100 fabels en feiten over psychose en schizofrenie
1
FABEL
Dankzij de vooruitgang in de wetenschap weten we steeds meer over ‘schizofrenie’.
Feit
‘Schizofrenie’ bestaat niet, het is wetenschappenlijk nooit aangetoond.
2
FABEL
Mensen die psychotisch zijn, zijn ‘schizofreen’.
Feit
Er zijn meer dan 10 psychiatrische diagnoses waarbij psychose voorkomt: waaronder depressie en bipolaire stoornis.
3
FABEL
‘Schizofrenen’ zijn gewoon ziek.
Feit
Het ervaren van psychotische verschijnselen kan veel oorzaken hebben, maar zelden somatische.
4
FABEL
‘Schizofrenie’ is net suikerziekte. Je moet ermee leren leven.
Feit
Klopt, maar de diagnose suikerziekte wordt niet als een doodvonnis beschouwd.
5
FABEL
‘Schizofrenie’ is net suikerziekte. Je moet ermee leren leven.
Feit
Klopt, in de zin dat het beloop moeilijk is te voorspellen en behandeling stabiliserend maar niet genezend werkt.
6
FABEL
Psychoses zijn zeldzaam.
Feit
20% van de adolescenten heeft weleens psychotische ervaringen.
7
FABEL
Psychoses zijn zeldzaam.
Feit
3,5 procent van de mensen krijgt te maken met psychotische symptomen waar ze zóveel last van hebben dat ze er hulp voor zoeken.
8
FABEL
Psychose is anders dan enige andere menselijke ervaring.
Feit
Wetenschappelijk gezien is er geen duidelijk onderscheid tussen psychose en andere ervaringen.
9
FABEL
Bij een psychose is er geen depressie.
Feit
De meeste mensen met psychose hebben ook last van depressie.
10
FABEL
Een schizo-diagnose is nodig voordat de behandeling kan worden ingezet.
Feit
De diagnose schizofrenie leidt af van behandeling want introduceert pessimisme en vooroordelen.
11
FABEL
Een diagnose geeft je houvast.
Feit
Omdat symptomen veranderen over de tijd krijgen patiënten vaak de ene diagnose na de andere – wat tot grote verwarring leidt.
12
FABEL
Een diagnose geeft je houvast.
Feit
Goede informatie geeft je houvast.
13
FABEL
‘Schizofrenie’ is een heldere diagnose.
Feit
Psychose ervaren gebeurt op een glijdende schaal en verandert in intensiteit van moment tot moment.
14
FABEL
Psychose is een hersenziekte.
Feit
Psychose is een ervaring.
16
FABEL
Van een psychose kun je niet herstellen.
Feit
Herstellen van een psychose is mogelijk.
17
FABEL
Na elke psychose word je dommer.
Feit
Dit is op zijn minst onbewezen en waarschijnlijk niet waar. Wel kan je concentratie afnemen: soms tijdelijk, soms langer.
18
FABEL
Psychoses worden gekenmerkt door onbegrijpelijke angst.
Feit
In psychoses komt angst net zoveel voor als buiten psychoses.
19
FABEL
Er is een universele wetenschappelijke waarheid over wat een psychose is.
Feit
Wat een psychose, is verschilt per persoon.
20
FABEL
Er is een universele wetenschappelijke waarheid over hoe het je het beste met een psychose om kunt gaan.
Feit
Hoe je het beste met psychose om kunt gaan verschilt per persoon.
21
FABEL
Mensen die psychotisch zijn kunnen zich later niets meer herinneren van hun ervaringen, woorden en daden.
Feit
Naderhand kunnen mensen zich een psychose vaak tot in detail herinneren.
22
FABEL
Iemand in een psychotische crisis is onbereikbaar.
Feit
Iemand in een psychotische crisis staat open voor steun en hulp.
23
FABEL
Met mensen die psychotisch zijn kun je niet onderhandelen.
Feit
Dat kan wel, na het investeren in wederzijds vertrouwen.
24
FABEL
Iemand met een psychotische crisis moet snel worden opgenomen.
Feit
Iemand in een psychotische crisis heeft behoefte aan een veilige omgeving.
25
FABEL
Een isoleercel is onontbeerlijk op een afdeling psychiatrie.
Feit
Een isoleercel is een oplossing voor gebrek aan deskundig personeel.
26
FABEL
Mensen komen sneller uit een psychose als je ze opsluit in een prikkelarme omgeving.
Feit
Het opsluiten leidt tot stress die meer symptomen veroorzaakt.
27
FABEL
Isolatie moet.
Feit
Contact moet.
28
FABEL
Mensen met een psychose kun je het beste geen contact meer laten onderhouden met hun naasten.
Feit
Juist in een psychose is het belangrijk contact te houden met het thuisfront.
29
FABEL
Psychosegevoeligheid is erfelijk.
Feit
Alle menselijke eigenschappen zijn gedeeltelijk erfelijk.
30
FABEL
Psychosegevoeligheid is een kwetsbaarheid die op enig moment wel naar boven moet komen.
Feit
Voor veel mensen geldt dat, mits extreme trauma’s ze bespaard blijven, hun psychosegevoeligheid zich nooit zal manifesteren.
31
FABEL
Een diagnose ‘schizofrenie’ is nuttig want dan weet je wat je moet doen.
Feit
Een diagnose ‘schizofrenie’ zegt niets over zorgbehoeften maar roept wel onnodige vooroordelen op: bij de patiënt, bij zijn omgeving, in de maatschappij én in de ggz.
32
FABEL
Mensen met ‘schizofrenie’ hebben geen ziekte-inzicht.
Feit
Ook psychosegevoelige mensen kunnen goed inzicht in zichzelf hebben.
33
FABEL
Mensen met ‘schizofrenie’ hebben geen ziekte-inzicht.
Feit
Ook psychosegevoelige mensen kunnen goed inzicht in zichzelf hebben.
34
FABEL
Mensen met ‘schizofrenie’ hebben geen ziekte-inzicht, want ze verwerpen hun diagnose.
Feit
Klopt, maar alleen als je er vanuit gaat dat ziekte-inzicht betekent dat je moet denken dat je een genetische hersenziekte hebt die ‘schizofrenie’ heet.
35
FABEL
Iemand met ‘schizofrenie’ moet alle stress vermijden.
Feit
Positieve stress is positief.
36
FABEL
Iemand met ‘schizofrenie’ heeft positieve en negatieve symptomen.
Feit
Positieve en negatieve symptomen bestaan niet: een verouderde neurologische opvatting.
37
FABEL
Aan de ‘negatieve symptomen’ van ‘schizofrenie’ is niets te doen.
Feit
Kijken wat de patiënt nodig heeft om zijn of haar leven te kunnen leven helpt wel degelijk.
38
FABEL
Iemand met ‘schizofrenie’ moet zijn leven lang medicijnen slikken.
Feit
‘Schizofrenie’ is psychosegevoeligheid. Meestal gaat het over.
39
FABEL
Antipsychotica doen meer kwaad dan goed.
Feit
Antipsychotica kunnen goede dienst bewijzen als symptoombestrijders (in zo laag mogelijke dosering).
40
FABEL
De ‘moderne’ psychofarmaca zijn schadelijker dan de klassieke.
Feit
Iedereen is verschillend gevoelig voor de bijwerkingen van psychofarmaca, modern of klassiek – hier moeten arts en patiënt samen goed op letten.
41
FABEL
De ‘klassieke’ psychofarmaca werken slechter dan de moderne.
Feit
Iedereen is verschillend gevoelig voor de bijwerkingen van psychofarmaca, modern of klassiek – hier moeten arts en patiënt samen goed op letten.
42
FABEL
Clozapine werkt beter dan andere antipsychotica.
Feit
Waarschijnlijk waar – maar de bijwerkingen zijn niet mis dus je moet goed oppassen.
43
FABEL
Medicatie kan geen kwaad.
Feit
Medicatie kan (tijdelijk) het minst van alle kwaden zijn.
44
FABEL
Als we psychose een hersenziekte noemen krijgen mensen meer begrip.
Feit
Van de term ziekte worden mensen juist angstiger en van hersenziekte helemaal.
45
FABEL
Hoe meer mensen psychose zien als biogenetisch bepaald, des te minder vooroordelen.
Feit
Biogenetische verklaringsmodellen leiden tot afstand en zelfs tot discriminatie.
46
FABEL
Er zijn mensen met en mensen zonder psychose.
Feit
Bijna iedereen ervaart wel eens milde psychotische verschijnselen.
47
FABEL
Mensen die stemmen horen hebben schizofrenie.
Feit
Iedereen kan stemmen horen.
48
FABEL
Mensen met psychosegevoeligheid horen altijd stemmen.
Feit
Stemmen horen kan voorkomen bij psychosegevoeligheid.
49
FABEL
Mensen met psychose keren in het algemeen niet terug naar opleiding en werk.
Feit
Mensen met psychose krijgen in de praktijk niet de bewezen effectieve behandeling om verder te gaan met opleiding en werk.
50
FABEL
Mensen die een psychose hebben doorgemaakt kunnen een betaalde baan niet meer naar behoren uitoefenen.
Feit
Als hij of zij weer stabiel is en zijn triggers kent kan hij goed functioneren en werken.
51
FABEL
Mensen met een psychiatrische aandoening hebben een hoger ziekteverzuim dan gemiddeld.
Feit
Mensen met een psychiatrische aandoening verzuimen gemiddeld.
52
FABEL
Mensen met een psychose kun je beter in een uitkering zetten.
Feit
Een opleiding en werk zijn de beste voorspellers van herstel.
53
FABEL
Als je een psychose hebt doorgemaakt kun je dat maar het beste verzwijgen.
Feit
Verzwijgen heeft voor- en nadelen: hetzelfde geldt voor vertellen.
54
FABEL
Hoe open je kunt en wilt zijn over je psychose is heel persoonlijk en dat kun je dus het beste zelf ontdekken.
Feit
Voor mensen met psychoseervaringen is dit een moeilijke afweging. Zijn kunnen daar goed coaching bij gebruiken.
55
FABEL
Als ik open ben over psychotische ervaringen krijg ik nooit een partner.
Feit
Delen kan helend zijn en kan verbinden.
56
FABEL
Mensen met psychose zijn meestal agressief en gevaarlijk.
Feit
Mensen met psychosen zijn 3 x zo vaak slachtoffer van geweld; < 5% van de geweldsdelicten wordt gepleegd door iemand met psychose.
57
FABEL
Het taboe rond psychosen verdwijnt wereldwijd en in alle culturen.
Feit
In sommige culturen is het taboe op psychische klachten nog groter dan in Nederland.
58
FABEL
Alternatieve geneeswijzen werken niet in de psychiatrie.
Feit
Yoga, massage, meditatie, mindfulness en sport hebben effect op gestel en herstel.
59
FABEL
Die verslaafden hebben hun psychose aan hun eigen onverantwoordelijke middelengebruik te danken.
Feit
Middelengebruik kan een psychose tijdelijk hanteerbaar maken. Sommige drugs (pepmiddelen) kunnen juist een psychose triggeren.
60
FABEL
Psychiaters hebben altijd het antwoord op de klachten van iemand met psychosegevoeligheid.
Feit
Psychiaters hebben geen antwoord, maar kunnen wel de weg wijzen.
61
FABEL
Je moet ingewikkelde boeken lezen en trainingen volgen om met mensen met een psychotische kwetsbaarheid om te kunnen gaan.
Feit
Vriendelijk zijn, echt zijn, luisteren en goed contact maken werkt.
62
FABEL
Bij elke psychiatrische patiënt werkt een standaard dagbesteding als: teamsport, creatief bezig zijn, gezamenlijk eten en een strak schema.
Feit
Een programma moet op maat gemaakt zijn; opleiding en werk zijn de beste voorspellers van herstel.
63
FABEL
Het is goed om te focussen op de klachten van iemand met psychosegevoeligheid en om die te willen bestrijden.
Feit
Focussen op iemands talent is belangrijker.
64
FABEL
Een ervaringsdeskundige doet niet méér dan een reguliere hulpverlener.
Feit
Een ervaringsdeskundige kan zich beter inleven in de patiënt en krijgt sneller een vertrouwensband.
65
FABEL
Bij mensen die ernstig verward zijn heeft psychotherapie geen zin.
Feit
Ook bij mensen die ernstig verward zijn kan psychotherapie een bijdrage leveren aan herstel.
66
FABEL
Mensen met een psychose veroorzaakt door trauma beginnen zelf wel over dat trauma.
Feit
Ze beginnen er alleen over als ze zelf het verband zien, maar vaak is het trauma onderdrukt.
67
FABEL
Mensen met een psychose kunnen geen traumabehandeling aan.
Feit
Traumabehandeling is effectief en veilig.
68
FABEL
Bij mensen die psychosegevoelig zijn moet je niet al te veel gaan rommelen in hun verleden, daar worden ze alleen maar instabieler van.
Feit
Onderzoek wat de oorzaak is van een psychose: welke problemen of welk trauma speelt een rol? Traumabehandeling is effectief en veilig.
69
FABEL
Mensen die psychosegevoelig zijn moeten behoed worden voor gebeurtenissen die een emotionele impact kunnen hebben.
Feit
Psychosegevoelige mensen willen niet betutteld worden. Herstel van hun autonomie is het streven.
70
FABEL
Mensen met een psychiatrische aandoening zijn meer therapieontrouw dan mensen met andere aandoeningen.
Feit
Bij de meeste chronische aandoeningen bestaat 50% therapieontrouw.
71
FABEL
Wanneer iemand psychosegevoelig is, is dat voor een psychiater in een klap duidelijk.
Feit
Psychosegevoeligheid wordt vaak niet herkend als psychiaters denken dat de diagnose “niet-psychotisch” is (bv angst en depressie).
72
FABEL
Een psychiater is medicus, dus hij moet het laatste woord hebben.
Feit
De behandeling moet zo worden uitgevoerd dat de patiënt vertrouwen krijgt om het laatste woord te hebben.
73
FABEL
De hersenen van mensen met ‘schizofrenie’ zitten anders in elkaar.
Feit
Dit valt maar beperkt te onderzoeken – de huidige methoden zijn primitief en de resultaten zeggen niet veel.
74
FABEL
Tegen mensen met een psychose moet je streng zijn.
Feit
Mensen met een psychose moet je rustig tegemoet treden.
75
FABEL
Mensen met een psychose gillen en schreeuwen.
Feit
Mensen met een psychose kunnen extraverter zijn dan normaal.
76
FABEL
Mensen met een psychose moet je niet serieus nemen.
Feit
Goed luisteren naar mensen met een psychose is een eerste vereiste. Waar de psychose over gaat is betekenisvol en kan helpen bij de behandeling.
77
FABEL
Yoga is niets voor mensen met een diagnose van ‘schizofrenie.’
Feit
Yoga geeft kracht en innerlijke rust – voor mensen met en zonder de diagnose ‘schizofrenie.’
78
FABEL
Na een psychose is je leven verwoest.
Feit
Vallen en opstaan hoort bij het leven.
79
FABEL
Mensen met een psychose zijn onaangenaam gezelschap.
Feit
Mensen met een psychose kunnen ook lief en grappig zijn.
80
FABEL
‘Schizofrenen’ kletsen maar wat.
Feit
Psychosegevoelige mensen zijn veel met zingeving bezig.
81
FABEL
Rust en regelmaat is belangrijk voor mensen met psychotische kwetsbaarheid.
Feit
Rust en regelmaat is belangrijk voor een iedereen.
82
FABEL
Psychosegevoelige mensen moet je altijd beschermen.
Feit
Van zijn eigen fouten leert iedereen het meest.
83
FABEL
Een ervaringsdeskundige is niet nodig: er zijn immers pillen.
Feit
Een ervaringsdeskundige kan helpen het proces inzichtelijk te maken, pillen zijn symptoombestrijding.
84
FABEL
Psychose is een hersenziekte. Dus hoezo een ervaringsdeskundige?
Feit
Psychose is geen ziekte en een ervaringsdeskundige kan een prima rolmodel zijn (’Ik ben er ook uit gekomen.’)
85
FABEL
Als je stemmen hoort ben je gek.
Feit
Als je stemmen hoort, hoor je stemmen.
86
FABEL
AIs je een psychotische ervaring hebt, heb je dat meestal zelf niet door.
Feit
Als je een psychotische ervaring hebt, kun je dat wel bij jezelf waarnemen.
87
FABEL
Iemand met een psychose heeft geen contact met de werkelijkheid.
Feit
Ieder mens ervaart ‘de werkelijkheid’ anders: je beroepen op ‘de werkelijkheid’ helpt mensen met psychose niet.
88
FABEL
Een psychose, daar zit je voor altijd aan vast, jammer dan.
Feit
Ook een psychose gaat weer over, zeker met goede hulp en begeleiding.
89
FABEL
‘Schizofrenie’ is niet te genezen.
Feit
Een goede psychiater maakt zichzelf overbodig.
90
FABEL
Manie en depressie komen niet voor bij psychose
Feit
Manie en depressie gaan vaak gepaard met psychose.
91
FABEL
Bipolaire stoornis is iets heel anders dan ‘schizofrenie’.
Feit
Beiden zijn slechts labels voor een bepaalde mix van symptomen in het spectrum van psychose.
92
FABEL
Een manie is een soort gevaarlijke razernij.
Feit
Manie gaat over je enorm energievol voelen, dat je alles kan, geen slaap nodig hebt en razendsnel kan denken.
93
FABEL
Bipolaire stoornis zijn gewoon stemmingswisselingen.
Feit
Nou nee, het is wel wat meer dan dat – het is echte depressie afgewisseld met echte manie.
94
FABEL
Mensen in een manische episode zijn heel gelukkig.
Feit
Nee, ze zijn ook onderliggend depressief (of irritabel).
95
FABEL
Mensen met manischdepressiviteit mogen geen antidepressiva.
Feit
Veel mensen met manischdepressiviteit hebben baat bij antidepressiva.
96
FABEL
Alternatieve geneeswijzen werken niet in de psychiatrie.
Feit
Yoga, massage, meditatie en mindfulness en sport hebben effect op gestel en herstel.
97
FABEL
Schizofrenie is: gespleten persoonlijkheid.
Feit
Schizofrenie is weliswaar een Grieks woord voor ‘gespleten geest’ maar dit heeft helemaal niets te maken met psychose.
98
FABEL
Er is een genetische test voor psychosegevoeligheid en/of manisch-depressiviteit.
Feit
Er is geen enkele test voor geen enkele psychische aandoening – laat staan een genetische.
98
FABEL
Het is hopeloos om na een psychose de draad weer op te pakken.
Feit
Today is the first day of the rest of your life.
100
FABEL
Behalve pillen en praten is er verder niet veel te doen voor mensen met psychosegevoeligheid en/of manisch-depressiviteit.
Feit
Pillen en praten is pas het begin. Er is een heleboel wat je zelf kunt doen - zie de tools op SchizofrenieBestaatNiet.nl
Bekijk voor meer informatie www.schizofreniebestaatniet.nl