Cultuurvisie Maassluis 2015-2018 Beleids- en uitvoeringsprioriteiten Culturele Raad Maassluis Versie 1.0 20-12-2014
De CRM juicht het toe dat er thans op actieve wijze gewerkt wordt aan een nieuwe Cultuurvisie voor onze stad. Het proces om veel mensen te betrekken bij de discussies en totstandkoming van die visie ervaren wij als positief. Juist ook omdat keer op keer blijkt dat er veel initiatieven zijn in Maassluis die vrijwel geheel door ‘het veld’ tot stand komen. Een dergelijke aanpak werkt dan ook goed in deze context. Een andere constatering over het culturele veld in Maassluis is dat het een eilandenrijk is. Met andere woorden, veel organisaties en vereniging met allemaal hun eigen belangen maar waar (structurele) samenwerking niet vanzelfsprekend is. De CRM wil de komende jaren investeren in een sfeer waar samenwerking, krachtenbundeling en daarmee een lerend, kruis-bestuivend en inspirerend klimaat tot stand kan komen. De CRM hanteert bij het vaststellen van haar prioritaire onderwerpen een aantal basis uitgangspunten. •
• •
•
Van Maassluis, dóór Maassluis, vóór Maassluis. Hiermee bedoelt de CRM dat cultuur iets van iedereen is, waarbij de energie en initiatieven vanuit de stad benut moeten worden zowel in aanbiedende als consumerende zin en waarbij organisaties en instellingen elkaar weten te vinden en benutten. Hierbij kan dan ook gedacht worden aan het bevorderen van gemeenschapscultuur. Kijk van buiten-naar-binnen. Maassluis kan leren door ook de ervaringen en kennis van elders te benutten. Een gezond cultureel klimaat begint bij de jeugd. Wetenschappelijk is bewezen dat kinderen die regelmatig met kunst en cultuur in aanraking komen zich bijvoorbeeld creatiever en socialer ontwikkelen en een beter concentratievermogen hebben. Vergelijkbaar met de sport waar het denken in ‘breedtesport’ versus ‘topsport’ gewoongoed is geworden, is een dergelijke benadering ook hanteerbaar voor de kunst en cultuur in Maassluis. Investeer in een breed aanbod van culturele activiteiten (aantrekkelijk woon- en leefklimaat) en de amateuristische kunstbeoefening maar durf daar bovenop te sturen op ‘parels’. Echter, om dat te kunnen doen zijn keuzes onontbeerlijk.
Deze uitgangspunten leiden tot de volgende prioritaire onderwerpen voor de Cultuurvisie
1) Bevordering actieve participatie jeugd. Om ervoor te zorgen dat nu en in de toekomst kinderen en jongeren actief deelnemen aan kunstzinnige en culturele activiteiten (in welke vorm dan ook) is het van belang dat de gemeente stuurt op een goed en toegankelijk aanbod. Hierbij horen: - Meerjaren visie en bijbehorende afspraken over de financiering en huisvesting van faciliteiten als het Jeugd Theaterhuis, Kunst en CultuurAcademie (KAC) en Muziek@Maassluis.
- Het cultuurmenu verder verrijken en daarmee faciliteren dat kunst- en cultuur op lagere scholen een structurele actieve plek krijgen gedurende meerdere leerjaren. Maak hierbij gebruik van de mogelijkheden die de Minister van OCW heeft gecreëerd voor muziekonderwijs. - Stimuleren dat ook op de middelbare scholen naast of als onderdeel van het reguliere CKV onderwijs, culturele activiteiten een structurele plek krijgen (bijvoorbeeld door uitbreiding of een variant van het cultuurmenu). - Sturen op samenwerking tussen professionele aanbieders (zoals Jeugdtheaterhuis, Muziek@Maassluis e.d.), de verenigingen en scholen. Bijvoorbeeld door bij muziekworkshops op scholen door Muziek@Maassluis, leden van verenigingen in te zetten of door docenten/vrijwilligers van de KCA te betrekken bij CKV activiteiten. - Initiatieven van organisaties en verenigingen om jeugd in contact te brengen met kunst en cultuur of op te leiden dienen beloond te worden met extra faciliteiten, ondersteuning en waar nodig financiering. - Inzetten van een jeugdcultuur Scout die actief inventariseert wat de actuele behoeften zijn van jongeren op het gebied van cultuur. Daarnaast legt de cultuurscout dwarsverbanden tussen bestaande organisaties, verenigingen en stichtingen die actief zijn in het Maassluise cultuurveld. Daarmee worden de bestaande organisaties betrokken bij nieuwe initiatieven en wordt vermeden dat er onnodig nieuwe entiteiten aan het veld worden toegevoegd. Denk hierbij ook aan een wijkgerichte aanpak. - Stimuleren van projecten van, door en voor jongeren zelf. Op deze manier creëren we actieve participatie. Benut hierbij de netwerken en contacten van bestaande jongerenorganisaties met specifieke aandacht (maar niet uitsluitend) voor moeilijk bereikbare groepen. - Sturen op structurele verbinding van Jeugd met een aantal vaste evenementen in Maassluis waar Kunst en Cultuur zichtbaar worden (bijv. Open Monumentendag, Poëzie in het park etc.) net zoals dat jaarlijks bij de dodenherdenking gebeurd. Ook de lokale participatie aan de Maassluise Muziekweek kan hierbij worden betrokken.
2) Concrete plannen Huisvesting Kunst en Cultuur en toekomst Monumentale Gebouwen. Culturele initiatieven en organisaties in Maassluis hebben het niet altijd gemakkelijk (gehad) in Maassluis. Een actieve faciliterende rol van de gemeente is voor een gezond cultureel klimaat gewenst. Hiermee doelt de CRM niet op een gemeente die met financiële middelen altijd als oplosser moet optreden, maar wel op een gemeente (cultuurwethouder) die actief faciliteert om partijen tot een oplossing te brengen (zie ook rol gemeente verderop). Een onderdeel waar dat heel goed kan en cruciaal is voor organisaties is huisvesting. Goede en betaalbare huisvesting is essentieel voor het functioneren van culturele organisaties. Hierbij wordt gedacht aan: -
De CRM ziet graag een onderzoek uitgevoerd naar de succes- en faalfactoren van een ‘cultuurhuis’ aan de hand van initiatieven die in diverse andere gemeenten reeds zijn ondernomen. Er zijn zowel succesvolle als niet-succesvolle initiatieven te vinden. Het simpelweg samenbrengen van culturele organisaties in één gebouw leidt niet per definitie tot succesvolle samenwerking en/of kostenbesparing. Het idee van een ‘cultuurhuis’ in Maassluis kan een meerwaarde zijn maar de randvoorwaarden en doelstellingen daarvan
-
-
dienen eerst goed onderzocht te worden. Hierbij moet aandacht zijn voor kostenbeheersing, synergie op inhoud, aantrekken/aanjagen cultureel klimaat, bezoekersaantallen en er moet sprake zijn van een positieve business-case ten opzichte van reeds gedane investeringen. Op basis van bovenstaande ziet de CRM een uitgewerkte visie over de gewenste huisvesting en faciliteiten van gevestigde culture organisaties (bijvoorbeeld KCA, Maassluise Harmonie, Musea, Witte Kerkje) voor de komende 10 jaar. Waar is winst te behalen vanuit financiële overwegingen (onderhoud, logistiek) en waar is winst te behalen op het gebied van kruisbestuiving, inhoudelijke synergie en vernieuwing (en waar is die synergie ook niet te verwachten). Meerjarige visie en concrete afspraken over de Koningshof (rol, functie, aanbod en sturing en financiering), i.h.b. met betrekking tot de theaterfunctie. Visie op de toekomst van monumentale gebouwen (Schuurkerk. Delflandhuis, etc…).
3) Bevorderen amateurvoorstellingen in eigen stad. Een aantal organisaties en verenigingen kiezen er niet (meer) voor om voorstellingen in Maassluis te geven. Dit heeft soms te maken met financiën maar ook met technische mogelijkheden. Creëer een mogelijkheid om meer ‘eigen’ amateurvoorstellingen in bijv. de Koningshof mogelijk te maken (budget/prijs regelingen) waardoor het aantrekkelijk/mogelijk wordt om in eigen stad te programmeren. Van, door en voor Maassluis.
4) Financiële sturing Cultuurvisie De CRM adviseert de gemeente om haar financiële mogelijkheden ten einde de cultuurvisie te realiseren op een aantal niveaus in te richten. -
-
-
-
-
Investeer in de brede cultuurparticipatie. Hier gaat het dan met name om een breed aanbod mogelijk te maken (met name gericht op jeugd). Dit betreft de vorm van basisfinanciering voor verenigingen en organisaties. Hiervoor zal het bedrag dat de gemeente Maassluis investeert in Kunst en Cultuur omhoog moeten. Maassluis geeft veel minder geld uit aan deze onderwerpen dan vergelijkbare gemeenten (dit is de basis van het onderdeel “Aantrekkelijke woon en leefomgeving”). De CRM adviseert om duidelijke criteria te hanteren waaraan het verkrijgen van basisfinanciering moet voldoen. Stuur hierbij op ‘outcome’ in plaats van op technische detail informatie. Durf hierbij mee te wegen wat. de maatschappelijke bijdrage van de ontvangers is. Stuur meer op een projectmatige aanpak voor die elementen die verschillende beleidsterreinen met elkaar verbinden. Hier spreken we over de maatschappelijke rol van kunst en cultuur maar ook over de economische waarde van kunst en cultuur. Om dit te stimuleren moet niet alleen gekeken worden naar de budgeten voor cultuur maar dienen ook andere begrotingsonderdelen een bijdrage te leveren (citymarketing, zorg, onderwijs, veiligheid e.a.) Op het derde niveau dient gestuurd te worden op ‘parels’. Bijzondere evenementen of prestaties dienen mogelijk gemaakt of beloond te worden. Ook (kleinere) innovatieve ideeën kunnen op dit niveau worden beloond. Hiervoor kan projectmatig gestuurd worden. Bij het beschouwen van parels kan gekeken worden naar de intrinsieke waarde (kunst), de maatschappelijke waarde voor de burgers (actieve deelname, bezoekers), of de economische waarde (bezoekers, citymarketing) Het belonen van goede initiatieven en ‘parels’ zal door de CRM worden ondersteund met de Culturele Prijs Maassluis.
5) Kunst in de Openbare Ruimte KiOR draagt op duidelijke wijze bij aan een aantrekkelijk woon-, leef- en werkklimaat. Ook met de op handen zijnde stadsontwikkeling en uitbreiding van woonwijken en bedrijventerreinen zou de gemeente een consistent werkbare en duidelijke regeling (proces) moeten inrichten voor het tot stand laten komen van kunst in openbare ruimte. De CRM adviseert de gemeente om bij het formuleren van hun ruimtelijke plannen en programma van eisen voor bouwprojecten hier uitgangspunten c.q. voorwaarden aan te verbinden. Hierbij kan worden gerealiseerd dat bijdrages vanuit de projectontwikkelaars worden behaald voor KiOR in de (nieuwe) wijken. Daarnaast kan (tijdelijke) KiOR worden ingezet als ingrediënt voor de economische waarde van kunst en cultuur.
6) Faciliterende rol Gemeente De (lokale) overheid heeft van oudsher een aantal rollen. Denk aan de kader stellende rol (wet- en regelgeving), de toezichthoudende rol (vergunningen en controle) en een sturende rol (bijv. middels wel/niet toekennen van middelen). In een visie waarin initiatieven vanuit het veld begeleid dienen te worden en waarbij meer zelfwerkzaamheid van de burger wordt verwacht, wordt echter een heel andere, meer faciliterende rol van de gemeente verwacht. De CRM adviseert de gemeente deze nieuwe rol duidelijk uit te werken samen met het veld. Hierdoor weet het veld waar kan het nu wel/niet op rekenen ter ondersteuning. Hierbij gaat het niet om het toekennen van financiën maar het meedenken in processen, vergunningen, communicatie, contacten en delen van faciliteiten. Dit vereist een proactieve houding van de gemeente en haar ambtenaren. Ook het beschikbaar stellen van gezamenlijke faciliteiten (zoals een mobiel podium) is onderdeel van zo’n faciliterende gemeente.
7) Cultuurfonds Maassluis Realisatie van één Maassluis cultuurfonds waar men zich toe kan richten voor het aanvragen van projectmatige financiering. Dit fonds kan gevuld worden door zowel publieke als private partijen. Juist door diverse bedrijven te vragen geld in dit fonds te doneren kan voorkomen worden dat vele partijen bij vele (kleine) sponsors gaan leuren voor kleine sponsorbijdragen. Door juist ook de middelgrote en kleinere bedrijven hieraan te koppelen (die niet vertegenwoordigd worden in het Deltaport Donatiefonds) kan een lokale stimuleringsfactor worden gevormd.
8) Eén eenduidige cultuur (evenementen) agenda. Op dit moment is culturele informatie over evenementen veel te veel versnipperd en zijn er te veel individuele actoren. Daardoor neemt onduidelijkheid over het aanbod toe, eerder dan af. De CRM kan als -medefacilitator optreden in deze discussie. De CRM ziet hier echter een rol voor de gemeente zelf om hierop regie te voeren.
9) Overige punten •
De CRM zou graag de geslaagde revitalisering van de binnenstad doortrekken tot en met de buitenhaven zodanig dat er een consistente uitstraling wordt nagestreefd.
•
•
•
• •
Voor wat betreft de participatie van allochtone groepen burgers bij Kunst en Cultuur wil de CRM (samen met de gemeente) een netwerk onderzoek doen. Waarbij in kaart wordt gebracht op welke wijze deze doelgroep bereikt kan worden, welke behoeften en mogelijkheden er zijn en met welke concrete acties hier vervolg op kan worden gegeven. Invoering van een ‘cultuur-meter’. Hiermee kunnen de beleving en de wensen van de Maassluise burgers op het gebied van kunst en cultuur met enige frequentie worden gemeten. De CRM stelt voor begin 2015 een 0-meting te doen en daarna de komende jaren een herhalingsmeting om in beeld te brengen wat de effecten zijn van de cultuurvisie. Gemeenschapscultuur. Een bredere variant van Gemeenschapskunst (een internationaal fenomeen waarbij de betrokkenheid van bewoners gevraagd wordt bij de totstandkoming van beeldende kunst in of om hun leefomgeving). Alle halve pogingen ten spijt, dit vergt kennis van zaken en heeft een professionele aanpak nodig, iets wat tot op heden in Maassluis niet aanwezig is. Er zijn in Nederland vele goede voorbeelden van Gemeenschapscultuur. De CRM wil de gebruiksfunctie van het Douanehuisje voor kunst en cultuur blijven behouden en faciliteren. De CRM zal activiteiten organiseren die samenwerking en kennisdeling bevorderen. Dit kan in de vorm van lezingen, cultuurcafés, discussie-sessie. Hierbij zal vorm worden gegeven aan het ‘van buiten naar binnen’ denken.
