CETRA
Strategische Sectoren voor Onderzoek en Innovatie in Vertaalen Tolkonderzoek
Center for Translation Studies Geïntegreerde Faculteit Letteren www.kuleuven.be/cetra/index
Economisch belang
Economisch belang
Vertaal – en Tolkmarkt Markt van meertalig documentbeheer Markt van ‘language services’
Lokaliseringsindustrie
30% groeipotentieel per jaar VS: 8,8 miljard $ inkomsten in 2005 30 miljard € omzet/jaar wereldwijd EU: 1,1 miljard €/jaar vertaalkost Verlies van markten door monolinguïsme
aanpassen computersoftware, websites, etc. aan lokale, culturele en technische eigenschappen van de beoogde markt interdisciplinariteit: linguïsten, cultuurspecialisten, project managers, webdesigners, software ontwikkelaars, marketingspecialisten etc. Microsoft: 300 miljoen $/per jaar aan lokalisering
Politiek-maatschappelijk belang
Politiek-maatschappelijk belang
Taal- en vertaalpolitiek in meertalige, multiculturele samenlevingen Community interpreting: gezondheidszorg, asielprocedures Court Interpreting: gerechtelijke procedures Ideologische en militaire conflicten: Irak, Afghanistan, Guantanamo Bay…
vertaling als een afdwingbaar recht vs. vertaling als een uitzonderlijke gunst debat over gelijke kansen in multiculturele maatschappij = debat over vertaalrechten en vertaalpolitiek
1
Socio-Cultureel belang
Socio-Cultureel belang
Literaire markt Media: gesproken – geschreven Vertaalverhoudingen wereldwijd ~ culturele machtsrelaties:
Culturele transfer: cruciale en complexe rol
Boekenmarkt: België, Nederland, Zweden: >25% import vs. VS, VK: 5% Tv-programma’s (soaps, series), Tvformats in Vlaanderen: 75% import
Onderzoek en innovatie in CETRA Fundamenteel en Toegepast Cultuurhistorisch en Technologisch
kennisoverdracht nationale, regionale en transnationale identiteitsconstructie
Doel van CETRA forum voor integratie van onderzoek in vertaal- en tolkwetenschap coördineren en ondersteunen van academisering plannen, aantrekken en uitvoeren van projectonderzoek in sleutelsectoren coördineren en organiseren van doctoraatsopleiding voor doctoraat vertaalwetenschap
Manpower? Girlpower?
Manpower? Girlpower?
50-tal junior en senior researchers 21 doctoraatsstudenten:
The Language Issue in the Trade Relations between Flanders and China. Translation and its Alternatives Working Memory in Simultaneous Interpreting The reception of Spanish Chronicles of the Discovery and Conquest of the New World in Western Europe Community Interpreting: modellen van interactie tussen artsen, migranten en tolken
7 buitenlandse: VS, Portugal, Brazilië, Israël, Italië, Tsjechië, Zuid-Afrika 14 Belgische
1 IRO aanvraag (Ethiopië) verschillende binnenlandse aanvragen
2
Institutionele Innovatie Doctoraat vertaalwetenschap Versteviging concurrentiepositie CETRA en Geïntegreerde Faculteit Letteren Contacten voor samenwerking:
Faculteit Godgeleerdheid KUL American/United Bible Society/ies Ecole Doctorale en Traductologie (FNRS) Aston University (UK) Universitat Rovira i Virgili (Spanje)
International Doctoral Summer School (1989-) 20 à 30 beloftevolle doctorandi CETRA Chair Professor Team van nationale en internationale experts Doel: onderzoekstraining
Doctoraatscommissie: Linguïstiek, Literatuurwetenschap, TT Lessius & Vlekho
CETRA Chair Professors 1989-2007
Gideon Toury (Tel Aviv) Hans Vermeer (Heidelberg) Susan Bassnett (Warwick) Albrecht Neubert (Leipzig) Daniel Gile (Paris) Mary Snell-Hornby (Vienna) †André Lefevere (Austin) Anthony Pym (Tarragona) Yves Gambier (Turku) Lawrence Venuti (Philadelphia)
Andrew Chesterman (Helsinki) Christiane Nord (Magdeburg) Mona Baker (Manchester) Maria Tymoczko (Massachusetts) Ian Mason (Edinburgh) Michael Cronin (Dublin) Daniel Simeoni (Toronto) Harish Trivedi (Delhi) Miriam Shlesinger (Tel Aviv)
International Doctoral Summer School (1989-) 400 alumni – 5 continenten 2005-2006 en 2006-2007: Intensive Program van de EU “TransPhD” doctoraatsopleiding Vertaalwetenschap in de belangrijkste universitaire centra van de nieuwe EU lidstaten (Riga, Krakow, Praag, Bratislava, Budapest, Istanbul, Ljubljana) begeleiden en harmoniseren
International Doctoral Summer School (1989-) Belangrijkste internationale netwerk van onderzoekers: “Cetra has become a mainstream pathway to Translation Studies to several hundred young scholars, and the links that arose between CETRA alumni, between them and their instructors (…) probably had a major role in giving cohesion to the TS community (…). [It] may thus have contributed to TS far more than any ‘impact indicator’ such as citation counts can account for” (Gile 2004:8).
International Doctoral Summer School (1989-) Oprichting Target. International Journal of Translation Studies. (1989-) Stichting European Society for Translation Studies (1992-) 2010: EST Congres in Leuven
3
Innovatie in Lopend Contractonderzoek
Ontwikkeling elektronische onderzoekstools Translation Studies Bibliography: www.benjamins.com/online/tsb/
Enkele voorbeelden
Lokaliserings- en Globaliseringsproblematiek ‘Global Business Readiness Forum’ (1012/12/2007 Antwerpen) i.s.m. LISA (Localisation Industry Standards Association)
strategieën voor succesvol implementeren van meertalige ‘open standards’ voor internationale business processen en vertaalprocedures modaliteiten van samenwerking tussen universiteit en industrie m.b.t. open standards en best practice voor vertaaltechnologie, meertalig documentbeheer en lokalisering
i.s.m. John Benjamins Publishing Company en European Society for Translation Studies online geannoteerde bibliografie voor vertaal- en tolkwetenschap, lokalisering, multimediale vertaling, taalbemiddeling en terminologie 1994-2005: 12000 geannoteerde records Eigen model voor classificatie, beschrijving en sleutelwoorden
Vertaal- en Tolkpolitiek in multiculturele maatschappij AGIS “Status Quaestionis” (2006-2007):
i.s.m. Chartered Institute of Linguistics London en Universidad de Alicante in opdracht van Europese Commissie – Directoraat Generaal voor Justitie statistisch en analytisch instrument voor in kaart brengen van voorzieningen op het vlak van gerechtstolken en –vertalen in alle EU-lidstaten bijdragen tot best practice eisen van Europees Hof voor Rechten van de Mens in gerechtszaken helpen implementeren
Vertaling en kennistransfer in historisch perspectief
Vertaling en identiteitsconstructie
“Wetenschap in tekst en context. De middeleeuwse vertalingen van Aristoteles’ Problemata en de ontwikkeling en positionering van het medisch vocabularium” [OT/05/15]
“Sire y a-t-il des Belges?” [OT/06/13]
ontwikkeling van medische vocabularium in de Middeleeuwen zoals die zich manifesteert in vertalingen zowel in het Latijn als in de volkstalen
onderzoek naar de structuur en evolutie van intra-nationale (Vlaamse en Duitstalige) en internationale (Nederlandse, Franse, Engelse, Duitse…) literaire relaties in de Franstalige Belgische pers (1850-1950) en hun rol in een nationale, ‘Belgische’ identiteitsconstructie.
4
Lopend Contractonderzoek, ctd De ontwikkeling van de medische woordenschat in de middeleeuwen en de Latijnse vertaling van Aristoteles' 'Problemata' door Bartholomaeus van Messana. [3H070205] De "Problemata Aristotelis" van Andrzej Glaber z Kobylina (1535). Een analyse van de eerste Poolse 'Aristoteles'-vertaling. [3H040520] Interculturele identiteiten in grensregio’s (2007-2011): Belgische migratie in Noord Frankrijk Steunpunt Literair Vertalen
ZWOP’s Media and Translation Engelse literatuur in vertaling Ontwerp van een algemene theorie van de vertaling Peer en self-assessment in Computer Assisted Interpreting Training Vertaalgeheugen en terminologiemanagement systeem voor juridisch Nederlands
5
