jaar van publicatie). Titel. Retrieved datum van raadplegen from url.
NB: Je ziet dat we bij artikelen uit tijdschriften of boeken met 2 titels te maken hebben: de titel van het artikel en de titel van het verzamelwerk waar het artikel in stond. De tweede wordt cursief gedrukt, de eerste niet.
Oefening 2 Copy/Paste en plagiaat: wat mag wel en wat mag niet?? Opdracht 1: Lees eerst onderstaand stukje, het zijn delen uit een column die Charles Groenhuijsen schreef voor EduSite. http://www.edusite.nl/edusite/columns/10116. (Overgenomen met toestemming van EduSite)
Tijdnood? Scriptie nodig? Klik hier! Het is een plaag. En een gat in de markt. Docenten krijgen er grijze haren van. Studenten schuldcomplexen. En lekker hoge cijfers. Maar het gaat nooit meer weg. Amerikaanse studenten schrijven massaal werkstukken en scripties over. In Nederland is lichte opwinding ontstaan over studenten die op bedrieglijke wijze de copy- en paste-toets beroeren. Maar hier in de VS is het nog veel erger. …. Het is het echt Big Business. Kijk maar eens op www.SchoolSucks.com. …. De eigenaren van SchoolSucks pochen dat ze al 26 miljoen werkstukken hebben verkocht voor $4.95 per pagina. …. Docenten zinnen op wraak. Er zijn databanken waar ze kunnen checken of scripties gepikt zijn. …. Speciale software zoekt naar opvallende gelijkenissen. ….. Maar het is de vraag of elke school en universiteit wel zo driftig wil speuren naar fraudeurs. Die moet je straffen. Daarmee dalen de gemiddelde prestaties van de school of universiteit en dat is slecht voor je naam. En dan komen weer allerlei particuliere giften in gevaar. En in Amerika is er een vreselijke neiging om bij elk ongemak in het leven een advocaat in te huren en een proces aan te spannen. Universiteiten zijn daar ook bang voor. Je moet dus wel sluitend bewijsmateriaal hebben voor je een student straft. Voor je het weet zit niet de student maar de universiteit in de beklaagdenbank. …. Oh, toch nog even die ene sukkel in Boston die wél tegen de lamp liep. Hij schreef werk over van zijn eigen professor. Opdracht 2: Vergelijk het eerste deel van de eerder gelezen column met het bewerkte stukje. Mag de bewerking zonder bronvermelding gebruikt worden in een scriptie? Originele tekst
Het is een plaag. En een gat in de markt. Docenten krijgen er grijze haren van. Studenten schuldcomplexen. En lekker hoge cijfers. Maar het gaat nooit meer weg. Amerikaanse studenten schrijven massaal werkstukken en scripties over. In Nederland is lichte opwinding ontstaan over studenten die op bedrieglijke wijze de copy- en paste-toets beroeren. Maar hier in de VS is het nog veel erger. …. Het is het echt Big Business. Kijk maar eens op www.SchoolSucks.com. …. De eigenaren van SchoolSucks pochen dat ze al 26 miljoen werkstukken hebben verkocht voor $4.95 per pagina.
Bewerking Het is een plaag, maar ook een gat in de markt. Terwijl docenten er grijze haren van krijgen, halen studenten lekker hoge cijfers. Maar het zal nooit meer weggaan. Studenten in Amerika schrijven massaal werkstukken over. In ons land is lichte opwinding ontstaan over studenten die bedrieglijk de copy- en paste-toets gebruiken. Maar in de USA is het nog veel erger. Er wordt veel geld mee verdiend. Zie www.SchoolSucks.com, de eigenaren van die site zeggen dat ze al 26 miljoen werkstukken hebben verkocht a raison van $4.95 per pagina.
Opdracht 3: Vergelijk het tweede deel van de eerder gelezen column met het bewerkte stukje. Mag de bewerking zonder bronvermelding gebruikt worden in een scriptie? Originele tekst Bewerking Maar er zijn inmiddels hulpmiddelen waarmee Docenten zinnen op wraak. Er zijn databanken overtreders opgespoord kunnen worden. De waar ze kunnen checken of scripties gepikt zijn. ingeleverde werkstukken kunnen automatisch …. Speciale software zoekt naar opvallende worden onderzocht op plagiaat. gelijkenissen. ….. Maar het is de vraag of elke school en universiteit Er zijn echter 2 redenen waarom het opsporen van overtreders niet overal prioriteit heeft. In de wel zo driftig wil speuren naar fraudeurs. Die eerste plaats heeft het straffen van overtreders tot moet je straffen. Daarmee dalen de gemiddelde gevolg dat de gemiddelde resultaten van de prestaties van de school of universiteit en dat is opleiding slechter worden en dat is erg nadelig slecht voor je naam. En dan komen weer allerlei voor de particuliere geldstroom.
particuliere giften in gevaar. Opdracht 4: Vergelijk het laatste deel van de eerder gelezen column met het bewerkte stukje. Mag de bewerking met een bijbehorende referentie gebruikt worden in een scriptie? Originele tekst
En in Amerika is er een vreselijke neiging om bij elk ongemak in het leven een advocaat in te huren en een proces aan te spannen. Universiteiten zijn daar ook bang voor. Je moet dus wel sluitend bewijsmateriaal hebben voor je een student straft. Voor je het weet zit niet de student maar de universiteit in de beklaagdenbank. …. Oh, toch nog even die ene sukkel in Boston die wél tegen de lamp liep. Hij schreef werk over van zijn eigen professor.
Bewerking Als 2e reden geeft Groenhuijsen (2004): “En in Amerika is er een vreselijke neiging om bij elk ongemak in het leven een advocaat in te huren en een proces aan te spannen. Universiteiten zijn daar ook bang voor. Je moet dus wel sluitend bewijsmateriaal hebben voor je een student straft. Voor je het weet zit niet de student maar de universiteit in de beklaagdenbank.” Beide redenen hebben tot gevolg dat overtreders meestal niet worden gestraft als ze al worden gepakt, behalve natuurlijk die ene sukkel in Boston die wél tegen de lamp liep. Hij schreef werk over van zijn eigen professor.
Opdracht 5: Wat is er mis met de verwijzing in opdracht 1: “het zijn delen uit een column die Charles Groenhuijsen schreef voor EduSite. http://www.edusite.nl/edusite/columns/10116. (Overgenomen met toestemming van EduSite)”
Antwoorden Oefening 1 Copy/Paste en plagiaat, wat mag wel en wat mag niet?? Mag wel 1
2 3 4
5
6
7
8
9
10
Overnemen van een stukje tekst waarin je oppervlakkige veranderingen aanbrengt, z.b *) Plagiaat want je gebruikt het idee van een ander zonder dat te vermelden Overnemen van een stukje tekst waarin je alle zinnen wat verandert, z.b. Plagiaat want je gebruikt het idee van een ander zonder dat te vermelden Overnemen van een idee dat je geheel in eigen woorden weergeeft, z.b. Plagiaat want je gebruikt het idee van een ander zonder dat te vermelden Overnemen van een plaatje van een site van een groot bedrijf, m.b./z.t. Zelfs met bronvermelding mag dit niet want met kopiëren van een compleet plaatje schend je Nederlands auteursrecht Overnemen van een compleet gedicht van Vondel, m.b./z.t. Mag zonder toestemming van de erfgenamen want de auteur is meer dan 70 jaar geleden overleden. Uiteraard moet je wel duidelijk maken dat het werk van Vondel is met een juiste bronvermelding Overnemen van een foto van een schilderij van Rembrandt uit een museumsite, m.b./z.t. Mag niet hoewel ook Rembrandt al lang geleden overleed. Op de foto rust auteursrecht van de fotograaf. De fotograaf hoefde geen toestemming te vragen aan de erfgenamen van Rembrandt 5 regels tekst uit een boek letterlijk overnemen, m.b./z.t. Mag wel want er is bronvermelding en er is geen toestemming nodig van de rechthebbende want er wordt slechts een klein deel geciteerd. De helft van een websitetekst letterlijk overnemen, m.b./z.t. Mag niet want er is toestemming nodig van de rechthebbende omdat het gaat om citeren van een substantieel deel. (citeren van enkele regels van een klein document kan dus al teveel zijn!) Een oud verslag van een vriend (met diens toestemming) inleveren onder je eigen naam, zb. Mag niet want de docent wordt misleid: dit is fraude. (Er wordt niet tegen het auteursrecht gezondigd, omdat de vriend toestemming gaf) Achter in een verslag staat als enige bronvermelding: “Bij dit verslag werd gebruik gemaakt van de leerboeken van het tweede en derde studiejaar” Mag niet want nu is niet na te gaan welke bewering uit welk boek afkomstig is. Dit is niet wetenschappelijk en niet zorgvuldig
Mag niet x
x x x
x
x
x
x
x
x
*): z.b. = zonder bronvermelding m.b. = met bronvermelding z.t. = zonder toestemming van degene die het auteursrecht heeft
Antwoorden Oefening 2 Copy/Paste en plagiaat: wat mag wel en wat mag niet?? Opdracht 2: Zonder bronvermelding mag dit niet, want de tekst is overduidelijk gemaakt met gebruik van werk van Groenhuijsen. Plagiaat! Opdracht 3: Hoewel alle zinnen zijn veranderd mag dit ook niet zonder bronvermelding. Ook deze tekst is overduidelijk gemaakt met gebruik van werk van Groenhuijsen. Plagiaat!
Opdracht 4: Het eerste citaat is juist aangegeven (naam, jaartal, aanhalingstekens) maar in de tekst komt niet helder naar voren dat ook de laatste zin uit het gedachtegoed van Groenhuijsen afkomstig is. Dus ook hier: plagiaat! Opdracht 5: Er is geen referentie aan het eind van de publicatie vermeld op een standaardmanier. Bijvoorbeeld het jaar van uitgave en ook de da
