KNO
Allergie
Allergie In deze folder vindt u informatie over allergie, de klachten en andere aspecten die te maken hebben met allergie.
Wat is allergie?
Wat is hooikoorts?
Allergie is een overgevoeligheidsreactie van het afweersysteem van het lichaam op onschadelijke stoffen zoals stuifmeel, huidschilfers van dieren, huisstofmijt en schimmels. Deze stoffen worden allergenen genoemd. Allergie voor deze stoffen geeft klachten als neusverstopping, niezen, snotteren, tranende ogen en jeuk aan ogen, neus en keel. Neusklachten als gevolg van irriterende (chemische) stoffen zoals tabaksrook of verflucht worden niet veroorzaakt door allergie. Iedereen kan in meer of mindere mate last hebben van deze stoffen.
Aan het eind van de vorige eeuw werd ontdekt dat allergische klachten voornamelijk voorkwamen aan het einde van de zomer, tijdens het hooien. De ziekte werd daarom “hooikoorts” genoemd. Maar hooikoorts wordt niet veroorzaakt door hooi maar door stuifmeel van bloeiend gras. Omdat allergie ook veroorzaakt kan worden door allerlei andere stoffen, kan beter gesproken worden over “allergische rhinitis”, dat allergische reactie van de neus betekent.
Wat gebeurt er bij een allergieaanval?
Hoe werkt de neus?
Als een allergeen (bijvoorbeeld stuifmeelkorrels van gras) in de neus terechtkomt, ontstaat een reactie van het neusslijmvlies (de bekleding van de neus). Het afweersysteem van de neus reageert abnormaal op het allergeen waarvoor men overgevoelig is. Het allergeen bindt aan antistoffen die aan cellen in het neusslijmvlies gebonden zijn. De binding van allergeen aan deze antistoffen stimuleert de cel waardoor bepaalde stoffen vrijkomen, zoals histamine. Deze stoffen verwijden kleine bloedvaatjes en dit geeft de verschijnselen van allergie zoals een jeukende neus, niezen en neusverstopping. Men noemt dit allergische rhinitis.
De binnenkant van de neus is bekleed met slijmvlies. Dit slijmvlies zit vol met bloedvaten en met klieren die slijm kunnen produceren. Normaal wordt er precies genoeg slijm gemaakt om de neus prettig nat te houden. Het slijm in de neus werkt als een beschermende laag tegen bacteriën en virussen. Te veel slijm in de neus veroorzaakt snotteren. Naast te veel slijm in de neus veroorzaakt met name verdikking van het neusslijmvlies een verstopte neus. Deze slijmvliesverdikking ontstaat als de bloedvaten in het neusslijmvlies tijdelijk bloed vasthouden en hierdoor toenemen in dikte, zoals bij een aanval van allergie. 1
Verscheidene ziekten en klachten kunnen (mede) veroorzaakt worden door allergische rhinitis. Dit zijn onder andere oorontsteking, neusbijholtenontsteking, hoesten, hoofdpijn en vermoeidheid. Vaak vermindert dit als de allergie goed behandeld wordt.
Niet alle neusklachten worden veroorzaakt door allergie. Neusklachten kunnen ook veroorzaakt worden door infecties, irriterende stoffen en afwijkingen in de bouw van de neus. De bekendste infectie van de neus is een verkoudheid. Een gewone verkoudheid is binnen 1 week weer over. Sommige mensen reageren sterk op niet allergische prikkelende stoffen zoals tabaksrook, (verf)luchtjes, mist en temperatuurwisselingen met neusverstopping, niezen en loopneus. Dit wordt niet allergische rhinitis genoemd. De neusklachten van allergische en niet-allergische rhinitis kunnen op elkaar lijken. Bij veel mensen worden klachten zowel door allergenen als door irriterende stoffen veroorzaakt.
Welke klachten worden veroorzaakt door allergie? Mensen die last hebben van allergische neusklachten kunnen worden ingedeeld in twee groepen. 1. De eerste groep, die ook wel de “lopers” worden genoemd, hebben voornamelijk last van een waterige loopneus en niezen en soms ook jeukende, tranende ogen. De meeste “lopers” zijn allergisch voor pollen, sommige voor dieren. 2. De tweede groep, de “blokkers”, hebben voornamelijk last van neusverstopping en soms van een loopneus. Astmapatiënten kunnen naast deze klachten van de neus ook last hebben van benauwdheid en een piepende ademhaling.
Diagnose voor allergie De KNO-arts gaat met vragen op zoek naar aanwijzingen of en waarvoor u allergisch bent. Om precies uit te zoeken op welke stoffen u reageert, wordt een huidtest gedaan. Daarbij wordt een aantal prikjes met allergenen in de huid gegeven. Op de plaats van de prik kan roodheid en zwelling optreden. Hoewel deze huidreactie meestal na een half uur verdwenen is, kan na 4 - 24 uur opnieuw roodheid en zwelling optreden. De grootte van de rode plek is bepalend voor de ernst van de allergie.
2
ren en schoonmaken van de vloeren (liefst dagelijks) met plakstofdoekjes en/of natte dweil, voorkomt dat hier stof ontstaat waar huisstofmijten in kunnen leven.
De betrouwbaarheid van de test wordt gemeten met 2 controleprikjes waarbij de huid in het ene geval niet en in het andere geval wel moet reageren (er wordt respectievelijk alleen een oplosmiddel en oplosmiddel met histamine ingespoten). Ook kan via een bloedmonster bepaald worden of u allergisch bent, en zo ja, voor welke stoffen. Het duurt meestal even voor de uitslag van dit onderzoek bekend is.
Er zijn folders beschikbaar met uitgebreide adviezen over saneringsmaatregelen tegen huisstofmijt. U kunt met uw KNO-arts bespreken welke maatregelen in uw geval zinvol zijn.
Mochten er twijfels bestaan over een bepaalde stof, dan kan dit eventueel verder worden uitgezocht door de stof direct in de neus te spuiten en te meten welke reactie er optreedt. Dit is een tijdrovend onderzoek dat meestal niet nodig is.
Luchtfilterapparaten hebben geen aangetoond effect op klachten die worden veroorzaakt door allergie. Het aanschaffen van zo’n apparaat wordt niet aangeraden. In geval van graspollenallergie kunt u luisteren naar de dagelijkse hooikoortsberichten op de radio van half mei tot half juni. In deze periode wordt ook op Teletekst de “pollenverwachting” voor de komende dagen weergegeven. Houd in perioden dat er veel pollen in de lucht zijn ramen en deuren zoveel mogelijk dicht. Ga als u veel last hebt niet te veel naar buiten. Vooral ‘s ochtends vroeg, op warme zonnige dagen, zijn er veel pollen in de lucht. Als u allergisch bent voor een huisdier, is de beste oplossing het dier het huis uit te doen. Als u besluit dit niet te doen, houd het dier dan in ieder geval uit de slaapkamer.
Hoe contact met allergenen vermijden? Bij de behandeling van allergie is het zeer belangrijk dat u contact met het allergeen zoveel mogelijk vermijdt. Dit is soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Uw KNOarts kan u adviseren welke maatregelen voor u noodzakelijk zijn. De huisstofmijt leeft in stof bij voorkeur op warme vochtige plekken. Het zoveel mogelijk vrijmaken van huisstofmijt noemt men ‘saneren’. De belangrijkste ruimte in huis waar de huisstofmijt bestreden moet worden is de slaapkamer. Zorg voor een droge slaapkamer door tijdig in het najaar de CV aan te zetten. Om huisstofmijten te doden moeten beddengoed en gordijnen bij 60 graden worden gewassen. Eventueel kunnen het matras en het hoofdkussen beschermd worden met een huisstofmijtdichte hoes. Gladde vloe-
3
Welke medicijnen schrijft uw arts voor?
Tot slot Het is niet mogelijk om in een voorlichtingsfolder alle details voor elke situatie te beschrijven. Aarzel niet om bij eventuele onduidelijkheden aan uw KNO-arts te vragen.
Medicijnen tegen allergie worden verdeeld in beschermende middelen die continu gebruikt moeten worden en medicijnen die gebruikt worden als er al allergische klachten zijn. De beschermende middelen zijn meestal neussprays (bijvoorbeeld Beconase®, Flixonase®, Rhinocort®, Syntaris®). Vooral bij klachten van neusverstopping helpen deze medicijnen het best. Antihistaminica helpen snel als er al klachten zijn. Deze medicijnen kunnen gegeven worden als tablet (bijvoorbeeld Claritine®, Hismanal®, Polaramine®, Semprex®, Tinset®, Triludan®, Zaditen®, Zyrtec®) of als neusspray (bijvoorbeeld Allergodil® en Livocab®) of als oogdruppels/zalf (Livocab®). Bij minder heftige klachten kunnen ook Lomusol® neusspray en Opticrom® oogdruppels worden gebruikt. Hyposensibilisatie is ook een mogelijkheid. Deze therapie vermindert de gevoeligheid voor het betreffende allergeen, waardoor de allergische reactie minder hevig wordt. Hyposensibilisatie is een prikkuur met allergeen, wordt voornamelijk toegepast bij allergie voor pollen, soms ook voor huisstofmijt en katten. Hyposensibilisatie vergt 3 tot 5 jaar waarbij meestal 1 x per 4 tot 6 weken een prik moet worden gegeven.
Bron: Nederlandse Vereniging voor Keel-, Neus en Oorheelkunde
4
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 KNO 088 - 320 21 00
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
5
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
KNO 10/12-’02
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
